Moğol istilâsına karşı Sultan I. Alâeddîn Keykubâd'ın güvenlik politikası

Her siyasî teşekkül için daima biri yakın, diğeri uzak olmak üzere iki tehlike ve tehdit mevcut olmuştur. Bunlardan yakın tehlike ve tehdidi hemen hemen herkesin kolayca teşhis edebilmesine karşılık, uzak tehlikeyi ve tehdidi ancak yüksek siyasî kavrayışa, sağlam düşünce yeteneğine ve büyük sezgi gücüne sahip büyük liderler ve bilge kişiler görebilmişlerdir. XIII. yüzyılın başlarında, Orta Asya’da, bütün dünyayı hedef alan büyük bir istilâ hareketi başlamıştır. Bu, önüne çıkan her şeyi ezen ve imha eden Moğol istilâsı idi. Moğol istilâsını, henüz kendisine çok uzak olmasına rağmen, yüksek siyasî kavrayışı, isabetli düşünce yapısı ve büyük sezgi gücüyle ilk görebilen Müslüman Türk hükümdarı, Sultan I. Alâeddîn Keykubâd’tır. Sultan Keykubâd, Moğol istilâsını çok erken görüp önemini kavramakla kalmamış, bu tehdit ve tehlikeye karşı çok geniş ve kapsamlı güvenlik önlemleri de almış veya almaya çalışmıştır. Bu makalenin amacı, Sultan Alâeddîn Keykubâd’ın Moğol istilâsına karşı aldığı ve almaya çalıştığı güvenlik önlemlerini tespit edip değerlendirmektir. Daha doğrusu bu makalede, Sultan Alâeddîn Keykubâd, izlediği güvenlik politikasıyla Moğol istilâsını durdurabilir miydi? sorusuna cevap arama ve bulma amacı ve gayreti güdülmüştür.

The eecurity policy of Sultan 'Alā al-Dīn Kayqubād Against the Mongol invasions

For every political entity, two dangers and threats, of which one being nearby and one being afar, has always existed. Among these, even though nearly everyone could identify the nearby danger and threat, it was only the great leaders and sages with high political comprehension, ability of firm thinking and great power of sense who could foresee the afar dangers and threats. In the beginning of the XIIIth Century, a new invasive movement targeting the entire World had begun in Central Asia. This was the Mongol invasions that crushed and destroyed everything on its path. The first Muslim Turkish ruler to see the Mongol invasions was Sultan ‘Alā al-Dīn Kayqubād, with his high political comprehension, well directed thinking constitution and great sensing power. Sultan Kayqubād not only understood the importance of the Mongol invasions and foresaw that very early, but he also took or at least tried to take extensive safety precautions against this threat and danger. The purpose of this article is to determine and evaluate the safety precautions Sultan ‘Alā al-Dīn Kayqubād took and tried to take against the Mongol invasions. Or rather, the purpose and effort to search and find the answer for the question “Could Sultan ‘Alā al-Dīn Kayqubād stop the Mongol invasions with the security policy he followed?” has been aimed in this article.

PDF

___

AHMED BİN MAHMUD (1977), Selçuk-nâme, II, haz. E. Merçil, İstanbul.
ANONİM SELÇUK-NÂME (1952), Târîh-i Âl-i Selçûk der Anadolu, Anadolu Selçukluları Devleti Tarihi, III, yay. ve çvr. F. N. Uzluk, Ankara.
BARTHOLD, V. V. (1981), Moğol İstilâsına Kadar Türkistan, haz. H.D. Yıldız, İstanbul.
CAHEN, Claude (2002), Osmanlılardan Önce Anadolu, çvr. E. Üyepazarcı, İstanbul.
CENABÎ MUSTAFA EFENDİ (1994), el-‘Aylemü’z-Zâhir fî Ahvâli’l-Evâil ve’l- Evâhir, henüz basılmamış yüksek lisans tezi, haz. M. Kesik, İstanbul.
CLEAVES, F. W. (1949), The Mongolian names and terms (…), Harvard Journal of Asiatic Studies, XII, S. 3-4, s. 400-443.
CÜVEYNÎ (1988), Tarih-i Cihan Güşa, I, II, çvr. M. Öztürk, Ankara.
EBU’LFEREC (1950), Ebû’l-Ferec Tarihi, çvr. Ö. R. Doğrul, Ankara.
EFLÂKÎ (1976, 1973), Menâkibü’l-‘Ârifîn, yay. ve çvr. T. Yazıcı, Ankara, İstanbul.
FAHRNER, Rudolf (1957) Alaeddin Keykubad, Robert Boehringer eine FFreundesgabe, s. 193-230, Tübingen.
GrOUSSET, René (1980), Bozkır İmparatorluğu, İstanbul.
HAMDULLÂH MÜSTEVFÎ (1381), Tarih-i Güzîde, yay. Dr. Abdü’l-Hüseyin Nevâî, Tehran.
İBN BÎBÎ (1956, 1996), el-Evâmîrü’l-‘Alâ’iyye fî’l-Umûri’l-‘Alâ’iyye, tıpkı basım ve çvr. M. Öztürk, I, II, Ankara.
İBN BÎBÎ (2007), Selçuknâme, çvr. M. H. Yınanç, Ankara.
İBNÜ’L-ESÎR (1987), el-Kâmil fî’t Tarih (İslâm Tarihi), II, çvr. A. Ağırakça ve A. Özaydın, İstanbul.
JANSKÎ, Herbert (1955), Selçuklu Sultanlarından Birinci Alâeddin Keykubad’ın Emniyet Politikası, Zeki Velidi Togan Armağanı, s.115-126, İstanbul.
KAYMAZ, Nejat (1958),Anadolu Selçuklu Sultanlarından II. Gıyâsü’d-dîn Keyhüsrev ve Devri, DTCF, Ankara.
KOCA, Salim (2005), Selçuklular’da Ordu ve Askerî Kültür, Ankara.
MÜNECCİMBAŞI (2001), Câmiü’d-Düvel, yay. ve çvr. A. Öngül, II, İzmir.
NESEVÎ (1934), Celâlüttin Harezmşah, çvr. N. Asım, İstanbul.
TANERİ, Aydın (1977), Celâlü’d-dîn Hârizmşâh ve Zamanı, Ankara.
TURAN, Osman (1971), Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul.
TURAN, Osman (1988), Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî Vesikalar, Ankara.
UYUMAZ, Emine (2004), Alâeddin Keykubad Devri, Türkiye Selçuklu Devri Siyasî Tarihi, Ankara.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1970), Osmanlı Devlet Teşkilâtına Medhal, Ankara.
YAZICIZÂDE (1902), Tevârîh-i Âl-i Selçûk, muhtasar İbn Bîbî’nin Osm. çvr. Yazıcızâde Ali, Histoire des Seldjoucides d’Asie Mineure, IV, yay. Th. Houtsma, Leiden.

ISSN: 1307-914X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2007
Yayıncı: ANKARA HACI BAYRAM VELİ ÜNİVERSİTESİ

Arşiv