Birinci Dünya Harbi Sonunda Maraş’ın İtilaf Devletlerince İşgali ve Maraş Savunması

Birinci Dünya Harbi sonunda İtilaf Devletlerinin Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7’nci maddesinedayanarak ateşkes çizgisini aşmaları ve Anadolu’nun güney bölgesini işgale girişmeleri bu bölgededireniş hareketlerini başlattı. Bölge önce İngilizler tarafından işgal edildi, daha sonra İngiltere ile Fransaarasında yapılan bir antlaşmayla Adana, Maraş, Antep ve Urfa Fransızlara bırakıldı. İngiliz işgalisırasında gerek halkın işgalin geçici olduğuna inanması, gerekse İngilizlerin halkın tepkisine yol açabilecekhareketlerden kaçınmaları nedeniyle önemli bir direniş hareketi görülmedi. Ancak İngilizlerin yerinialan Fransızların Ermeni azınlıkla işbirliği yaparak halkı sindirmek istemesi bu durumu değiştirdi.Bölgedeki ilk direniş ve teşkilatlanma faaliyetleri kendini savunmak durumunda olan bölge halkındangeldi. Sivas Kongresinde Kuvayı Milliye kurulması ve bölgeye en yakın askeri birliklerin yardımdabulunması kararlaştırıldı.Bu makalede Maraş’ın Fransızlar tarafından işgal edilmesinden tahliyesine kadar olan süredecereyan eden olay ve çarpışmalara yer verilecektir. Maraşlıların mücadele bayrağını açmalarının ilkadımı olan Sütçü İmam olayından, Mustafa Kemal’in bölgeye gönderdiği Kılıç Ali ve diğer subaylarındireniş ve teşkilatlandırma faaliyetlerinden, yerli halkın kahramanlıklarıyla öne çıkan önemli şahsiyetlerindenbahsedilecek, sonuç bölümünde Fransızların bölgeyi tahliye etmelerinin nedenleri değerlendirilecektir.

___

  • Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Arşivi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi. AKBIYIK Yaşar, “Maraş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Kuruluşu”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Ege Üniversitesi Yayınları, Cilt:6, S.1, İzmir, 1991. Milli Mücadelede Güney Cephesi Maraş, ATAM Yayınları, Ankara, 2015. ALPARSLAN Yaşar-Serdar YAKAR, Maraş-Fransız Harbi, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş, 2012.