Karay Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eş değer kelimeler

Her kelime, ses ve anlam bakımından bir değere sahiptir. Ancak bu değer, bir dilin iki lehçesinde yer alırken, bazen ses bakımından aynı kalmakla beraber, anlam bakımından farklılaşır. Diller ya da lehçeler arası metin aktarmalarında sık rastlanan problemlerden biri olan bu farklılaşmaya “yalancı eş değerlik” denir. Yalancı eş değer kelimelere Türk lehçelerinde de rastlanmakta olup, konu hakkında önceden bazı çalışmalar da yapılmıştır. Bu çalışmada ise Türkçenin iki lehçesi olan Karay Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eş değer kelimelerin tespiti ve tasnifi yapılacaktır.

False friends in Karay Turkish and Turkey Turkish

Each word has a phonetic and semantic value. In some cases, the meaning of the words with same phonetical representation can be different between two sibling dialects of a common branch. This situation is called false friends. Some research has already been made on this issue. In this article, false friend words between Karaim and Turkish languages have been classified.

PDF

___

Basılı Kaynaklar
BİNLER, Mehmet Ziya (2007), Türk Dünyası Aile ve Akrabalık Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Selenge Yayınları.
BS: BAYHAN, Şakir (2006), Boşnakça Sözlük (Boşnakça-Türkçe / Türkçe- Boşnakça), Ankara.
DENİZER, Faik Utkan (2007), Tarihî Metinleri Aktarma Problemleri Dede Korkut Oğuznâmeleri ve Türkiye Türkçesine Yapılmış Aktarmaları Üzerine Kelime Düzeyinde Bir İnceleme, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
DEVELLİOĞLU, Ferit (1998), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
DKK: ERGİN, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı II İndeks-Gramer, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
DLT: ATALAY, Besim (1999), Divanü Lûgat-it-Türk Dizini (Endeks) Cilt- 4, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
DTW: STEUERWALD, Karl (1996), Deutsch – Türkisches Wörterbuch, Almanca Türkçe Sözlük, Wiesbaden: Otto Harrassowitz – İstanbul: ABC Kitabevi.
ERCİLASUN, Ahmet B. (1992), “Türk Lehçelerinin Anlaşılmasında Dikkat Edilecek Noktalar”, (Dil Dergisi, Sayı:5, Mayıs), Türk Dünyası Üzerine İncelemeler (1999), Ankara: Akçağ Yayınları, 1999, 179-207.
ERCİLASUN, Ahmet B. (1994), “Lehçeler Arası Aktarma”, (Türk Dili, Sayı: 520, Nisan), Türk Dünyası Üzerine İncelemeler (1999), Ankara: Akçağ Yayınları, 91-100.
ERCİLASUN, Ahmet B. vd. (1991), Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ERGÖNENÇ AKBABA, Dilek (2007), “Nogay Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eş Değerler”, Bilig, Sayı: 42, 151-176.
ERSOY, Feyzi (2007), “Çuvaş Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde Yalancı Eş Değerler”, Türkbilig, 2007/14, 60-68.
EUTS: CAFEROĞLU, Ahmet (1993), Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Enderun Kitabevi.
FTS: SARAÇ, Tahsin (1994), Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük / Grand Dictionnaire Français-Turc, İstanbul: Adam Yayınları.
HACIMÜFTÜOĞLU, Halil (2006), Türkçe Kur’an Tercümelerinde Metot Sorunu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslami Bilimler Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
İLKER, Ayşe (1999), “Lehçeden Lehçeye Aktarma Üzerine Bazı Düşünceler”, 3. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı 1996, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 553-560.
İSTS: KUT, İnci – Güngör Kut (1991), Büyük İspanyolca Türkçe Sözlük, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
İTS: İtalyanca Büyük Sözlük (2005), (Ed.: Deniz Meriç), İstanbul: Fono Yayınları.
KARADOĞAN, Ahmet (2004a), Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Sorunları, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, Doktora Tezi, Kırıkkale.
KARADOĞAN, Ahmet (2004b), “Türk Lehçeleri Arasında Yapı Eş Değerliliği ve Yalancı Eş Değer Yapılar”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, 20-26 Eylül 2004, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1591-1604.
KİRİŞÇİOĞLU, Fatih (2006), “Türkmen Türkçesinden Türkiye Türkçesine Yapılan Aktarmalarda Karşılaşılan Bazı Problemler”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 20, s. 21-35.
KORKMAZ, Zeynep (2007), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
L.Red.: (2005), The Larger Redhouse Portable Dictionary, Redhouse Büyük El Sözlüğü, İstanbul.
Langenscheidts: (1993), Langenscheidts Universal Wörterbuch, İstanbul: Altın Kitaplar.
LESSİNG, Ferdinand D. (2003), Moğolca Türkçe Sözlük-1 (A-N), (Çev. Günay Karaağaç), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ÖZKAN, Fatma (1999), “Bugünkü Türk Lehçelerindeki İletişimi Zorlaştıran Kelimeler”, 3. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı 1996, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 883-889.
ÖZKAN, Nevzat (2002), Türk Dilinin Yurtları, Ankara: Akçağ Yayınları.
Red.: (2000), İngilizce – Türkçe Redhouse Sözlüğü (2000), İstanbul: Redhouse Yayınları.
RESULOV, Asker (1995), “Akraba Diller ve ‘Yalancı Eş Değerler’ Sorunu”, Türk Dili, 524 (Ağustos 1995), 916-924.
RTS: ŞÇERBİNİN, V. G. (1994), Yeni Rusça – Türkçe Sözlük, İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
SRP: BAYHAN, Şakir (2004), Sırpça Sözlük, Ankara.
SUÇİN, Mehmet Hakkı (2007), Öteki Dilde Var Olmak, İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
TÇ: ÇULHA, Tülay (2006), Karaycanın Kısa Sözvarlığı Karayca-Türkçe Kısa Sözlük, Dil ve Edebiyat Dizisi 6, İstanbul.
TEKİN, Talat – Mehmet Ölmez (1999), Türk Dilleri Giriş, İstanbul: Simurg Yayınları.
TK: KOWALSKİ, Tadeusz (1996), Karayim Lehçesi Sözlüğü (Çev. Kemal Aytaç), Ankara, Engin Yayınevi.
UĞURLU, Mustafa (2000) “Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Meseleleri ve ‘Abay Yolu’ Romanı”, Bilig, Sayı: 15, 59-80.
UĞURLU, Mustafa (2002), “Kırgız ve Türkiye Türkçesi Arasında Bire Bir Kelime Eş Değerliliği. ‘Camiyla’ Romanındaki Meseleler Üzerine”, Scholary Depth and Accuracy. A Festschrift to Lars Johanson (Yayımlayan: Nurettin Demir-Fikret Turan), Ankara: Grafiker Yayınları: 389-401.
UĞURLU, Mustafa (2004), “Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eş Değerliği”, Bilig, Sayı: 29, 19-30.
VARDAR, Berke (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
VATAMANU, Carmen (2006), ‘False Friends’ and English Loan Words, Revıew Land Forces Academy, Year XI – nr. 1 (41)
YILDIRIM, Hüseyin (2005), “Türkmen Türkçesindeki Aldatıcı Kelimeler”, Gazi Üniversitesi, I. Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2005 Ankara (Yayımlanmamış bildiri).
4.2. Genel Ağ Kaynakları
BELTRÁN, Rubén Chacón (2006), Towards A Typological Classification of False Friends (Spanish-English), RESLA, 19: 29-39 (http://www.dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=2198562) (05.04.2008)
Cs: http://www.cs.tut.fi/~jkorpela/suomi/false-friends.html (03.04.2008)
Db: http://www.dilbilimci.org/dilbilim/index.php?topic=383.0 (03.04.2008)
Eh: http://www.englisch-hilfen.de/en/words/false_friends.htm (03.04.2008)
Güncel Türkçe Sözlük: www.tdk.gov.tr (05.04.2008)
Mc.: http://www.macmillandictionaries.com/med-magazine/April2003/06-languageinterference- loan-words.htm#9
My: http://www.myingilizce.com/archives.php/false-friends/6208 (03.04.2008)
Phr: http://www.phrasebase.com/archive2/bulgarian/false-friends.html (03.04.2008)
POLACKOVA, G. (2006), The “False friendship” of some medical terms in English-Slovak and Slovak-English translation, Bratisl Lek Listy 2006: 107 (4), 130- 131. (www.bmj.sk/2006/10704-08.pdf) (05.04.2008)
Uji: http://www.uji.es/bin/publ/edicions/jfi4/friends.pdf (05.04.2008)
Wfi: http://www.wfi.fr/volterre/sheen.html (05.04.2008)
Wk: http://www.wikipedia.org/ (05.04.2008)