Türkçede Sözcük Türetme Yolları

Türkçe, yapı bakımından eklemeli diller grubunun sondan eklemeli diller sınıfında yer alır. Türkçe bu eklerle, isim ve fiil tabanlarından sözlükçül birimler türetir ya da sözcüklerin sözdiziminde kullanımını sağlar. Dildeki yeni kavram ve durumları karşılamak için birleşik sözcük yapmak, örnekseme yöntemini kullanmak da Türkçenin sözcük türetmede başvurduğu yöntemler arasındadır. Bunların dışında, Türkiye Türkçesinde kimi dil bilgilik sözcüklerin, bükün yöntemine benzer bir şekilde sözcük tabanlarında ses değişimi yoluyla ortaya çıktığı görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye Türkçesinde ses değişimi yöntemi ve bu yöntemle türemiş dil bilgilik sözcükler incelenecektir.

Methods of Word Derivation in Turkish

Turkish as a language is structurally located in the class of ''post-agglutinative languages'' which is a part of ''agglutinative langauages'' group. By attaching these suffixes, Turkish language derives nouns and verbs based on grammatic words or provides these words to be used in the syntax. Also analogy and portmanteau (combined words) methods are among the other methods of drivings words, in order to meet the new terms and conditions. Beside these, it is observed that some of grammatic words are derived trough switching the voices in the stem of words. In this study, method of voice switching in Turkish and the grammatic words, derived by means of this method is evaluated.

PDF

___

Aksan, Doğan, (1983), Sözcük Türleri, Ankara: TDK.
Altaylı, Seyfettin, (1994), Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Altaylı, Seyfettin, (1995), Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Ankara: TDK. adali, Oya, (2004), Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
Ahanov, Kaken, (2013), Dil Bilimin Esasları, (Aktaran: Murat CERİTOĞLU), Ankara: TDK.
Aydemir, Adem, (2012), "Türkçede Artzamanlı Sözvarlığı Boyutuyla: 'Yazuk/Yazık' Kelimesi ve Soydaşları Üzerine", Türk Dünyası Araştırmaları, İstanbul: CI, sayı: 201, 129-154.
Banguoğlu, Tahsin, (2000), Türkçenin Grameri, TDK, Ankara.
Bayat, Fuzuli, (2008), Eski Türkçe Sözlük, İstanbul: Yalın Yayıncılık.
Bilgin, MUHİTTİN, (2002), Anlamdan Anlatıma Türkçemiz, Ankara: Kültür Bakanlığı.
Clauson, Sir Gerard, (1972), An Etymological Dictionary Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford Universty Press, Ely House, London W.
Eker, Süer, (2013), Çağdaş Türk Dili, Ankara: Grafiker Yayınları.
Eren, Hasan, (1999), Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Ergin, Muharrem, (1994), Türk Dili, İstanbul: Bayrak.
Erkman-Akerson, Fatma, (2008), Türkçe Örneklerle Dile Genel Bir Bakış, İstanbul: Multilingual.
Gabain, A. Von, (2007), Eski Türkçenin Grameri, (çev, Akalın, M.), TDK, Ankara.
Hacieminoğlu, Necmettin, (1991), Türk Dilinde Yapı Bakımından Fiiller, Ankara. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Huber, Emel, (2008), Dilbilime Giriş, İstanbul: Multilingual.
Karaağaç, Günay, (2012a), Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ.
Karaağaç, Günay, (2012b), Türkçe Verintiler Sözlüğü, Ankara: TDK korkmaz, Zeynep, (2009), Türkiye Türkçesi Grameri-Şekil Bilgisi, Ankara: TDK.
Özek, Fatih, (2014), Tarihî Türk Lehçelerinde Ünlüler, Akçağ, Ankara.
Şen, Serkan, (2016), Eski Uygur Türkçesi Dersleri, Kesit Yayınları, İstanbul.
Tan, Ali, (2015), "Türkçede Ortak Köklü Kelimelerde Anlam Farklılaşması: Tavan ve Taban
Örneği", Turkish Studies, Volume 10/4, Winter 2015, ss. 865-876.
Tietze, Andreas, (2002), Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati, Simurg, İstanbul.
Toklu, Osman, (2003), Dilbilime Giriş, Ankara: Akçağ.
Türkçe Sözlük, (2011), Ankara: TDK.
Üçok, Necip, (2004), Genel Dilbilim (Lengüistik), İstanbul: Multilingual.
Vardar, Berke, (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual.
Yalçin, S. Kaan, (2013), Çağdaş Türk Lehçelerinde Ünlüler, TDK, Ankara.
Yusuf, Berdak, Tulum, M. Mahir, (1994), Sözlük Özbekistan Türkçesi-Türkiye Türkçesi Türkiye Türkçesi- Özbekistan Türkçesi, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts