Arşiv Vesikaları Işığında Yavuz Sultan Selim Dönemi Seferlerinin İaşe Organizasyonuna Dair Yeni Tespitler

Osmanlı tarihine genel olarak bakıldığında savaşlarla gelişen, genişleyen ve yine savaşlarla gerileyen,küçülen bir devlet görüntüsü karşımıza çıkmaktadır. Özellikle siyasal ve politik alanda hızlı bir yükselişgösterdiği dönem XVI. yüzyıldır. Nitekim bu yükselişin en önemli nedeni Yavuz Sultan Selimdöneminden itibaren ateşli silahları etkin kullanan bir ordunun varlığıdır. Osmanlı askerî teşkilatıylailgili yapılmış olan çalışmalarda Yavuz dönemi ordunun ateş gücünden ve diğer özelliklerinden bahislerbulunmakla birlikte, sefer lojistiği içerisinde ordunun iaşesinin nasıl sağlandığı konularına ya yer verilmemişya da siyasi tarih anlatımı içerisinde yüzeysel bilgiler verilerek geçiştirilmiştir. Bu çalışmada,Yavuz Sultan Selim dönemi Osmanlı ordusunun savaşlarda ihtiyaç duyduğu temel iaşe maddelerininnasıl temin edildiği, olağanüstü vergiler kapsamında incelenecektir. Bu doğrultuda Yavuz dönemi Osmanlıordusunun Doğu seferlerindeki iaşe organizasyonuna dair birtakım tespitlerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yavuz Sultan Selim, Çaldıran, Mercidâbık

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Bâb-ı Defteri, Mevkufat Kalemi Dosya Tasnifi: D.Mkf 12/89, D.Mkf 12/88, D.Mkf 15/39, D.Mkf 15/45, D.Mkf 15/46, D.Mkf 15/56, D.Mkf16/32, D.Mkf 18/75, D.Mkf 19/222. Kamil Kepeci Tasnifi: KK 2576. Maliyeden Müdevver Defterleri: MAD 457, MAD 499, MAD 8475. Mühimme Defterleri MD 32, MD 59. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Belgeler TSMA, E. 2834. 2- Kitabî Kaynaklar ve Tetkik Eserler BARKAN Ömer Lütfi, “Avarız”, İA, C.II, s. s. 13-19. Celâl-zâde Mustafa, Selim-nâme, Haz. Ahmet Uğur-Mustafa Çuhadar, Ankara 1990. DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Kronolojisi, C.II, İstanbul 1971. EMECEN Feridun, “Mercidâbık Muharebesi”, DİA, C.XXIX, Ankara 2004, s.174-6. EMECEN Feridun, “Ridâniye Savaşı”, DİA, C. XXXV, Ankara 2008, s.87-88. EMECEN Feridun, Yavuz Sultan Selim, İstanbul 2016. Gelibolulu Mustafa Ali Efendi, Kitâbü’t-Târîh-i Künhü’l-Ahbâr, C.I/II, Haz. Ahmet UĞUR Mustafa Çuhadar vd., Kayseri 1997. GENÇ Vural, İranlı Tarihçilerin Kaleminden Çaldıran (1514), İstanbul 2011. GÜÇER Lütfi, XVI-XVII Asırlarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler, İstanbul 1964. Hoca Saadettin Efendi, Tacü’t-tevârih, C. IV, Haz. İsmet Parmaksızoğlu, Ankara 1999. İNALCIK Halil, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300-1600, C.I, Çeviren Halil Berktay, İstanbul 2000.