EHL-İ SÜNNET’E GÖRE ECEL

Tüm zamanlarda insanların ilgi odağı olan ecel, kelamkitaplarında itikadi bir konu olarak ele alınmıştır. Bu doğrultudaçalışmamız, İtikadi İslam Mezheplerinden Mu’tezîle’nin eceleyaklaşımı yanında, Ehl-i sünnet’in konuyla ilgili görüşlerinideğerlendirmeyi amaçlamaktadır. Ecel, Kur’an-ı Kerim’de yer almışve kelam kitaplarında ise Allah’ın sıfatları ve kader konusubağlamında incelenmiştir. Bu doğrultuda ecel, Allah’ın ilim, irade vekudret sıfatıyla bağlantılıdır. Kelamcılar, Allah’ın ilmi, iradesi vekudreti yanında, harici etkenlerin fonksiyonunu ayrıştırmaya yönelikfarklı değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Mu’tezîle ve Ehl-i sünnetarasındaki ayrışmanın daha çok terminolojik olduğu görülmektedir.Ecel konusuyla ilgili tartışmalardaki ana vurgunun, “maktulün eceli”ile ilgili olmasından dolayı konu, her kesimin kendi mezhepselilkeleri çerçevesine göre şekillendiği anlaşılmaktadır. Makale, insanibir sorun olan ecelin, naslara bağlı olarak incelenmesi ve özellikleEhl-i sünnet merkezli bir yaklaşım sergilenmek suretiyle,Müslümanların ezici çoğunluğunun konuyla ilgili itikadının, Ehl-isünnete mutabakatı ile uyumlu olup olmadığı ve kelam bilginlerininyaklaşımları çerçevesinde incelmeye yöneliktir.

AJAL: ACCORDING TO AHL AL-SUNNAH

Ajal, who was the focus of attention of people at all times, was considered as a subject of faith in the books of Islamic theology. In this respect, our study refers to the Islamic concept of the Mutazila of Islamic sects. Then it aims to evaluate the views of Ahl al-Sunna on the subject. Ajal, in the Qur'an, and the books of the words of God, in general, the attributes of God; in particular, it was examined in the context of fate. In this direction, God is associated with God's knowledge of Science, Will and Power. The main theme is the ajal, and the two ends are a particular life process. Positive and negative factors such as nutrition, good living conditions, income balance, negative environmental factors, diseases and killing affect this process. In addition to the Knowledge, Will and Power of Allah, they made different evaluations to differentiate the function of external factors. It is seen that the separation between Mutazilah and Ahl alsunnah is more terminological. Ajal related to the topic of the main emphasis on the debate, the killer is related to the agent. Therefore, it is understood that the views of each sector are shaped according to their own sectarian principles. In the article, the study of the ajal, which is a humanitarian problem, according to the Qur'an and hadiths, and especially an approach based on Ahl al-sunna is exhibited. The aim of this article is to examine whether the Sunnis' beliefs on the subject are compatible with Ahl al-sunna's suitability.

PDF

___

Ali el-Kârî, Ebü’l-Hasan Nureddin, Şerhu Fıkhı’l-ekber, Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1984.
Bakıllanî, Ebu Bekir, et-Temhîd, Kahire: Darü’l-fikri’l-Arabi, 1947.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Muvazzah İlm-i kelam, İstanbul: Bilmen yayınevi, ty.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2002.
Bursevî, İsmail Hakkı. Ruhu’l-beyan, İstanbul: Erkam Yayınevi, 2017.
Cüveynî, Ebü’l-Meali, Kitâbü’l-İrşâd, Kâhire: Mektebetü’lHancı, 1950.
Esen, Abdullah, Kur’an’da kelime, kader ve ecel kavramlarının tahlili, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana 2009.
Eş’arî, Ebü’l-hasan, el-İbâne, trc. Ramazan Biçer, İstanbul: Gelenek Yayınevi, 2010.
Fatih Yeşiltaş, Bakıllani ve Kâdî Abdülcebbâr’a göre Rızık ve Ecel Problemleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007
Hanbel, Ahmed, el-Müsned, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Hayyat, Ebu’l-Hüseyin, Kitabu’l- İntisar ve’r-Redd Âla İbn elRavendi el-Mülhid Âle’l Müslimin ve’t-Tâne Aleyhim, Beyrut: İdaretu Ma’hedü’l-Edebi’ş-Şarkiyye, 1957.
İbn Âşûr, Muhammed Tahir b. Muhammed b. Muhammed, Tahrîru’l-Mane’s-sedid ve Tenvîru’l-akli’l-cedîd min tefsîri’l-Kitabi’l-Mecîd, Tunus: Daru‘t-Tunusiyye, 1984.
İbn Fûrek, Ebu Bekir, Mücerredü Makâlâti’l-Eş’arî, thk. Daniel Gimaret (Beyrut: Dârü'l-Meşrik), 1987.
İbn Manzûr, Cemâleddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’lArab, Beyrut, 1992.
İbnü’l Murtazâ, Yahya b. Murteza, el-Kalâid fi Tashih’il Akaid, nşr. Albert Nasri Nader, Beyrut: Darü’l-meşrik, 1986.
İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed Râğıb, elMüfredât fî garîbi’l-Kur’ân, İstanbul: Daru’l-Marife, 1986. İzmirli, İsmail Hakkı, Yeni ilm-i kelam, nşr. Sabri Hizmetli, Ankara: Umran Yayınları, 1981.
İzutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve insan. Çev. Süleyman Ateş, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1975.
Kâdî Abdülcebbâr, Ebü'l-Hasan, Serhu’l-usuli’l-hamse, Kahire: Mektebetu Vehbe, 1988.
Kâdî Abdülcebbâr, el-Mugni fî ebvâbi't-tevhîd ve'l-adl, XI, 4, Kahire: Darü’l-Misriyye, 1965.
Matürîdî, Ebu Mansûr Muhammed, Te’vilâtül Kur’ân nşr. M. M. Vanlıoğlu, B. Topaloğlu, İstanbul : Mizan Yayınevi, 2009.
Mâtüridî, Ebu Mansur, Kitabü’t-Tevhîd, trc. Bekir Topaloğlu, Ankara: TDV İSAM Yayınları, 2002.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc, el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1991.
Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb, es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Nesefi, Ebü’l-Muin, Bahrü’l-kelâm, trc. Ramazan Biçer, İstanbul: Gelenek Yayınları, 2010.
Okumuş, Namık Kemal, Doktora tezi, Kelam’de ecel problemi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2000.
Okumuş, Namık Kemal. Kelam’da ecel problemi. Ankara: Araştırma Yayınları, 2012.
Osman Karadeniz, Ecel Üzerine, (İzmir: Anadolu Matbaacılık, 1992)
Özer, Abdullah, Kur’an’da ecel kavramının semantik analizi, Yüksek Lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 2008.
Râzî, Fahreddin, Mefâtîhu’l-Gayb, Tahran: Daru’l-kütübi’lilmiyye, ts. Suyutî, Camiu’s-Sağir, İstanbul: Aydın Yayınevi, 2007.
Teftazânî, Saadeddin, Şerhu’l-Akâid, trc. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1999.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Tunç, Cihat. “Ecel”. DİA, X, İstanbul, 1994, 380
Watt, Montgomery İslam’ın İlk Dönemlerinde Hür İrade ve Kader, çev. Arif Aytekin, İstanbul: 1996.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
Yeşiltaş, Fatih, Bâkıllâni ve kâdî Abdülcebbâr’a göre rızık ve ecel problemi, Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
Yıldırım, Mehmet, Kelam ilminde rızık ve ecel, Yüksek Lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van, 2006
Zemahşerî, Muhammed b Ömer, el-Keşşâf, Beyrut: Darü’l-fikr, 1987.