AKIL-ZEKÂ AYIRIMI BAĞLAMINDA MÜNAFIKLARIN ZİHNİYET ANALİZİ

Kur’an nazil olduğunda onun ilk muhatapları ona inanmak (iman) ya da inkâr (küfr) etmek şeklinde iki ana tavır sergilemişlerdir. Bu iki tutumun dışında faklı bir tutum daha ortaya konmuştur ki, bu Kur’an tarafından nifak olarak isimlendirilmiş, bu tavrı sergileyenlere de münafık denmiştir. Bunun adı ikiyüzlülük olup tam anlamıyla rol yapmaktır. Bu tutumlarıyla münafıklar İslam’a epeyce zarar vermişlerdir. Bu bağlamda medenî ayetler incelendiğinde görülecektir ki, münafıkların zihniyeti farklı bir zemine oturmaktadır. O zihniyet, onların akıllarını değil zekâlarını kullanarak kurnazlık yapmalarıdır. İşte bu çalışmada münafıkların zihniyetini akıl-zekâ ayırımı bağlamında özellikle de “pratik zekâ” ekseninde Kur’an’dan örneklerle çözümlemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler:

Akıl, zekâ, pratik zekâ, kurnazlık, münafıklar.

MENTALITY ANALYSIS OF THE HYPOCRITES IN THE CONTEXT OF DISTINCTION BETWEEN REASON AND INTELLIGENCE

When the Qur’an descended, its first answerers believed it or disbelieved. This was an attitude at two opposite sides. There was an attitude outside of belief and unbelief that Qur’an named hypocrisy. It is two facedness that means pretending. The hypocrites damaged Islam very much by their pretending attitude. When we examine verses decended in Medine, we see that the mentality of hypocrites stands at a different place. This mentality means that they use their intelligence not reason, that is, they trick. In this essay, we will try to analyse the mentality of hypocrites in the context of distinction between reason and intelligence, especially at the axis of quick wit with exampling from the Qur’an.

Keywords:

Reason intelligence, , quick wit, trick, hypocrites.,

PDF

___

Abdulbâki, Muhammed Fuad, el-Mu’cemu’l-Mufehres li Elfazi’l-Kur’ani’l-Kerim, İstanbul 1988.
Altıntaş, Ramazan, İslam Düşüncesinde İşlevsel Akıl, Pınar Yay., İstanbul 2003.
Âlûsî, Ebu’s-Senâ Şihâbuddîn Mahmûd, Rûhu’l-Meânî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l- Arabî, Beyrut trs.
Attas, S. Nakib, Modern Çağ ve İslami Düşünüşün Problemleri, İnsan Yay., İstanbul 1989.
Bacanlı, Hasan, Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yay., Ankara 2001.
Bolay, Süleyman Hayri, Yavuz, Yusuf Şevki, Döndüren, Hamdi, “Akıl” mad., DİA, İstanbul 1989.
Cürcâni, es-Seyyid eş-Şerif Ali b. Muhammed, et-Ta’rifat, Mısır 1938.
Derveze, İzzet, Kur’an’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı, çev.: Mehmet Yolcu, Düşün Yay., İstanbul 2011.
Descartes, René, Metot Üzerine Konuşma,çev.: Atakan Altınörs, Paradigma Yay., İstanbul 2010.
Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı, çev.: Koytak, Cahit-Ertürk Ahmet, İşaret Yay., İstanbul 1996.
Goleman, Danıel, Duygusal Zekâ, çev.: Seçkin Yüksel, Varlık Yay., İstanbul 2012.
Izutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, çev.: Süleyman Ateş, Yeni Ufuklar Neşr., s. 130.
İbn Âşûr, Muhammed Tâhir, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus trs.
İbn Kesir, Ebü’l-Fida İmadüddîn İsmail, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azîm, Daru’l-Ma’rife, Beyrut 1987.
İbn Manzûr, Lisânü’l-Arap, Beyrut trs.
İsfehânî, er-Râgıb, ez-Zerîa ilâ Mekârimi’ş-Şerîa, thk.: Ebu’l-Yezîd Ebu Zeyd el- Ucmâ, Daru’s-Selam, Kahira 2007.
İsfehânî, er-Râgıb, Müfredâtü Elfâzı’l-Kur’ân, thk.: Safvan Adnan Davudi, Daru’l-Kalem, Dımeşk 1992.
Kılıç, Sadık, Kur’an’a Göre Nifak, Furkan Yay., İstanbul 1982.
Kutub, Seyyid, Fî Zılâli’l-Kur’an, Dâru’ş-şurûk, Beyrut-Kâhire 1412.
Mengüşoğlu, Takiyettin, Felsefeye Giriş, İstanbul 1958.
Mevdûdî, Ebu’l-Al’â, Tefhimu’l-Kur’an, çev.: Komisyon, İnsan Yay., İstanbul 1991.
Osho, Zekâ Şimdiki Ana Verilen Yaratıcı Cevap, Çev: Ovvo Sangeet, İstanbul 2012.
Râzi, Fahreddin, Mefâtifu’l-Gayb, Dâru’l-Fikr, Beyrut trs.
Ryle, Gilbert, Zihin Kavramı, Doruk Yay., İstanbul 2011.
Sayar, Kemal-Dinç, Mehmet, Psikolojiye Giriş, Dem Yay., İstanbul 2011.
Taberî, Muhammed b.Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’an, Daru’l-fikr, Beyrut 2001.
Tarhan, Nevzat, Duyguların Psikolojisi Duygusal Zekaya Yeni Bir Yorum, Timaş Yay., İstanbul 2012.
Topçu, Nurettin, Psikoloji, Dergah Yay., İstanbul 2008.
Tunç, Cihat, “İslam Dininde Kalb ve Aklın Önemi”, E.Ü.İ.F.Dergisi, Sayı 7, Kayseri 1990.
Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara 1988.
Vahidi, Esbâbu’n-Nüzul, Dârül- Kütüb’l-İlmiyye, Beyrut 1991.
Yazır, Elmalı’lı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşr., 1979.
Zeccâc, Ebu İshâk, Meâni’l-Kur’an ve İ’râbuhû, Thk : Abdülcelil Abduh Şelebî, Beyrut 1988.