Cengiz Aytmatov'un romanlarında kader ve kadercilik

Aytmatov’a göre “kader,” belirleyici ve düzenleyici tek kuvvettir. Onun işleyiş prensibi kimse tarafından çözülemez; ancak akıl yoluyla belli ölçülerde takip edilebilir. Bu takip insanın sınırlı iradesiyle mümkündür. Tüm canlıların, sınırlanmış karar verme yetileriyle yazgısına yön verirken dikkat etmesi gereken önemli bir nokta vardır, o da kendi kaderlerinin başka kaderleri de etkileyebileceği gerçeğidir. Bu durumda yazar, tüm kaderlerin birbirine bağlı olduğunu anlatmak istemiştir. Canlılar, bulundukları zamanın şartlarına alışmak zorundadırlar. Bu durum da kaderin kabullenişini doğurur. Aytmatov, kaderini kabullenmeyenleri de eserinde eleştirmiştir.

Fate and fatalism in Aytmatov's novels

According to Aitmatov, fate is the only power to determine and regulate. No one can figure out how it works; however only by wisdom or intelligence can it be traced. This trace is also limited to humanbeing’s determination. All livings when they are ready to determine their faith must pay attention to the point which is the fact that their faiths can effect others. By this, Aitmatov meant to point out that each individual’s faith is tied with others’. Besides, all livings should get used to conditions of their times. This means that each individual has to be ready for total submission to the faith. Aitmatov in his novels criticizes those who do not accept the faith.

PDF

___

AYTMATOV, Cengiz. (2007) Dağlar Devrildiğinde-Ebedî Nişanlı, İstanbul: Ufuk Kitap. (Sayfa numaraları bu baskıya aittir ve metin içinde DD-EN olarak kısaltılmıştır.)
AYTMATOV, Cengiz (2007), Dişi Kurdun Rüyaları, İstanbul: Ötüken Yayıncılık, s. 171–236. (Sayfa numaraları bu baskıya aittir ve metin içinde DKR olarak kısaltılmıştır.)
AYTMATOV, Cengiz (1997), Kassandra Damgası, Türkiye Türkçesine Aktaran: Prof. Dr. Ahmet Pirverdioğlu, Ankara: Elips Yayıncılık. (Sayfa numaraları bu baskıya aittir ve metin içinde alıntılar KD olarak kısaltılmıştır .)
AYDIN, Abdülhalim (2000), “Batılılaşma Döneminde Şinasi ve Fransız Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, c. 17, Sayı 2.
BİCE, Hayati (1990), “Biz Cengiz'i çok sevmiştik! Severiz de...”, Türk Yurtları. Sayı 3.
COELHO, Paulo (1996), Simyacı, İstanbul: Can Yayınları.
ÇETİŞLİ, İsmail (2008), “Dağlar Devrildiğinde-Ebedî Nişanlı'da kader fikri ve inancı”, Türk Yurdu. Sayı 253, Eylül.
GLEICK, James (1995), Kaos, İstanbul: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
GÖKÇEK, Fazıl (1991), “Cengiz Aytmatov'un Romanlarında Din Teması ve Dişi Kurdun Rüyaları ”, Dergâh Dergisi, Sayı 21.
JEZIORSKA, Irena. (1991) "Religious themes in the novels of Chingiz Aitmatov”, (Cengiz Aytmatov'un romanlarında dinî konular) Cultural Change and Continuity in Central Asia. ed. by Shirin Akiner. (England: Kegan Paul International Ltd.)
KADİROV, Pirim (1990), “Yaşaşnıng mânâsı”, (Sohbet) Şark Yulduzı. Sayı 12.
KAPLAN, Mehmet (1978), Şiir Tahlilleri I. İstanbul: Dergâh Yayınları.
KAPLAN, Mehmet (1978), “Terc'-i Bend” Şiir Tahlilleri I. İstanbul: Dergah Yayınları.
KAPLAN, Mehmet (1988), Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I. Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil. İstanbul: M.Ü. Fen Edebiyat Fak. Yayınları.
KARAKOÇ, Abdurrahim (1990), “Dişi Kurdun Rüyaları”, Yeni Düşünce. 25 Mayıs.
LORENZ, Edward (1995), “Pinballs and Butterflies,” The Essence of Chaos. Seattle: University of Washington Pres.
SÖYLEMEZ, Orhan (2008), “Aytmatov'da inanç meselesi”, Kardeş Kalemler. Sayı 19, Temmuz.
YAVUZ, Yusuf Şevki (2001), “Kader” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 24, İstanbul. (Metin içinde İA olarak kısaltılmıştır.)