Verbal otopsi ölüm nedenini belirlemede yaygın kullanım alanı bulabilir mi?

Amaç: Bu çalışmada verbal otopsi olarak adlandırılan, ölüm nedeninin ölenin yakın akrabaları ya da bakımını üstlenen kişilerle yapılan görüşme ile belirlenmesi yönteminin kullanılmasının ülkemizdeki ölüm nedenleri hakkında daha sağlıklı bilgiler edinilmesine katkısının olup olmayacağının tartışılmıştır. Ana bulgular: Ülkemizde defin ruhsatı; kişinin ölümünden sonra belediye hekimince düzenlenmektedir. Belediye hekiminin olmadığı yerde sağlık ocağı hekimi, sağlık memurları ya da bu iş için yetiştirilmiş memurlar, jandarma karakol komutanı ve köy muhtarlarınca verilmektedir. Defin ruhsatı düzenlemek için hekim cesedi muayene ederek ölümün gerçekleştiğini teyit eder, yakınlarından öykü alarak ölümle ilgili bilgi sahibi olur ve iddiaları öğrenir. Varsa ölene ait tıbbi evrak incelenir ve ölüm nedeni tespit edilir. Hekim ölümün doğal nedenler sonucu geliştiğine ve adli niteliği olmadığına karar verirse defin ruhsatı düzenlemektedir. Sonuç: Dünya Sağlık Örgütü gelişmekte olan ülkelerin çoğunda nedene özel ölüm oranlarının bilimsel istatistiki bilgilere pek fazla dayanmadığını, genel olarak kullanılan temel kayıt, toplum tabanlı raporlama ve demografik gözetim sistemlerinin olumlu ve olumsuz yönleri olduğunu bildirmektedir. Tam bir değerlendirme ve sağlıklı veriler sağlanması açısından verbal otopsi uygulaması, bu konuda bir standardizasyon sağlayabilir.
Anahtar Kelimeler:

Otopsi, Ölüm nedeni, Defin ruhsatı

Does verbal autopsy find common usage area for determinig cause of death?

Objective: In this article, the authors discussed whether verbal autopsies which is based on interview with deceased’s relatives or caregivers provide sufficient data in determining cause of death. Main findings: In Turkey, death certificates are arranged by physicians work in municipality. If there are not physicians work in municipality, physicians work in health clinic, health officer or officer trained for this subject, commander of gendarme station and headman can arrange death certificate. Physician examines the deceased and confirm the death for arrengement of death certificate. He/she collects the data about death and allegations. If medical records are available, they are evaluated and cause of death is determined. In natural deaths, the physician arranges death certificate. Conclusion: Very little scientifically based information is available on cause-specific mortality rates for many developing countries according to World Health Organization. Generally used systems like vital registration systems, population-based reporting systems and demographic systems have pros and cons. Verbal autopsy can provide standardization for complete evaluation and sufficient data.

___

  • 1. Anker M, Black RE, Coldham C,Kalter ND, Quigley ME, Ross D, et al. A Standard Verbal Autopsy Method for Investigating Causes of Death in Infants and Children. WHO, 1999.
  • 2. Anker M. The Effect of Misclassification Error on Reported Cause-Specific Mortality Fractions from Verbal Autopsy. Intern J Epidemiol 1997;26:1090-6.
  • 3. Gajalakshmi V, Peto R, Kanaka S, Balasubramanian S. Verbal Autopsy of 48000 adult deaths attributeable to medical causes in Chennai (formerly Madras), India. http://www.biomedcentral.com/1471-2458/2/7 (Erişim tarihi Haziran 2004).
  • 4. Maude GH, Ross DA. The effect of different sensitivity, specificity and cause-specific mortality fractions on the estimation of differences in cause-specific mortality rates in children from studies using verbal autopsies. International J Epidemiol 1997;26:1097-106.
  • 5. Shrivastava SP, Kumar A, Ojha AK. Verbal autopsy determined causes of neonatal deaths. Indian Pediatrics 2001;38:1022-5.
  • 6. Ronsmans C, Vanneste AM, Chakraborty J, VanGinneken J. A comparison of three verbal autopsy methods to ascertain levels and causes of maternal deaths in Matlab, Bangladesh. Intern J Epidemiol 1998;27:660-6.
  • 7. Hoj L, Stensballe J, Aaby P. Maternal mortality in Guinea-Bissau: The use of verbal autopsy in a multi-ethnic population. Intern J Epidemiol 1999;28:70-6.
  • 8. http://www.doh.gov.ph/mmr/mmr_organization_investigation.htm (Erişim tarihi Şubat 2004).
  • 9. Snow RW, Armstrong J. Childhood deaths in Africa: Uses and limitations of verbal autopsies. Lancet 1992;340:351-5.
  • 10. Kahn K, Tollman SM, Garenne M, Gear JSS. Validation and application of verbal autopsies in a rural area of South Africa. Tropical Med Intern Health 2000;5:824-31.
  • 11. Reeves BC, Quingley M. A review of data-derived methods for assigning causes of death from verbal autopsy data. Intern J Epidemiol 1997;26:1080-9.
  • 12. Quigley MA, Chandramohan D, Rodrigues LC. Diagnostic accuracy of physician review, expert algoritms and data-derived algoritms in adult verbal autopsies. Intern J Epidemiol 1999;28:1081-7.
  • 13. Bilge Y, Gündoğmuş ÜN, Gündüz T, Hancı İH, Yavuz OC, Kakkıcı U, ve ark. Hekimlerin Yasal Sorumlulukları. İçinde: Birinci Basamak için Adli Tıp El Kitabı, Polat Matbaası, Ankara 1999. p.12-13.
  • 14. Hancı İH. Hekimin Yasal Sorumlulukları. Egem Tıbbi Yayıncılık, İzmir 1995. p.69.
  • 15. Işık AF, Demirel B, Şenol E, Bildirilen Ölüm Nedenleri “Gerçek Ölüm Nedeni” mi? Türkiye Klinikleri Adli Tıp Derg 2004;1:1-11.