“SÜBHÂNEKE DUASI ‘VE CELLE SENÂÜKE’ İLE BERABER” -BİR UYGULAMANIN FIKHÎ ARKA PLANI

Bu makalede, ülkemizde cenaze namazının kılınışına ilişkin bir uygulamanın fıkhî dayanağı ve arka planı ele alınmaktadır. Dinî öğretim esnasında "Sübhâneke" duası öğretilirken "ve celle senâüke" kısmının sadece cenaze namazında okunacağı belirtilmekte ve cenaze namazı kılınmadan önce bu namazın kılınışı anlatılırken, "ilk tekbirin ardından Sübhâneke duâsının 've celle senâüke' ile birlikte okunacağı" söylenmektedir. Hâlbuki 've celle senâüke' cümlesi, hadis ve fıkıh ilimleri açısından muteber sayılmayan bir yolla nakledilmiştir. İlk dönem âlimlerinin bazısı bütün namazlarda okuyan kişinin nehyedilmeyeceğini, okumayana ise okumasının emredilmeyeceğini söylemiştir. Kimi âlim ise, sadece nafilelerde okunabileceğini, bazısı bütün namazlarda terkinin evlâ olduğunu, kimisi ise okunmasının mekruh olduğunu söylemiştir. Ancak İbrahim Halebî, sadece cenaze namazında okunacağını söyledikten sonra meseleye farklı bir boyut eklenmiş, rivayet yönlü değerlendirmeler adeta gölgede kalmıştır

“THE DU`A SUBHANAKA WITH ‘WA JALLA THANÂUKA” -THE ISLAMIC JUDICIAL BACKGROUND OF A PRACTICE

In this article, the Islamic judicial basis and the background of the practice regarding performing funeral prayer in our country is dealt with. In religious teaching, when taught the du`a “Subhanaka”, it is mentioned that the part “wa jalla thanâuka” is said only in funeral prayer and it is said just before the prayer and after the first takbeer along with “wa jalla thanâuka of the du`a subhanaka”. However, the sentence “wa jalla thanâuka” has been narrated through an unacknowledged way in terms of hadith and fiqh sciences. Some of the first period scholars stated that there is no order or prohibition about whether or not it is said in all prayers; some others claimed that it can be said only in some supererogatory prayers; some asserted that it should be abandoned and some others mentioned that saying it is makruh. However, Ibrahim Halebî, after he indicated that the du`a is said only in funeral prayer, added a new dimension on the issue and then narrative-based judgements have simply kept in the shade

PDF

___

Âlim b. Alâ, el-Fetâva’t-Tâtârhâniyye, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1425/2004.
Akseki, Ahmet Hamdi, İslâm Dîni, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1980.
Aynî, Bedrüddîn, el-Binâye şerhu’l-Hidâye, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1420/2000.
Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn, Mesâbîhu’s-Sünne, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1407/1987.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük İslam İlmihali, Bilmen Basım ve Yayınevi, İstanbul, ts.
Burhanüşşerîa Buhârî, el-Muhîtu’l-burhânî, İdâretu’l-Kur’ân, Karaçi, 1424/2004
el-Bustânî, Mihail ‘Îd, Merci‘u’t-tullâb, Beyrut, 1914.
ed-Deylemî, İbn Şücâ, el-Firdevs bi-me’sûri’l-hitab, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1406/1986.
Diyanet İşleri Başkanlığı, Diyanet Aylık Dergi, Ankara, Şubat 2014, sayı: 278.
Güzelhisarî, Mustafa Hulusî, Hilyetü’n-nâcî, el-Matbaatü’l-Osmaniyye, İstanbul, 1306.
el-Ğaznevî, Cemâlüddin Ahmed b. Mahmud, el-Hâvî’l-kudsî fî furûi’l-fıkhi’l-Hanefî, Dâru’n-Nevâdir, Dimaşk, 1434/2011.
Hadimî, Ebû Saîd Muhammed Berîka mahmûdiyye fî şerhi Tarîka Muhammediyye, Matbaatü’l-Halebî, 1348.
Hâdimî, Nûruddîn b. Muhtar, İlmu’l-makâsıdi’ş-şer’iyye, Mektebetü’l-Ubeykan, Riyad, 1424/2001.
Halebî, İbrahim, Halebi-i Sağîr, Şeriket-i Sahafiye-i Osmaniye, Dersaadet, 1307.
Halebî, Halebî-i Kebîr (eş-Şerhu’l-kebîr), Ârif Efendi Matbaası, Dersaadet, 1325.
Haskefî, Alâüddîn Muhammed, Dürrü’l-muhtâr şerhu Tenvîri’l-Ebsâr ve Câmii’l-Bihâr, Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1433/2002.
Heyet, Dinimizi Öğreniyoruz- Yaz Kursları Öğrenci Kitabı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2007.
Heyet, el-Fetâvâ’l-Hindiyye, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1310.
İbn Âbidîn, Muhammed Emîn, Raddü’l-muhtâr alâ’d-Dürri’l-Muhtâr, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1412/1992.
İbn Nüceym, Zeynüddîn el-Bahru’r-râik şerhu Kenzi’d-Dekâik, (Hâşiyeleriyle birlikte), Dâru’lKitâbi’l-İslâmî, yy. ts.
İbn Nüceym, Siracüddin, en-Nehru’l-fâik şerhu Kenzi’d-Dekâik, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1422/2002.
İzmirli İsmail Hakkı, Din Dersleri, Kütübhâne-i Hilmî, İstanbul 1341.
Kâsânî, Alâuddîn, Bedâi’u’s-sanâi‘ fî tertîbi’ş-şerâi, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1406/1986.
Mavsılî, Abdullah b. Mahmud, el-İhtiyâr li ta’lîli’l-muhtâr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1426/2005.
Merğinânî, Ebü’l-Hasen Burhanuddîn, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî, Edâ Neşriyat, İstanbul, 1991.
en-Nakîb, Ahmed b. Muhammed Nasîruddîn, el-Mezhebu’l-Hanefî, Mektebetü’r-Ruşd, Riyad 1422/2001.
Serahsî, Şemsüleimme, el-Mebsût, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1414/1993.
Şehyzâde, Abdurrahman b. Muhammed, Mecma’u’l-enhur fî şerhi Mülteka’l-Ebhur, Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut, 1419/1998.
Şürunbülâlî, Ebü’l-İhlâs Hasan b. Ammar, Hâşiye ala’d-Dürer,(Düreru’l-hukkâm kenarında), Fazilet Neşriyat, İstanbul, 1979.
Mehmed Zihni Efendi, Nimet-i İslam, İstanbul, 1398.
Muhammed b. Hasen eş-Şeybânî, el-Hücce alâ Ehli’l-Medîne, Beyrut, 1403/1983.
Muhammed Seyyid, Usûl-i Fıkıh-Medhal, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1333.
Oflu M. Emin Efendi, Necâtü’l-mü’minîn, Kırımî Abdullah Efendi Matbaası, İstanbul, 1308.
Öztürk, Ayşe, İbadetlerimi Öğreniyorum, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2008.
Tahtâvî, Ahmed b. Muhammed b. İsmail, Hâşiye ala Merâkî’l-Felâh, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1418/1997.
Tahtâvî, Ahmed b. Muhammed b. İsmail, Hâşiyetü’t-Tahtâvî ala’d-Dürri’l-Muhtâr, Bulak, 1254.
Yıldırım, Celal, Kaynaklarıyla İslâm Fıkhı, Uysal Kitabevi, Konya, 1991.
Zeyla’î, Fahruddîn Osman b. Ali, Tebyînü’l-hakâik şerhu Kenzi’d-Dekâik, (Şilbî hâşiseyi ile), elMatbaatü’l-Kübrâ el-Emîriyye, Kâhire, 1313.