Yeşilova ofiyolitine ait bazaltların (Burdur-GB Türkiye) petrografik ve jeokimyasal özellikleri

İdeal bir ofiyolit dizisine göre eksik dizi karakterli Yeşilova ofiyoliti Güneybatı Toroslarda yeralır. Yeşilova ofiyoliti tabandan tavana doğru tektonitler, ultramafik ve mafik kümülatlar, izotrop gabrolar, plajiogranitler ve bazaltlar'dan oluşmuştur. Ofiyolitin tabanında bulunan tektonitler harzburjit, dünit, serpantinleşmiş harzburjit, serpantinleşmiş dünit, serpantinit ve dünitik kılıflı kromit kütleleriyle temsil edilirler. Tektonitler çeşitli bileşimli mafik dayklar tarafından kesilmişlerdir. Tektonitler üzerinde ultramafik-mafik kümülatlar bulunur. Kümülat birimini tabandan tavana doğru kümülat dünit, verlit-klinopiroksenit, olivin gabro, izotrop gabro ve plajiogranitler oluşturur. Ofiyolit dizisinin en üstünde yeralan bazaltlar Tefenni yaylası çevresinde yüzeyler. Bazaltların kümülat birimi ve üzerine gelen Kızılcadağ melanjı ile olan dokanakları tektoniktir. Oldukça altere görünümde olan bazaltlar intersertal, porfirik dokuda olup, plajioklas+piroksen (ojit)+olivin+manyetit minerallerinden oluşur. Bazaltlar "düşük potasyumlu bazalt", "okyanus ortası sırtı bazaltları" ve"N-tipi MORB" karakterine sahiptir. Bazaltların iz element içerikleri toleyitik magmaların gösterdiği trend çizgisi ile uyumlu olup, Nadir Toprak Element değerleri kondrit değerlerine göre 10 kat daha fazla zenginleşme göstermektedir. Bu tür bir desen ilişkisi tüketilmiş manto kökenli kaynağa işaret etmektedir.

Petrographic and geochemical properties of basalts in Yeşilova ophiolite (Burdur-SW Türkiye)

According to the ideal ophiolite sequence, Yeşilova ophiolite, located Southwest Taurids, has incomplete sequence character. Yeşilova ophiolite composes of tectonites, ultramafic and mafic cumulates, isotrope gabbros, plagiogranite and. basalts from bottom to top. Tectonites are harzburgites, dunites, serpentinized harburgite and dunites, serpentinite and chromite bodies with dunitic rim. Tectonites are cut by isole dikes with several compositions. Cumulate units consist of cumulate dunite, wherlite-clinopryoxenite sequence, olivinic gabbros, isotrope gabbros and plagiogranite. Basalts in ophiolite outcrop around Tefenni plateu. Basalts overlie cumulate units at the bottom, are covered by Kızılcadağ Melange at the top. Boundary between basaltic rocks and these unit are tectonic. Basalts are seen highly altered. In microscopic investigations, intersertal and porfiritle texture and plagioclase+pyroxen(augite)+ olivine+magnetite mineral paragenessis have been determinated. Basalts are "low potassium basalt", "mid ocean ridge basalt" and "N-type MORB" based on the major and immobile trace element concentration. Also the REE patterns display geochemical characteristics of Mid Ocean Ridge Basalt.

___

Balcı, M., Sarıkaya, A. ve Yıldız, M. (1974). Burdur (Yeşilyuva-Tefenni) ve Denizli (Acıpayam) Peridotit Masiflerinde Krom Nikel Prospeksiyonu. M.T.A. Derleme no. 6336.
Bilgin, Z. R., ve Diğ. (1990). Yeşilova-Acıgöl Civarının Jeolojisi. M.T.A. Rapor no.9071, Ankara.
Colin, J. H. (1962). Fethiye-Antalya-Kaş-Finike (Güneybatı Türkiye) Bölgesinde Yapılan Jeolojik Etüdler. M.T.A. Dergisi no. 59.19-59 p.
Ercan,T., Güney, E. ve Baş, H., 1983. Denizli volkanitlerinin petrolojisi ve plaka tektoniği açısından bölgesel yorumu. TJK Bülteni, cilt 26., sayı 2., 153-159 s.
Erkan, Y., (1997). Magmatik Petrografi. H.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 183 s., Ankara.
Ersoy, Ş. (1990). Batı Toros (Likya) Naplarının Yapısal Öğelerinin ve Evriminin Analizi. Jeoloji Mühendisliği.,Sayı. 37.,5-16 s.
Henderson, P., 1984, Rare Earth Element Geochemistry, Elsevier, 51 Op
Irvine, T.N. &Baragar, W.R.A., 1977. A Guide to the Chemical Classificationsof The Common Volcanic Rocks. Can.J. Earth Sci„ 8,523-548.
Karaman, T. (1987). Yeşilova - Tefenni (BURDUR) Batısında Kalan Alanın Jeolojisi ve Petrografisi. S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi., 84 s. Konya.
Kurnaz, M., Anıl, M. (1992). Yeşilova -Tefenni (BURDUR) Arası Ofiyolitleri ve Kromit Cevherleşmeleri. Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Dergisi., Cilt 7., Sayı 2., 1-17 s.
Le Maitre, R.W., Bateman, P., Dudek, A., Keller, J., Lameyre Le Bas, M.J., Sabine, P.A., Schmid, R., Sorensen, H., Streckeisen, A., Woolley, A.R. And Zanettin, B., 1989. A Classification of Igneous Rocks and Glossary Terms. Blackwell, Oxford.
Meschede, M. (1986). A method of discriminating between different types of mid ocean ridge basalts and continental tholeiites with the Nb-Zr-Y diagrams. Chemical Geology, vol. 56, p. 207-218.
Okay, İ. A. (1989) Denizli'nin Güneyinde Menderes masifi ve Likya naplarının jeolojisi. M.T.A. Dergisi, 109, s. 33-43, Ankara.
Önalan, M. (1979). Elmalı-Kaş (Antalya) Arasındaki Alanın Jeolojisi. I.Ü.F.F Monografileri. Doktora Tezi. Sayı. 29.139 s. İstanbul.
Özpınar, Y. (1987). Denizli-Acıpayam Batısının Jeolojik, Petrografik ve Petrokimyasal incelemesi. K.T.U. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi., 220 s. Trabzon.
Özpınar, Y. (1995). Kale (Denizli) Güneyindeki bölgenin jeolojik ve petrografik incelemesi. PAÜ. Müh. Fak. Dergisi, Ul, s. 15-25, Denizli.
Özpınar, Y., Tayfun, E. ve Kılıç, D. A. (1996). Salda Gölü (Yeşilova-Burdur) Çevresindeki Ofiyolitlerin Petrografisi ve Salda Gölü Manyezit Oluşumlarının Jeokimyasal İncelemesi. Ç.Ü. Yerbilimleri Dergisi. Sayı. 28., 125-142 s.
Pearce, J. A. (1982). Trace elements characteristic of lavas from destructive plate Boundaries, in Thorpe, R. S., ed., Andesites: Orogenic Andesites and Related Rocks. John Wiley. New York. 719- 746 p.
Poisson, A. (1977). Recherches Geologique dans les Taurides. Occidentals (Turquie). These Univ. Paris-Sud, Orsay. 795 p.
Rollinson, H. R.,(1993). Using Geochemical Data: Evaluation, Presentation, Interpretation. John Wiley & sons. Inc., 352p. New York.
Sarp, H. (1976). Etude Geologique et Petroraphique du cortage ophiolitique de la region situee au Nord-Qest de Yeşilova (Burdur-Turquie). These no. 1731. Univ. Geneve. 408 p.
Şenel,.M., Selçuk, H., Bilgin, Z.R., Şen, M.A., Karaman, T., Dinçer, M.A., Durukan, E., ArbasA-, Örçen, S. Ve Bilgi, C., 1989, Çameli (Denizli)-Yeşilova (Burdur)-Elmalı (Antalya) ve dolayının jeolojisi. MI.A. Raporu, No: 9429, 344s.
Wood, D. A. (1980). The application of a Th-Hf-Ta diagram to problems of tectonomagmatıc classification and to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the BritishTertiary volcanic povince. Earth and Planetary Science Letters, vol. 50, p. 11-30.
Yılmaz, P. O., Maxwell, J. C. ve Muehlberger, W. R. (1981). Antalya kompleksinin yapısal evrimi ve Doğu Akdenizdeki yeri. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri dergisi sayı 7, s. 119-127.