GİRESUN'UN EYNESİL AĞZINDA YAŞAYAN ARKAİK BİR KELİME: "İÇİKMEK"

Türk yazı dilinin bilinen en eski kaynağı Köktürk kitabeleridir. Türkiye Türkçesi ağızlarında, Köktürk kitabelerinden günümüze ulaşan aynen veya kısmen değişmiş bir biçimde yaşayan birçok kelime mevcuttur. Bu kelimeler üzerine yapılmış çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Köktürk kitabelerinde yer alan ve hâlâ Türkiye Türkçesi ağızlarında yaşayan kelimelerden biri de içikmek fiilidir. İçikmek fiili metinlerde "boyun eğmek, bağımlı olmak, iltica etmek, esir olmak" gibi anlamlara gelmektedir. Bu fiil, derleme sözlüğünde Köktürk kitabelerindeki anlamıyla verilmemiştir. Tarafımızca yapılan derlemelerde içikmek fiili, Giresun'un Eynesil ağzında Köktürk kitabelerindeki anlamıyla tespit edilmiştir. Eynesil ağzı, Şalpazarı ağzı ile birlikte batı grubu ağızlarının kuzeydoğudaki başlangıç noktasıdır. İçikmek fiili, bu ağızda "sevincime içiktim" kalıp söyleyişiyle Köktürk kitabelerindeki anlamıyla kullanılmaktadır

An Alive Archaic Word in Eynesil Dialect of Giresun: "İçikmek"

Göktürk scripts are known as the oldest source of Turksih written language. In Turkey Turkish dialects, there are a lot of words which from köktürk scripts and these words are existing same or partialy changed. There are some studies on this words. One of the words from Köktürk scipts, still living in Turkey Turkish dialects, is içikmek verb. İçikmek has meanings such as submit, depend, defect but this verb was not interpreted in same meaning as Köktürk script in Turkish dialect dictionary. In the compilation done by ourselves, this verb has been determined in Eynesil dialect of Giresun same meaning as Köktürk Scripts. Eynesil dialect is the starting point of western group dialects in the northeast with Şalpazarı dialect. İçikmek verb is used with its meaning in Göktürk script "sevincime içiktim" in Eynesil dialect of Giresun province with model saying

PDF

___

CAFEROĞLU, Ahmet (2011), Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2.Baskı.
CİN Ali - TOKAY Yaşar (2012), Yaşar, "Bengü Taşların Söz Varlığı İle Türkiye Türkçesi Ağızlarının Söz Varlığının Karşılaştırılması" Turkey: Turkish Studies - International Periodical or The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter p.653-703.
CLAUSON, Sir Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Londra.
DEMİR, Necati (2006), Trabzon ve Yöresi Ağızları, Ankara: Gazi Kitabevi, C. I-II-III.
DEMİR Necati-AYDOĞDU Özkan (2009), Giresun İli ve Yöresi Ağızları, Giresun: Giresun Valiliği Yayınları.
Derleme Sözlüğü (1993). 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, C. VII.
DOĞAN İsmail - USTA Zerrin (2014), Eski Uygur Türkçesi Söz Varlığı, Ankara: Altınpost Yayıncılık.
ERCİLASUN, Ahmet Bican( 2004); Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
ERGİN, Muharrem (2012), Orhun Abideleri, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
KANAR, Mehmet (2011), Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Say Yayınları.
KARAHAN, Leyla (1996), Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KARAHAN, Leyla (2011), Türk Dili Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ Yayınları.
KAŞGARLI Mahmud, (Çev. Besim Atalay) (2013), Divânü Lugâti'it-Türk, Ankara: Birleştirilmiş Birinci Baskı C.I-II-III, Türk Dil Kurumu Yayınları.
ÖNER, Mustafa (2010), "Orhun Yazıtlarındaki İçik- Üzerine", Dil Araştırmaları Dergisi, S.6, Bahar s.23-27.
Tarama Sözlüğü(2001), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, C.III.
TİETZE, Andreas (2002), Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, İstanbul: Simurg Kitapçılık, I. Baskı.
USER ŞİRİN, Hatice (2009), Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları, Konya: Kömen Yayınları.
ÜNLÜ, Suat (2012), Karahanlı Türkçesi Sözlüğü, Konya: Eğitim Kitabevi.
YAKUP, Abliz vd.(1998), Uygur Tilini? İzahliq Lugiti, Sincan: Milletler Näşriyati Yayınları, C. 6.