Erzurum şehir merkezi batı kesiminin jeoteknik özellikleri

Karasu Havzası (Erzurum), Doğu Anadolu'daki önemli aktif fay kuşaklarından birisi olan Erzurum Fay Zonunda (EFZ) yer alan birinci derece deprem bölgesi niteliklerine sahip bir Pliyo-Kuvaterner çökelim alanıdır. Havzanın güneydoğu kesiminde yer alan Erzurum, son otuz yıl içerisinde güney ve güneybatı yönünde çarpık ve hızlı yapılaşmaya maruz kalmış, Yenişehir-Yıldızkent yerleşim alanları oluşmuştur.İnceleme sahası, Erzurum ilinde 4x9 km boyutlu, 36 km2 lik bir alanı kapsamaktadır. Yenişehir, Yıldızkent, Atatürk Üniversitesi, Sanayi Mah., Şükrüpaşa Mah. ve Dadaşköy'e kadar kuzey-güney uzanımlı bu alanda, zemininin jeolojik ve jeoteknik özellikleri tespit edilmiştir. Saha, 5 ayrı jeoteknik bölgeye ayrılmıştır. Her bölgenin jeomekanik özellikleri, deprem hasarlarının en aza indirilmesi amaçlı yapılaşma açısından değerlendirilmiştir. Erzurum ve çevresinin genel jeolojisi esas alınarak, inceleme sahasının jeoloji haritası ve yapısal kesitleri hazırlanmıştır. Belirlenen jeoteknik birimlerin farklı üyelerinden örnekleme yapıldı. Yaklaşık 50 noktadan alınan 86 zemin örneğinin mekanik ve fiziksel özellikleri, arazi ve laboratuar deneyleri ile tespit edilmiştir. Elde edilen jeoteknik parametrelerin gösterdiği yatay ve düşey değişiklikler, hidrojeolojik durum, topografik özellikler ve bölgenin depremselliği göz önüne alınarak jeoteknik ve dolgu haritaları hazırlanmıştır.

Geotechnical properties of the western part of the Erzurum city center

Karasu Basin (Erzurum) is a Plio-Quaternary depositional area, located on the central segment of the Erzurum Fault Zone (EFZ), one of the most active seismotectonic belt of Eastern Anatolia. Yenişehir-Yıldızkent urban area was developed, as the consequence of rapid massive construction continued during the last thirty years, towards the south and southwest of the town Erzurum. The area of investigation covers a field of 36 square km with 4 km x 9 km dimensions, in the area of the Erzurum city. Geological and geotechnical properties of the soil are determined in the north-south extending rectangular area including the districts of Yenişehir, Yıldızkent, Atatürk Üniversitesi, Sanayi Mah., Şükrüpaşa Mah. and Dadaşköy. Five distinct geotechnical zones are identified, in the area of research. The geomechanical parameters of each zone are interpreted and evaluated in terms of urban planning and housing for the purpose of seismic hazard reduction. Detailed geological maps and structural cross-sections in the research area, are prepared on the basis of general geological context of the Erzurum urban and vicinity area. Different members of geotechnical units are sampled. About 86 soil samples at 50 locations, are analized for physical and mechanical properties, by laboratory and field tests. Maps of geotechnical zoning, and land - fill of the research area are drawn. Lateral and vertical changes of geotechnical parameters, topographic features, hydrogeological conditions and regional seismicity are taken into account, in identifying the geotechnical zones.

___

Arpat, E.(1965). Ilıca-Aşkale (Erzurum) Arasındaki Sahanın ve Kuzeyinin Genel Jeolojisi - Petrol İmkanları, M.T.A., Rap. No. 4040, Ankara.
Atatürk Üniversitesi, Deprem Araştırma Merkezi Kataloğu (2003), Erzurum.
Bağcı, G., Yatman, A., Özdemir, S., Altın, N. (1991). Türkiye'de Hasar Yapan Depremler, Deprem Araştırma Bülteni, sayı 69,113-125, Ankara.
Barka, A. ve Bayraktutan, M.S. (1985). Erzurum Baseni Çevresini Etkileyen Aktif Faylar. TJK Bil. Öz. Kitabı, 11.
Bayraktutan, M.S. (1999). Active Tectonics and Evolution of Thrust Bounded Pasinler Basin on the Erzurum Fault Zone, Eastern Anatolia. Anales Tectonicae, Vol. XIII-N. 1-2 - 51-70.
Celep, Z., Kumbasar, N.(2000). "Deprem Mühendisliğine Giriş ve Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı" Beta dağıtım, İstanbul.
DSİ (1978). Erzurum Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu, Jeo.Tek.Hiz. ve Y.A.S. Da. Bşk.lığı Yayını, 45.
TS 1900 (1987). İnşaat Mühendisliğinde Zemin Laboratuar Deneyleri, Ankara.
Koçyiğit, A., Öztürk, A., İnan, S., Gürsoy, H. (1985). Karasu Havzası'nın (Erzurum) Tektonomorfolojisi ve Mekanik Yorumu. C.Ü. M.F.Y.B. Derg., V.2, N.1, 3-15, Sivas.
Önalp, A. (1982). İnşaat Mühendislerine Geoteknik Bilgisi, 1-2, KTÜ Yayını,187.
Özaydın K. (1982). Zemin Dinamiği. Deprem Mühendisliği Türk Milli Komitesi Yayınları No.1, İstanbul.
Pampal, S. (1987). Genel ve Uygulamalı Jeoloji. M.E Basımevi, 212, İstanbul.
Şaroğlu, F., Güner, Y. (1981). Doğu Anadolu'nun Jeomorfolojik Gelişimine Etki Eden Öğeler; Jeomorfoloji, Tektonik, Volkanizma İlişkileri, Türkiye Jeoloji Kur. Bült.24,2, 39-50, Ankara.
Yarbaşı, N. (2001). Erzurum Şehir Merkezi Batı Kesiminin Geoteknik Haritası. A.Ü Fen Bilimleri Enst. Doktora. Erzurum.
Yenişehir Belediyesi (2000). Rekreasyon Sahası (Yenişehir-Yıldızkent) Yeraltısuyu Etüdü, Jeoloji - Jeofizik Raporu, Erzurum (Yayınlanmamış).