1990 SONRASI TÜRK SİNEMASI’NDA HASTALIK TEMSİLLERİ

Modernite ideolojisi toplumu tanımlarken “hastalık” ve “beden” söylemlerini yoğun olarak kullanmıştır. Toplumun normatif kodlarını tanımlayan modernlik ideolojisi, hastalık söylemi üzerinden öteki olarak konumlandırılanı işaret etmiştir. Hastalık teması; sağlıklı ve onaylanan bireysel/toplumsal bedenin tayininde önemli bir işlevsellik üstlenmiştir. Modernite ile birlikte yükselen modernite karşıtı tepkiler ise modern yaşamın kendisini olumsuz bir gelişme olarak görmüş, modernite ile ilişkili kavramları hastalık metaforuna başvurarak ele almıştır. Modernleşmeyi geç yaşayan toplumlarda ise hem modernleşme ideolojisi hem de modernleşmeye direnen hareketler aynı anda toplumu tanımlamaya girişmiştir. Sağlıklı bir toplumsal beden söylemini üretmeye çalışan her iki ideoloji de “hastalık” temasını farklılaşan biçimlerde ve yoğun olarak kullanmışlardır. Osmanlı Devleti-Türkiye Cumhuriyeti modernleşme sürecinde anlatılara yerleşen bu kullanım, 1990 sonrası süreçte daha belirgin bir hale gelmiştir. Neo-liberalizm ve küreselleşmenin gündelik hayatta kendini belirgin bir biçimde hissettirmeye başladığı bu dönemde, modernleşme söylemi de modernlik karşıtı söylem de hastalık temasına yoğun olarak başvurmuştur. Bu çalışma 1990 sonrası Türk Sineması’nda hastalık temasını ve kullanım biçimlerini ele almaktadır. 1990 sonrası Türk Sineması evreninden seçilen filmler tarihsel bağlamı ile ele alınmakta, hastalığın öykü içindeki ideolojik işlevi incelenmektedir. Çalışma içinde hastalık kavramının ilişkili olduğu kavramlarla nasıl bir ideolojik bağlam oluşturduğu incelenmiştir. Çalışma sonucunda Türk Sineması’nda hastalık temsillerinin yoğun olarak ve ideolojik bir işlevsellik içinde kullanıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gecikmiş modernlik, hastalık, Türk sineması

REPRESANTATION OF ILLNESS IN TURKISH CINEMA AFTER 1990 ABSTRACT

The ideology of modernity used the "illness" and "body" discourse intensively while describing society. The ideology of modernity indicates the other with illness discourse while defining the normative codes of society. Illness discourse has an important function for the determination of a healthy and approved personal/social body. The anti modern reactions which has risen with modernity has seen a modernity as a negative development and notions related with modernity adressed with illness discourse. In belated modern societies, both of modernity and anti-modern resistance has attempted to define society at the same time. Both ideologies have used the "illness" discourse in differentiated forms and intensively while producing a healthy social body image. This usage of allegory, which was settled in the Ottoman Empire-Turkish Republic modernization process, became more distinct and different in the post-1990 period. In this period, when neo-liberalism and globalization began to influence themselves clearly in everyday life, the discourse of modernization and anti-modern rhetoric were also heavily resorted to illness discourse. This study examines illness representations and patterns of usage in post-1990 Turkish cinema. Films selected from the Turkish cinema universe after 1990 are examined with their historical context and the ideological function of illness in the naration. The ideological function of illness in narration is examined in the study. As a result of the study, it is revealed that the representations of illness in Turkish cinema are used intensively and functional by the ideological perspective.

Keywords:

Belated modernity, illness, Turkish cinema,

PDF

___

Aksakal, H. (2011). Politik Romantizm ve Modernite Eleştirileri. Ankara: Kadim Yayınları.
Anderson, B. (1995). Hayali Cemaatler. İstanbul: Metis Yayınları.
Arslan, U. T. (2005). Bu Kabuslar Neden Cemil? İstanbul: Metis Yayınları.
Berman, M. (2005). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. İstanbul: İletişim Yayınları.
Buruma, I., & Margalit, A. (2008). Garbiyatçılık, Düşmanlarının Gözünde Batı. (G. Turan, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Catherjee, P. (1996). Milliyetçi Düşünce ve Sömürge Dünyası. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ceylan, N. B. (Yöneten). (2002). Uzak [Sinema Filmi].
Clifford, J. (2007). Oryantalizm Üzerine . A. Yıldız içinde, Oryantalizm Tartışma Metinleri (s. 134-158). Ankara : Doğu Batı Yayınları.
Demirkubuz, Z. (Yöneten). (1997). Masumiyet [Sinema Filmi].
Diken, B., & Laustsen, C. B. (2016). Filmlerle Sosyoloji. İstanbul: Metis Yayınları.
Durkheim, E. (1986). İntihar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Ercan, F. (2006). Modernizm, Kapitalizm ve Azgelişmişlik. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Erdem, R. (Yöneten). (2008). Hayat Var [Sinema Filmi].
Fiske, J. (2015). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan, Çev.) Ankara: Pharmakon Yayınları.
Foucault, M. (2006). Deliliğin Tarihi. Ankara : İmge Kitabevi.
Girard, R. (2007). Romantik Yalan ve Romansal Hakikat. İstanbul: Metis Yayınları.
Güçhan, G. (1993). Sinema-Toplum İlişkileri. Kurgu Dergisi, 51-71.
İpekçi, H. (Yöneten). (2001). Büyük Adam Küçük Aşk [Sinema Filmi].
Irmak, Ç. (Yöneten). (2005). Babam ve Oğlum [Sinema Filmi].
Jameson, F. (2005). Modernizm İdeolojisi. İstanbul: Metis Yayınları.
Kaptanoğlu, C. (2010). Birarada tutulmak-Birarada yaşamak. Toplum ve Bilim(118), 235-243.
Karpat, K. (2003). Türkiye'de Toplumsal Dönüşüm. Ankara: İmge Kitabevi.
Kaya, İ. (2016). "Geç Modernlikler" Çerçevesinde Türk Modernlik Deneyimi. M. Zencirkıran içinde, Türkiye'nin Toplumsal Yapısı (s. 91-118). Bursa: Dora Basım Yayım.
Kırmızıgül, M. (Yöneten). (2009). Güneşi Gördüm [Sinema Filmi].
Löwy, M., & Sayre, R. (2007). İsyan ve Melankoli, Moderniteye Karşı Romantizm. İstanbul: Versus Kitap.
Parla, J. (2009). Babalar ve Oğullar. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Ritzer, G., & Stepnisky, J. (2014). Sosyoloji Kuramları. (H. Hülür, Çev.) Ankara: De Ki Basım Yayım.
Sennett, R. (2001). Ten ve Taş, Batı Uygarlığında Beden ve Şehir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sontag, S. (2005). Metafor Olarak Hastalık, Aids ve Metaforları. İstanbul: Agora Kitaplığı.
Tokatlı, E. (Yöneten). (1990). Boynu Bükük Küheylan [Sinema Filmi].
Tuğan, N. H. (2015). Son Dönem Türk Sinemasında Hastalık Temsilleri: ‘Saç’ Filminin Eleştirel Söylem Çözümlemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(40), 49-76.
Turgul, Y. (Yöneten). (1996). Eşkıya [Sinema Filmi].
Zizek, S. (2004). İdeolojinin Yüce Nesnesi. İstanbul: Metis Yayınları.