EHL-İ KİTABA YAKLAŞIMI TEMELİNDE KUR'AN’IN ALLAH İNANCI AÇISINDAN HIRİSTİYANLIĞA YAPTIĞI DİYALOG ÇAĞRISI VE BUNUN DÜNYA BARIŞINA KATKISI

Kur'an: "De ki: Ey kitap sahipleri, bizim ve sizin aranızda ortak olan söze geliniz; Allah'tan başkasına kulluk etmeyelim, hiçbir şeyi O'na ortak koşmayalım ve Allah'ı bırakıp bazılarımız bazılarını Rab edinmesin. Eğer bunu da kabul etmezlerse, onlara deyiniz ki; "şahit Yolun, biz Allah'a teslim olmuşuz." ayetiyle Ehl-i kitaba evrensel çağrıda bulunup onlarla hak dinlerin temel konuları ekseninde diyaloğa girmektedir. Bu çağrıya, Papalık Dinlerarası Diyalog Konsili ile diyalog kapılarını Müslümanlara açarak öndört asır sonra da olsa ilk kez karşılık veren Hıristiyanlar olmuştur. Bu yaklışıma Kur'an'ın: "...Müminlere sevgi bakımından en çok yakınlık duyanların "Biz Hıristiyanız" diyenler olduğunu görürsün..." perspektifinden bakıldığında, bunun dünya barışına atılan bir adım olduğu söylenebilir. Böylece taraflar, küreselleşen dünyamızda medeniyetlerin birbirlerini tanıyıp anlamasının dünya sosyolojisi açısından artık kaçınılmaz olduğunu ve çok kültürlü toplum bilincine hizmet edecek projelerin gerçekleştirilmesiyle geleceğimizin hoşgörü atmosferinde kurgulanması gerektiğini benimsemiş olmaktadırlar. Bunu pratiğe aktarmayı başarırlarsa, tüm medeniyetleri diyalog zemininde buluşturabilirler.

Anahtar Kelimeler:

Kur'ân, Ehl-i kitap, Allah inancı, Diyalog, Dünya barışı.

HIS APPROACH TO AHL AL-KITAP ON THE BASIS OF THE QUR'AN CALLED FOR DIALOGUE WITH CHRISTIANITY, AND THIS CALL FOR FAITH IN GOD'S CONTRIBUTION TO WORLD PEACE

Quran: "Say: O People of the Scripture! Come on an agreement between us and you, that we shall worship non but Allah, that we shall assign no partner to Him, and that none of us shall take others for lords beside Allah. And if they turn away, then say: "Bear witness that we are the submitters to Allah." Ahl al-Kitap (The People of the Book) with verse has a universal appeal, and the axis of the main issues with them getting into the true religion. Fourteen centuries later, even if this call was the first time Christians and responsive opened its doors to dialogue with Muslims for Pontifical Council for Interreligious Dialogue. This development, the Qur'an: "... And you will find the nearest of them in affection to those who believe to be those who say: "We Christians"..." perspective, it is a step towards world peace said. Thus, the parties recognize each other in our globalized world civilizations in terms of understanding of the sociology of the world is now inevitable and the future implementation of the projects that will serve the consciousness of the multicultural society should adopt the formulation of an atmosphere of tolerance. If they succeed, it boundaries with the basis of dialogue with all civilizations.

Keywords:

The Qur'an, Ahl al-Kitap, Faith in God, Dialogue and World peace,

PDF

___

Abdülbâki, M.F., el-Mu’cemü’l-müfehres li-elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Kahire 1950.
Abdüssamed, Şerefuddîn, Havle ustûreti tecessüdi’l-ilâh, Cidde 1978.
Adam, Baki, “Hıristiyanlık”, DİA., XVII, İst. 1998.
Ahfeş, Saîd b. Mes'ade el-Belhî, Me'ani'l-Kur'ân, Beyrut 1985 Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, Beyrut 1991.
Alıcı, Mustafa, Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu, İst. 2011.
Âlûsî, Ebü’l-Fadl Şihâbüddin Mahmûd, Rûhu’l-Meâni, Beyrut ts.
Altıntaş, Ramazan, Diyalogta Yeni Konsept Değişikliği: “Medeniyetler ittifakı”, CÜİF., 2008, c. 6:2, s. 2.
Atay Yılmaz, Emine, Hıristiyanlıkta Aslî Günah İnancı (Yüksek Lisans Tezi), Bursa 2005.
Aydın, Mahmut, “Yahudi Bir Peygamberden Gentile Tanrıya: İsa’nın Tanrısallaştırılma Süreci”, İslâmiyat, Ank. 2000.
Aydın, Mehmet,“Diyalog Açısından İlahi Dinlerin Birbirine Yaklaşımı”,SÜİFD, Kon. 2000.
------, “Hıristiyanlık”, DİA., XVII, İst. 1998.
Bebek, Adil, “Günah”, DİA., XIV, İst. 1996.
Berekât, M. Fâris, el-Câmi' li-mevâzî'i' âyâti'l-Kur'âni'l-Kerîm, Dımaşk 1959.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Huseyn, Delâilü’n-nübüvve, Beyrut 1985.
------, es-Sünenü’l-Kübrâ, Haydarâbâd 1344.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi'u's-Sahîh, I-VIII, Çağrı Y., İst. 1981.
Câferî, Ebü’l-Bekâ Sâlih b. Hüseyin, er-Red ale’n-nasârâ, Kahire 1988.
Câhız, el-Muhtar fi’red ale’n-nasârâ, Beyrut 1991.
Cürcânî, Seyyid Şerîf, Kitabü’t-Ta’rifât, Beyrut 1983.
Dârekutnî, Ebü’l-Hasen Ali b. Ömer, es-Sünen, Kâhire ts.
Dârimî, es-Sünen, İst. 1981.
Demirci, Kürşat, “Hıristiyanlık”, XVII, DİA., İst. 1998.
------, “Hulûl”, DİA., İst. 1998.
Develioğlu, Ferid, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, İst. 1970.
Ebû Zehre, Muhammed, Hıristiyanlık Üzerine Konferanslar, çev. Akif Nuri, İst. 1978.
Ebû Zeyd, Mefhumü'n-nass Dirase fî ulûmi'l-Kur'ân, Beyrut 1994.
Encyclopaedia Universalis (EUn.), I-XX, Paris 1980.
Eraslan, Sadık, Müslümanlarla Hıristiyanlar Arasında Diyalog, II. Din Şûrası Tebliğ ve Müzakereleri (23-27 Kasım1998), DİBY, Ank. 2003.
Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur’ân (Çev. Alpaslan Açıkgenç), Ank. 1987.
Ferahîdî, Ebû Abdurrahman el-Halil b. Ahmed, Kitabü'l-ayn, Beyrut 1988.
Firûzâbâdî, Muhammed b. Yakub, el-Kâmusu'l-Muhît, Beyrut 1991.
Guignebert, Charles, Le Christianisme antique, Paris 1922. (Fransızcadan Arapçaya trc., el- Abdülhalîm Mahmûd, Beyrut ts.).
Mesîhiyye: Neş’etuhâ ve tatavvuruhâ, trc.
Gürkan, Salime Leyla, “Ruhban”, DİA.,XXXV, İst. 2008.
------, “Teslîs”, DİA.,XXXX, İst. 2011.
Hatîb, Abdülkerîm, el-Mesîhu fi’l-Kur’ân ve’t-Tevrât ve’l-İncîl, Beyrut 1976.
Harman, Ömer Faruk, “İsa”, DİA., XXII, İst. 2000.
------, “Meryem”, DİA., XXIX, Ank. 2004.
Hamîdullah, Muhammed, Le Saint Coran, Paris 1989.
Hindî, Ali el-Muttakî Kenzü'l-ummâl fî süneni'l-akvâl ve'l-ef'âl, Beyrut 1979.
İbn Hibbân, Muhammed b. Hibbân, el-İhsân fi takrîbi Sahîhi İbn Hibbân, Beyrut 1987.
İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, Beyrut 1993.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvini, Sünen İbn Mâce, Beyrut ts.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer b. Kesîr, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-azîm, Kâhire 1971.
İbn Sîde, el-Muhkem ve'l-muhîti'l-a'zam, yy. 1968.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn, Lisânü’l-Arab, Beyrut ts.
İbnü’l-Hümam, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid es-Sivasi, Fethu'l-kadîr, Beyrut ts.
İbn Hişâm, Abdülmelik b. Hişâm, es-Sîretü’n-nebeviyye, Kahire 1936.
İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed, el-Fasl, Riyad 1982.
İbnü’l-Esîr, Ali b. Muhammed b. Esîr, el-Kâmil fi’t-târîh, Beyrut 1979.
İbn Teymiyye, Cevabu’s-sahîh li men bedelde dîne’l-Mesîh, Mısır 1905.
İsfehâni, er-Râgıb, el-Müfredât fî ğarîbi’l-Kur’ân, Beyrut 1997.
İsmail b. Abbâd, el-Muhît fi'l-luğa, Beyrut 1994.
Kâdî Abdülcebbâr, el-Muğnî, Kahire ts.
------, Tesbîtü delâili’n-nübüvve, Beyrut 1966.
Katar, H. Mehmet, “Kefâret”, DİA., , Ank. 2002.
Kaya, Remzi, “Ehl-i Kitap”, DİA., XX, İst. 1994.
Kesler, Fatih, Kur’an’da Yahudiler ve Hıristiyanlar, Ank. 1993. Krenkow, F.,"Kitap", İA., VI, 829.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed, el-Câmi li-âhkâmi’l-Kur’ân, Beyrut 2001. Luğavî, Ebu'l-Hüseyn Ahmed b. Faris b. Zekeriyya, Mücmelü'l-luğa, Beyrut 1986.
Mâlik b. Enes, el-İmam, Muvatta, Mısır ts.
Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed, Kitabü’t-tevhîd, Beyrut 1970.
------, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, Beyrut 1970.
Merâği, Ahmed Mustafa, Tefsîrü’l-Merâğî, Mısır 1969.
Mevsılî, Abdullah b. Mahmud, el-İhtiyâr li-ta'lîli'l-muhtâr, İst. 1980.
Müslim, es-Sahîh, Riyâd, 1980.
Nesâî, es-Sünen, Beyrut ts.
Nursî, Bediüzzaman Said, Kaynaklı, İndeksli, Lügatli Risale-i Nur Külliyatı, İst. 1996.
Nasr, Seyyid Hüseyin, İslam’ın Kalbi, İst. 2002.
Polat, Kemal, İslâmî Perspektiften Hıristiyanların Müslümanlara 'Daha Yakın' Olması Meselesi, Ekev Akademi Dergisi, Sy., 34, 2008.
Parrinder, G., Jesus in the Qur’ân, Oxford 1995. Râzî, Fahurddîn, Mefâtihu’l-ğayb: et-Tefsîru’l-kebîr, Beyrut ts
Renan, Ernest, İsa’nın Hayatı, çev. Ziya İhsan, Ank. 1964.
Rızâ, Reşîd, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-hakîm: Tefsîru’l-menar, Beyrut ts.
------, Tefsîru’l-Menâr, Mısır 1935.
Sinanoğlu, Mustafa, “Hıristiyanlık”, DİA., İst. 1998.
------, “Kelime”, DİA., Ank. 2002.
Siddiqui, Ataullah, Christian-Muslim Dialogue in The Twentieth Century, Leicester 1997.
Serahsî, Şemsüleimme Muhammed b. Sehl, el-Mebsût, Beyrut ts.
Şelebî, Ahmed, el-Mesîhiyye, Kahire 1973.
Şanver, Mehmet, Kur’an’ın Muhatabıyla Diyalog Kurma Sürecinde “Ortak Değerler”in Yeri ve Rolü, UÜİF., 2004, c. 13, Sy. 2.
Taberî, Ali b. Rabben, er-Red ale’n-nasârâ, Beyrut 1959.
Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmi'u'l-beyân fî tefsîri'l-Kur'ân, Bulak 1323-1329.
------, Câmi’u’l-beyân fî tefsîri'l-Kur'ân, Kahire 1954.
------, Tarîhu’r-rusül ve’l-mülük, Leiden 1879-1901.
Tabersî, Mecmâu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, Beyrut 1986.
Tümer, Günay; Küçük, Abdurrahman, Dinler Tarihi, Ank. 1988.
Tümer, Günay, “Aslî Günah”, DİA., İst. 1991.
------, “Çarmıh”, DİA., İst. 1993
Tehânevî, Muhammed Ali b. Ali, Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn, Kalküta 1984.
Telfer, W., The Forgiveness of Sins, An Essay in the History of Christian Doctrine and Practice, London 1959.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre, el-Câmiu’s-sahîh, Beyrut ts.
Topaloğlu, “Allah”, DİA., II, İst. 1989.
Üzüm, Hamza, Yahudilikte Din Adamları Müessesesi (Tanah Döneminde), D. Tezi, İst. 2007.
Vâhidî, Ebü’l-Hasen Ali b. Ahmed, Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân, Beyrut 1990.
Waardenburg, Jacques, “Teslîs”, DİA., İst. 2011.
Wensinck, A. J.-(P. Johnstone), “Maryam”, El² (Fr.), VI, 614.
Yavuz, Yusuf Şevki, “Hulûl”, DİA., İst. 1998.
------, “Ruh”, DİA., İst. 2008.
Yesûî, Luvîs Ma’lûf, el-Müncîd fi'l-luğa ve'l-a'lâm, Beyrut 1986.
Yıldırım, Suat, Mevcut Kaynaklara Göre Hıristiyanlık, İzmir 1996.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, İst. 1968.
Zebidî, Muhammed Murteza el-Hüseynî, Tâcu'l-arûs min cevheri'l-kamus, Beyrut 1991.
Zebiri, Kate, Muslims and Christians Face to Face, Oxford 1997.
Zemahşerî, Mahmud b. Ömer, Esâsü'l-belağa, Beyrut 1989.
------, el-Keşşâf an hakâiki't-tenzil, Beyrut 2003.
------, el-Keşşâf an hakâiki't-tenzil, Kahire 1968.