KIRGIZİSTAN' DA POLİTİK TOPLUMSALLAŞMA SÜRECİNDE EĞİTİM KURUMUNUN FONKSİYONU -MANAS'IN YEDİ ÖĞÜDÜ-

Kırgızistan bağımsızlığını kazandıktan sonra milli kimliğini inşa sürecinde politikalar oluştur-maya çalışmaktadır. Politikaların belirlendiği alanlardan birini de eğitim oluşturmaktadır. Bu alanda önemli sorunlar görülmektedir. Türkistan'da, 1917 Ekim Devrimimden sonra oluşan sosyalist sistem varlığını sürdürmek ve "homosovyeticus" (sovyet insan tipi) oluşturmak için eğitim alanında önemli yatırımlar yapmıştır. 1940'lara kadar süren kollektifleştirme ve konar geçerlerin iskânı siyaseti ile şekillenen eğitim faaliyetleri bu kimliğin oluşmasında ve pekişmesinde oldukça etkili olmuştur. Bu kapsamda Kırgızistan'da eğitimin yaygınlaşması ve belirli bir program esasında şekillenmesinin 1940'lı yıllardan sonra gerçekleştiğini belirtebiliriz. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra, 1991 yılında bağımsızlığını kazanan Kırgızistan'ın eğitim politikalarını oluşturmak için önemli çabalar harcadığı görülmektedir. Bu dönemde, Kırgız milli epik kahramanı Manas'ın ideolojik bir nesne ola-rak sunulduğu görülmektedir. Kırgız toplumu için Manas rol-model olarak geliştirilmektedir. Ma-nas'ın yedi öğüdünün icadı ve okutulması zorunlu olan "Manastanu" derslerinin konulması bunun bir yansımasıdır.

Function of Educational Institution in Kyrgyzstan in the Process of Political Socialization -Seven Advice of Manas-

After independence, in the process of the national identity building Kyrgyzstan has tried to form policies. Education is one of these policy areas. There are many problems in this particular area. In Turkestan, after the 1917 October Revolution, due to carry on its existence, socialist system made important amount of investment in education in order to form "homosovyeticus" (a Soviet human ty-pe). The education activities that are shaped by the policies of collectivization and settlement of no-madic tribes are very effective on forming and strengthening of this identity for the period up to 1940. In this context, we can state that the spread of education and formation of it according to a spe-cific program occurred in Kyrgyzstan after 1940's. It is seen that after the dissolution of Soviet Un-ion, Kyrgyzstan has shown significant attempt to form education policy. In this phrase, Manas who is the national epic hero for Kyrgyz society is presented as an object of ideology. Manas is formulated as a role-model for Kyrgyz society. The invention of seven advice of Manas and introduction of Manasta-nuu into the Kyrgyz education system as a must course is a reflection of this policy.

PDF

___

AKAYEV, Askar (1995), Manas 1000 Bişkek Bildirileri 26-31 Ağustos 1995, (Haz. Ogün Atilla Budak), Ankara: Atatürk Kutur Merkezi Yayınları.
AYTBAYEV, T. S. (1983), "Kırgızstan Lenindik Kommunistik Caştar Soyuzu". Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası.
BAYGAZİYEV, Sovetbek (2000), Manastaanuu, Bişkek: El Aralık Meerim Kayrımduuluk Fondusu.
BAYGAZİYEV, Sovetbek (2014), Manas Eposunun Ruhaniy, Adeptik-Filosofiyalık, Patriattuk Uluu Döö- löttörü cana Pedagogikalık Asılnarktarı, Bişkek.
BAKÇİYEV, Talantaalı (2013), Manas cana Sayasat, Bişkek: Teknik Yayınevi.
BEŞİRLİ, Hayati (2013), Gençlik Sosyolojisi, Politik Sosyalleşme ve Gençlik, Ankara: Gazi Kitabevi.
BİLHAN, Saffet (1996), Eğitim Sosyolojisi, Ankara: Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
DEKKER, H., R. Meyenberg.(1991) "Political Socialization Theory and Research". Politics And the Eorpen Younger Generation, Henk Dekker(Ed.), European Studies 1, Oldenburg: biblioteksund Information systemder, s16-44.
GÖMEÇ, Saadettin (2009), Kırgız Türkleri Tarihi, Ankara: Berikan Yayınları. HESS, R., Torney, J. (1970), "The Devolepment of Political Attitudes in Chıldren", (Ed. E.Greenberg), Political Socialization, New York: Atherton Pres, s. 64-85.
İSAKOV, B. (1997), Manastın Ceti Osuyatı, Bişkek: Uçkun Yayınevi.
KARABULUT, Ferhat (2009), "İktidar ve Meşrulaştırma Mücadelesinin Odağı Orta Asya: Sovyetlerin Dil ve Eğitim Politikaları", Bilig, S. 50, s. 65-96.
KONNİKOVA, R. A. (1983), "Elge Bilim Berüü", Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası.
MALABAYEV, C. (1983), "Ayıl Çarbasın Kollektivdeştirüü cana Köçmöndüktön Oturuktaşuuga Ötüü", Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası.NAZARBAYEV, Abdinabi (2010), "İdeologiyası Cok Mamleket Madaniyattu Kulga Aylanat", 15 Kırgız Gezitter Ayılı, Yanvar 2010, http://www.presskg.com/nazar/10/0115_10.htm.
OSMONOV, Ö. C. (2012), Kırgızstan Tarıhı (Bayırkı DoordonAzırkı Mezgilge Çeyin), Bişkek: Poligrafbumresursı.
SOMUNCUOĞLU, Tümen (2007), "19. Yüzyılın İkinci Yarısında Türkistan'da Yerli Eğitim Kurumlarının Durumu", Orta Asya Ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi (OAKA), Ankara:USAK Yayınları, C.:2, S.: 3, s. 105-134.
UKUYEVA, B. (1983), "Pioner Uyumu", Kırgız Sovet Entsiklopediyası, Frunze: Kırgız Sovet EntsiklopediyasınınGazi Türkiyat Başkı Redaktsiyası. http://tyup.net/publ/kyrgyzstandyn_taryhy/manastyn_zheti_osujaty/5-1-0-899