Kayseri Bünyan ve Akkışla Gilaburusu Örneğinde Coğrafi İşaret Tescili ve Gastronomi Turizmi

Gastronomi turizmi kapsamında, bir yöreye özgü, yerel nitelikli yiyecek ve içeceklere turistlerin ilgisi oldukça fazladır. Bu nedenle yöresel mutfak kültürünün korunarak gelecek nesillere aktarılmasını ve gastronomi turizminin sürdürülebilir olmasını sağlayacak çalışmaların gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Söz konusu bu çalışmalar içinde yöresel ürünlerin coğrafi işaret uygulaması sayesinde koruma altına alınarak tanınırlıklarının artırılması da oldukça büyük bir öneme sahiptir. Gastronomi turizmi açısından özgün yöresel ürünlere sahip olan Kayseri’de, çalı formunda bir bitki meyvesi olan Bünyan gilaburusu (2018) ve Akkışla gilaburusu (2021) coğrafi işaret tescili almış ürünlerdir. Kayseri’nin gastronomi turizminin geliştirilerek sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda, Bünyan ve Akkışla gilaburusunun üretiminde kullanılan geleneksel üretim tekniklerinin korunması ve gelecek nesillere aktarımı da oldukça önemlidir. Ancak gilaburunun coğrafi işaretli bir ürün olarak gastronomi turizmindeki yeri ve önemini konu edinen çok fazla çalışma ise bulunmamaktadır. Tüm bu noktalardan hareketle makalede; Kayseri Bünyan ve Akkışla Gilaburusu örneğinde coğrafi işaret tescilinin bölgeye, üreticiye ve gastronomi turizmine sağladığı faydaların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda mevcut durum analiz edilmiş ve öneriler ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Gastronomy Tourism, Geographical Indication, Guelder-Rose, Sustainability, Advertasing and Marketing

GEOGRAPHICAL INDICATION AND GASTRONOMY TOURISM IN THE CASE OF KAYSERİ BÜNYAN AND AKKIŞLA GİLABURUSU (GUELDER-ROSE)

Within the context of gastronomic tourism, the interest of the tourists is very high for the local food and beverages specific to a region. Therefore, it is necessary to perform studies to enable the sustainability of gastronomic tourism while preserving the regional cuisine culture to hand down the next generations. Subjects of these studies also have great importance to increase the recognition of local products by taking them under protection through the geographical indication application. In Kayseri, which has unique local products in terms of gastronomic tourism, Bünyan guelder-rose in 2018 and Akkışla guelder-rose in 2021, which is a plant in the form of a bush, is a product that has received geographical indication registration. It is also important to protect the traditional production techniques used in the production of Bünyan and Akkışla guelder-rose and to transfer them to future generations in terms of the development and sustainability of the gastronomic tourism of Kayseri. Besides, as a result of the literature analysis of the study, it has been determined that the resources regarding the place and importance of guelder-rose as a geographically indicated product in gastronomy tourism are insufficient. Referring to all these points, in this article; it is aimed to present the benefits of geographical indication registration to the region, producer and gastronomy tourism in the case of Kayseri Bünyan and Akkışla guelder-rose. The current situation has also been analyzed and rrecommendations have been devoleped.

Keywords:

Gastronomy Tourism, Geographical Indication, Guelder-Rose, Sustainability, Advertasing and Marketing,

PDF

___

Agarwal, S., & Barone, M. J. (2005). Emerging issues for geographical indication branding strategies. MATRIC Research Paper 05-MRP 9. Midwest Agribusiness Trade Research and Information Center, Iowa State University.
Akkışla Belediyesi. (2022). Yaylalarda yalnız değilsiniz. https://www.akkisla.bel.tr/blog/yaylalarda-yalniz-degilsiniz/, [Erişim: 21 Nisan 2022].
Akkışla Kaymakamlığı, (2013). Akkışla gilaburu festivali. http://www.akkisla.gov.tr/arama/ara/gilaburu%20festival. [Erişim Tarihi: 05 Kasım 2022].
Alper, I., & Yalçin, E. (2020). Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 2507-2522.
Altuntaş, A. (2021). Kayseri’nin kırmızı altını gilaburuda hasat başladı. https://www.sabah.com.tr/kayseri/2021/10/12/kayserinin-kirmizi-altini-gilaburuda-hasat-basladi, [Erişim Tarihi: 05 Kasım 2022].
Aslan, Z., & Akay, N. S. (2017). Ege bölgesi mutfak kültürünün gastronomi turizmi açısından değerlendirilmesi. Eurasian Academy Of Sciences Social Science Journal, UKTM, 446-464.
Bünyan Belediyesi. (yıl). Bünyan Gilaburu. https://bunyan.bel.tr/page/bunyan-gilaburu/, [Erişim: 21 Nisan 2022].
Cˇesoniene, L., Daubaras, R., Vencloviene, J., & Viškelis, P. (2010). Biochemical and agro-biological diversity of Viburnum opulus genotypes. Central European Journal of Biology, 6, 864–871.
Ciani, S., Mason, M. C., & Moretti, A. (2019). Geographical indications and tourism destinations: An overview. The Routledge Handbook of Gastronomic Tourism, 527-537.
Crisan, M., David, L., Moldovan, B., Vulcu, A., Dreve, S., Perde-Schrepler, M., Tatomir, C., Filip, A. G., Bolfa, P., & Achim, M. (2013). New nanomaterials for the improvement of psoriatic lesions. Journal Of Materials Chemistry B. 1(25), 3152-3158.
Çakıcı, C. A., & Eser, S. (2016). Yabancı mutfak şefleri gözüyle türk mutfağına ilişkin bir değerlendirme. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 4(1), 215-227.
Çalışkan, V., & Koç, H. (2012). Türkiye’de coğrafi işaretlerin dağılış özelliklerinin ve coğrafi işaret potansiyelinin değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 28, 193-241.
Çevik, S. (2018). Coğrafi işaretli ürünlerin turizmdeki rolü: eskişehir turlarına ilişkin bir içerik analizi. Journal Of Recreation And Tourism Research, 5(4), 21-44.
Çevik, S. (2019a). Gastronomik Kimlik, Yıldırım Saçılık, M. & Çevik, S. (Ed). Bir Yerin Tabaktaki Kimliği içinde (15-30), Ankara: Detay Yayıncılık.
Çevik, S. (Nisan 2019b). Eskişehir’in Coğrafi işaret tescilli ürünü Çiböreğin kültürel ifadesi. III. Uluslararası Turizm ve Kültürel Miras Kongresi, 332-344, Muğla.
Doğan, B. (2015). Coğrafi işaret korumasının gelişmekte olan ülkeler için önemi. Social Sciences, 10(2), 58-75. Doğanlı, B. (2020). Coğrafi işaret, markalaşma ve kırsal turizm ilişkileri. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 525-541.
Donner, M., Fort, F., & Vellema, S. (2017). Fransa ve Fas'ta coğrafi işaretlerden toplu yer markalaşmasına yerin önemi: yerel ve bölgesel kalkınma aracı olarak coğrafi işaretler. Springer, Şam, 173-196.
Durlu, F. Ö., Sünnetçioğlu, S., & Can, A. (2013). Sürdürülebilir gastronomi turizmi hareketliliğinde coğrafi işaretlemenin rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1), 13-20.
Ecevit-Genç, G., & Yıldırım, H. N. (2018). Leaf and petiole anatomy of viburnum opulus l. adoxaceae. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 102-106.
Erbay, M., & Sabur, D. G. (2022). Gastronomi turizmi kapsamında pazarlama stratejileri: Türkiye ve Avrupa örneği. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 10(1), 649-670.
Eren, F. Y., & Sezgin, A. C. (2021). Coğrafi işaretli yöresel ürünlerin destinasyonlar açısından önemi: Kapadokya Bölgesi örneği. Journal Of Tourism Research Institute, 2(1), 61-78.
Ertan, A. (2010). Prestijli tarım ürünlerinin pazarlanmasında kalite ve coğrafi işaret kavramlarının tutundurulması ve bu bağlamda tarım satış kooperatiflerinin önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 157-170.
European Commission. (2022). The EU Geographical İndications Register. https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/food-safety-and-quality/certification/quality-labels/geographical-indications-register/ [Erişim: 21.03.2022].
Gökovalı, U. (2007). Coğrafi işaretler ve ekonomik etkileri: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 141-160.
Hacıoğlu, N., Girgin, G. K., & Giritlioğlu, İ. (2009). Yiyecek-içecek işletmelerinin pazarlama faaliyetlerinde yöresel mutfakların kullanımı Balıkesir örneği. 3.Ulusal Gastronomi Sempozyumu. 17-19 Nisan, Antalya. Harika, Ş. (2018). Gilaburu için işleme tesisi istiyorlar. https://hasatdergisi.com/gilaburu-icin-isleme-tesisi-istiyorlar/, [Erişim Tarihi: 05 Kasım 2022].
Hazarhun, E., & Tepeci, M. (2018). Coğrafi işarete sahip olan yöresel ürün ve yemeklerin Manisa'nın gastronomi turizminin gelişimine katkısı. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (Ek1), 371-389.
İnan, M. T., & Eğe, Z. (2019). Türkiye’deki kırsal turizm politikaları. Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research, 3(4), 689-701.
Kayseri İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, (yıl). Gilaburunun yaygınlaştırılması projesi. https://kayseri.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?TermStoreId=368e785b-af33-487d-a98d-c11d5495130b&TermSetId=2fcd0a6e-29e6-4155-91b3-67f2140f7189&TermId=d6008e47-6393-4d8a-a2c9-78dc26edd1e7&UrlSuffix=165/Gilaburunun-Yayginlastirilmasi-Projesi, [21 Nisan 2022].
Kayseri Pazarı, (yıl). Kayseri Pazarı gilaburu ürünleri. https://www.kayseripazari.com.tr/, [Erişim Tarihi: 05 Kasım 2022].
Koca, S. (2009). Kayseri ilinde gilaboru bitkisi (viburnum opulus l.) üzerinde bulunan arthropoda türlerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Konarska, A. (2017). Comparative micromorphology and anatomy of flowers and floral secretory structures in two viburnum species. Protoplasma, 254(1): 523-537.
Ören, V. E., & Ören, T. Ş. (2019). Gastronomi turizmi kapsamında sürdürülebilirlik: Ebem Köftesi örneği. Social Sciences, 14(1), 151-162.
Özer, O. (2021). Kayseri’nin “UNESCO gastronomi kenti” olabilirliğine ve gastronomi turizmine dair paydaş görüşleri. A. Kaya, M. Yılmaz & S. Yetimoğlu (Ed.), Gastronomide Alternatif Yaklaşımlar, 189-206. Konya: NEÜ Yayıncılık.
Rop, O., Reznicek, V., Valsikova, M., Jurikova, T., Mlcek, J., & Kramarova, D. (2010). Antioxidant properties of european cranberrybush fruit (viburnum opulus var. Edule). Molecules, 15, 4467-4477.
Sağdıç, O., Yapar, N., Hayta, M., Sarıoğlu, K., & Yetim, H. (2013). Geleneksel fermente gilaburu viburnum opulus l. Meyve suyundan izole edilen laktik asit bakterilerin probiyotik özellikleri ve endüstriyel üretimde kullanımları. Yıldız Teknik Üniversitesi Projesi, 110O214, İstanbul.
Sınai Mülkiyet Kanunu. (2016). T.C. Resmi Gazete. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf, [Erişim: 22 Nisan 2022].
Suna, B., & Uçuk, C. (2018). Coğrafi işaret ile tescil edilmiş ürüne sahip olmanın destinasyon pazarlamasına etkileri. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 100, 118.
Şahin A., & Meral Y. (2011). Türkiye’de coğrafi işaretleme ve yöresel ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (5).
Şahin, G. (2013). Coğrafi işaretlerin önemi ve Vize (Kırklareli)’nin coğrafi işaretleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 23-37.
Şimşek, A., & Güleç, E. (2020). Gastronomi turizmi kapsamında coğrafi işaretli ürün: Elazığ Orciği. Aydın Gastronomy, 4(2), 73-81.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü (2018). Tanıtma Bülten, 16.
Taşkın, O., Aşık, B. B., & İzli, N. (2019). Gilaburu bitkisinin (viburnum opulus l.) meyve, sap ve yaprağının mineral içeriği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(2), 178-182.
TÜRKPATENT, (2018). Bünyan gilaburusu. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/cddfef13-9755-4a45-8cdb-581c7ba3b416.pdf, [Erişim: 22 Nisan 2022].
TÜRKPATENT, (2020a). Cırgalan biberi. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/bf06aa87-de60-47f8-855d-50cd24e9569e.pdf [Erişim: 22 Nisan 2022].
TÜRKPATENT, (2020b). Çakallı menemeni. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/9be98686-1938-41ac-932c-94ab22faf1ed.pdf, [Erişim: 22 Nisan 2022].
TÜRKPATENT, (2021a). Kurşunaşı çorbası. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/772faacf-13cd-4ee4-974f-385b9ac114c7.pdf, [Erişim: 22 Nisan 2022].
TÜRKPATENT, (2021b). Akkışla gilaburusu. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/39c56aab-2383-46e1-aa4e-c97bed5d11f2.pdf, [Erişim: 22 Nisan 2022].
TÜRKPATENT, (2022). İstatistik. https://ci.turkpatent.gov.tr/Statistics/ProductGroup, [Erişim: 5 Kasım 2022]. TÜRKPATENT, (yıl). Coğrafi işaret nedir? https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret-nedir, [Erişim: 20 Nisan 2022].
TÜRKPATENT, (yıl). Coğrafi işaretli ürünler ana sayfası. https://ci.turkpatent.gov.tr/anasayfa, [Erişim: 20 Nisan 2022].
Ülger, H., Ertekin, T., Karaca, O., Canoz, O., Nisari, M., Unur, E., & Elmalı, F. (2013). Influence of gilaburu (Viburnum opulus) juice on 1, 2-dimethylhydrazine (dmh)-induced colon cancer. toxicology and ındustrial health. Journal of Cancer Research and Therapeutics, 14(2), 314.
Üzümcü, T. P., Alyakut, Ö., & Akpulat, N. A. (2017). Coğrafi işaretleme kapsamında Kocaeli gastronomik ürünlerinin değerlendirilmesi. Sosyal ve Ekonomik Arastırmalar Dergisi, 19(32), 132.
Vital, F. (1999). Protection of geographical indications: the approach of the European Union. In WIPO, Symposium on the International Protection of Geographical Indications, Somerset West, Cape Province, September 1-2.
WIPO. (2022). Coğrafi işaret hakkında, https://www.wipo.int/madrid/en/ [Erişim: 22 Şubat 2022]. Yaylacı, S., & Mertol, H. (2021). Coğrafi işaretli ürünler ve gastronomik lezzetler: Tokat örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 313-334.
Yazıcıoğlu, İ., Işın, A., & Yalçın, E. (2019). Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilmesi: Akdeniz Bölgesi Örneği. Gastroia: Journal Of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 861-871.
Yunusova, S. G., Karimova, A.R., Tsyrlina, E. M., Yunusov, M. S., & Denisenko, O. N. (2004). Change on storage of biological activity of viburnum opulus seed components. Chemistry Of Natural Compounds, 40(5), 423-426. Zuluğ, A. (2010). Coğrafi işaretli gıdalara ilişkin tüketici tercihleri üzerine bir araştırma: İstanbul örneği (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.