HZ. PEYGAMBER’İN ÜMMÎLİĞİ MESELESİ

Hz. Peygamber’in “ümmîliği” meselesi sürekli olarak onun okuryazarlığı bağlamında ele alınmış ve Kur'an’da kullanılan “ümmî” nitelemesinden hareketle Hz. Muhammed’in okuma yazma bilmediği ifade edilegelmiştir. Ancak gerek Kur'an-ı Kerim’de ve gerekse Kur'an öncesi kutsal kitaplardan Kitab-ı Mukaddes’te kullanılan “ümmî” nitelemeleri “okuryazar” olmayla doğrudan alakalı değildir. Söz konusu ilahî kitaplarda “ümmî” kelimesi, ‘okuryazar olmayan’ anlamına değil, aksine “ilahi vahye mazhar olmayan, ehl-i kitap grubuna dâhil olmayan’’ anlamlarına gelmektedir. Diğer taraftan kaynaklarda Hz. Peygamber’in okuryazarlığına ilişkin ikna edici bir delil bulunmasa da bu husus ihtimal dışı da değildir. Hayat hikâyesiyle ilgili bilgiler göz önünde bulundurulduğunda Hz. Muhammed’in, dönemindeki Mekke standartlarına göre kültürlü bir kişi olduğu; okuyup yazmaya önem verdiği; bu vesileyle kendisinin de okur-yazar olmasının makul durduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Ümmî, okuryazar, Kur'an, Ehl-i Kitab, ilâhi vahiy, kültür, kutsal kitap, İbranice.

THE ISSUE OF THAT THE PROPHET IS UMMÎ

The issue of “being ummî” of the Prophet (P.B.U.H), throughout many centuries was always simply considered as illeteracy. Hence, based on the “ummî” characterization in The Holy Quran it was claimed that he was not able to read and write. However, if the term “ummî” as stated in The Holy Quran and The Bible -in the pre-Quranic Period- reexamined and reviewed more accurately it will become obvious that the meaning of this term does not relate to the qualification of literacy directly and moreover the term mentioned especially in The Holy Quran does not refer to the literacy status of The Prophet (p.b.u.h). Therefore the usage of “ummî” term in The Holy Quran and The Bible does not mean as “illeterate” but contrarily means that “he was not recipient of the sacred revelations or he was not one of whom given a holy book by God.” On the other hand, though there is no any evidence within the sources referring to His literacy but it is also not improbable. Considering the details of His life story, it is clearly understood that He was a highly cultured man compared the standards of Mecca during His period. He was considering the importance of literacy and therefore it is reasonable for him to be literate.

Keywords:

Ummî, Literacy, Quran, Those whom given a Holly Book, Holy Revelation, Culture, Holy Book, Hebrew.,

PDF

___

Kur’ân-ı Kerîm.
Kitâb-ı Mukaddes, Kitâb-ı Mukaddes Şirketi, İstanbul 1997.
Abdullah b. Vehb, İbn Muslim Ebî Muhammed el-Mısrî, el-Câmi’ Tefsîra’l Kur’ân, Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 2003.
Ahmed b. Hanbel, Musned, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
Akdemir, Salih, Cumhuriyet Dönemi Kur’ân Tercümeleri, Akid Yay., Ankara 1989.
Son Çağrı Kur’ân, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004.
A’zamî, Mustafa, “Ümmî Peygamber Dîvanı (Arşivi) ve Kâtipleri”, trc.: Durak Pusmaz, Diyanet İlmî Dergi, Temmuz-Ağustos-Eylül 1993, c. 29, sayı: 3, ss. 37-45.
Ateş, Süleyman, Yüce Kur'an’ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul 1988.
Belâzûrî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvûd, Futûhu’l-Buldân, çev.: Mustafa Fayda, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1987.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
Bursevi, İsmail Hakkı, Rûhu’l-Furkân, trc.: Komisyon, Damla Yayınevi, İstanbul 1997.
Câbirî, Muhammed Âbid, Kur'an’a Giriş, çev.: Muhammed Coşkun, İlimyurdu Yay., İstanbul 2010.
Çetin, Nihad M., “Ümmî”, MEB İslam Ansiklopedisi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 1997.
DİB Komisyon, Dini Kavramlar Sözlüğü, DİB. Yay., Ankara 2007.
Draz, M. Abdullah, Kur’ân’a Giriş, çev.: Salih Akdemir, Kitabiyât, Ankara 2000.
Erdoğan, Mehmet, “Kırâat Farklılıklarının Hüküm Çıkarmada Etkisi”, Kur’ân ve Tefsîr Araştırmaları-IV, İSAV, ss. 395-496, İstanbul 2002.
Ersöz, İsmet, Kur’ân Tarihi, Ravza Yayınları, İstanbul 1996.
Fazlur Rahmân, Ana Konularıyla Kur’ân, çev.: Alparslan Açıkgenç, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1996.
Gündüz, Şinasi, “Kur’ân Vahyi ve Diğerleri Zincirin İlk Halkası Olarak İlk Buluşma”, İslâmiyât, c. 7, sayı: 1, ss. 13-28, Ankara 2004.
Güneş, Arif, Kur’ân-ı Kerîm’in Ortaya Çıkış Süreci, TDV. Yay., Ankara
Hizmetli, Sabri, İslâm Tarihi, AÜİF. Yay., Ankara 1991.
İbn Manzûr, Ebû’l-Fadl Cemaluddîn Muhammed, Lisânu’l-Arab, Dâru Sadr - Dâru Beyrut, Beyrut 1955.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik, es-Sîretu’n-Nebeviyye, tahk.: Mustafa es-Sekâ.
Kaya, Remzi, “Kur'an’da Hz. Peygamber’in Beşer ve Ümmî Oluşu”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 11, sayı: 1, 2002, ss. 29-52.
Koçyiğit, Talat, Hadîs Usûlü, TDV. Yay., Ankara 1998.
DİB Komisyon, Kur'an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsiri, DİB. Yay., Ankara 2007.
Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur'an, Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut 1985.
Marzûk, Muhammed Abdulazîz, el-Mushafu’ş-Şerîf, el-Mektebetu’s- Sekâfiyye, Mısır 1975.
Muslim, Ebû’l-Hüseyin, Sahîh-i Muslim, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
Önkal, Ahmet, “Hz. Peygamber’in Ümmîliği”, SÜİFD, yıl: 1996, sayı: 2, ss. 249-262.
Özbek, Abdullah, Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed, Esra Yay., İstanbul 1997.
Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’ân-ı Kerîm Meâli.
Özsoy, Abdulvahap, “Hz. Peygamber’in Ümmîliği Hakkında Bir Tartışma: Ebu’l-Velîd el-Bâcî Örneği”, Atatürk Ün. İlahiyat Fak. Dergisi, sayı: 31, Erzurum 2009, ss. 152-170.
Özsoy, Ömer, Kur’ân’ın Metinleşme Tarihi, İlâhiyât, Ankara 2002.
Paçacı, Mehmet, Kur’ân Ve Ben Ne Kadar Tarihseliz, Ankara Okulu Yay, Ankara 2000.
Râgıp el-Isfehânî, Mufredât-ı Elfâzı’l-Kur’ân, tahk.: Safvân Adnân Dâvûdî, Dâru’l-Kalem ve Dâru’ş-Şâmiyye, Dımaşk 2002.
Râzî, Fahreddin, et-Tefsîru’l-Kebîr, Daru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut
Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, DİB. Yay., Ankara 2004.
Soysaldı, Mehmet – Şimşek, Songül, “Kur’an’da Ümmî Kavramının Semantik Analizi ve Bu Bağlamda Hz. Peygamber’in Ümmîliği Meselesi”, Ekev Akademi Dergisi, yıl: 7, sayı: 16 (Yaz 2003), ss. 85-102.
Şen, Ziya, Kur’ân’ın Metinleşme Süreci, Ensâr Neşriyât, İstanbul 2007.
Şen, Ziya, “Kur’an’da Ümmî Kavramı ve Hz. Peygamber’in Ümmîliği”, İslamî İlimler Dergisi, yıl: 1, sayı: 2, Güz 2006, (203-218).
Şengül, İdris, Kur’ân Kıssaları Üzerine, Işık Yayınları, İzmir 1994.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân fî Te’vili’l- Kur’ân, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1999.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vil-i Âyi’l- Kur’ân, Şeriketü Mektebet-i ve Matbaat-i Mustafa el-Bâbî el-Halebî, Mısır 1954.
Tayâlisî, Ebû Dâvûd, Musned, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1321.
Türkmen, Mutlu, Kur’ân-ı Kerîm’de ve Kitâb-ı Mukaddes’te ‘Brk’, ‘Sbh’ ve ‘Kds’ Köklerinin Semantik İncelemesi, AÜSBE, Doktora Tezi, Ankara 2007.
Watt, W. Montgomery, Hz. Muhammed’in Mekkesi, çev.: Mehmet Akif Ersin, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara 1995.
Kur’ân’a Giriş, çev.: Süleyman Kalkan, Ankara Okulu Yay, Ankara 1998.
Ya’kûbî, Ahmed b. Ebî Ya’kûb b. Ca’fer b. Vehb b. Vâdıh, Târîhu’l- Ya’kûbî, Muessesetu’l-Âlemî li’l-Matbuât, Beyrut 1993.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur'an Dili, Matbaa-i Ebuzziya, İstanbul 1935.
Yıldırım, Celal, Asrın Işığında Kur'an Tefsîri, Anadolu Yayınları, İstanbul, 1991.
Yörük, İsmail-Şık, İsmail, “Kelam Açısından Hz. Peygamber’in Ümmîliği”, Dînî Araştırmalar, c. 7, sayı: 19, ss. 173-189.
Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdillah, el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Ta’lîk: Mustafa Abdülkadir Ata, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1988.