BAĞIŞLANANIN BAĞIŞLAYANDAN ÖNCE ÖLMESİ HALİNDE BAĞIŞLAMA KONUSUNUN BAĞIŞLAYANA GERİ DÖNMESİ (DÖNÜŞÜ) ŞARTINI İÇEREN BAĞIŞLAMA (TBK m.292)(*

Bağışlananın bağışlayandan önce ölmesi halinde bağışlama konusunun bağışlayana geri dönmesi (dönüşü) şartını içeren bağışlama, özel olarak 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 292. maddesinde düzenlenmiştir. Sözü edilen bağışlama, öğretide geniş anlamda ölüme bağlı bağışlama başlığı altında değerlendirilmektedir. Bağışlama konusu bir taşınmaz veya taşınmaz üzerinde kurulan bir ayni hak olduğunda, bu konuda tapu siciline aynı zamanda şerh düşülebilmesi imkânı da yine aynı madde dahilinde kabul edilmektedir. Yalnız sözü edilen türden bir bağışlama söz konusu olduğunda, şartın borçlandırıcı işlem için mi yoksa hem borçlandırıcı işlem hem tasarruf işlemi için mi öngörüldüğü ve buna bağlı olarak da maddede imkân tanınan şerhin hukuki niteliği ciddi tartışmalara konu olmuştur. Çalışmamızın amacı, bu tartışmalı konuyu, ileri sürülen farklı yaklaşımları da gözeterek ele almak ve buradan hareketle yeni bir yaklaşımda bulunmaktır.

DONATION WITH A REVERSION CLAUSE IN CASE OF THE RECIPIENT’S DEATH BEFORE THE DONOR (Art.292 TCO)

Donation with a reversion clause when the recipient dies before the donor is particularly stipulated under the Article 292 of the Turkish Code of Obligations numbered 6098. In the legal literature, this aforementioned type of donation is treated under the heading of “donation upon death in a broader sense”. Furthermore, when the object of donation is an immovable or a real right with regard thereto, it is also possible to enter an annotation (priority notice) to the land registry. Yet when the parties enter into agreement for such a type of donation, it is still debated whether the condition is envisaged either the obligatory transaction or the dispositional transaction, along with the legal nature of the annotation (priority notice) stipulated under the said provision. In this article, it is aimed to evaluate the different scholarly opinions to detail and to propose a new approach to the ongoing debate.

PDF

___

ADAY Nejat, “Kişisel Hakların Şerhi”, İBD, Cilt 66, Sayı 7-8-9, Yıl 1992, s. 609- 645.

AKKANAT Halil, Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004.

ANDRE-FERRE Sylvie / BERRE Stéphane, Successions et libéralités 2018-2019, 4e Edition, Hyperscours Dalloz, Paris, 2018.

ANTALYA Gökhan, Eşya Hukuku, C. IV/1, Giriş, Temel Kavram ve İlkeler, 3. Baskı, Seçkin, İstanbul, 2019.

ARAL Fahrettin / AYRANCI Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Genişletilmiş 9. Baskı, Yetkin, Ankara, 2012.

ARMUTÇUOĞLU Can, “Aile Konutuna Sağlanan Koruma ve Aile Konutu Şerhinin Hukuki Niteliği”, MÜHF-HAD, C. 17, S. 1-2, s. 413-436.

AYBAY Aydın / HATEMİ Hüseyin, Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.

BADDELEY Margareta, Art.239-252 CO, Commentaire Romand, Code des Obligations I, Art.1-529, Eds. Luc Thévenoz / Franz Werro, Helbing Lichtenhahn, Basel, 2003. (“ComRom.”)

BARLAS Nami, “Yeni Türk Medeni Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Eşler Arası Hukuki İşlem Özgürlüğü ve Sınırları”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Seçkin, Ankara, 2008, s. 115-143.

BAŞOĞLU Başak, Mülkiyeti Saklı Tutma Anlaşması, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019.

BAUER Christoph, “Unberechtigter Besitz an Fahrnis im Erbgang”, Aktuelle Juristische Praxis (AJP), Hrsg. Arnold F. RUSCH, Dike Verlag AG, s. 783-802.

BECKER Hermann (çev. Suat DURA), İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi, İkinci Bölüm: Çeşitli Sözleşme İlişkileri - madde 184-551, Yargıtay Yayınları n. 24, Ankara, 1993. (“BerKom.”)

BELLOIR-CAUX Brigitte, Le droit des successions et des libéralités en schémas, Editions Ellipses, Paris, 2016.

BİLGE Necip, Borçlar H

BUCHER Eugen, Obligationenrecht Besonderer Teil, Schulthess, Zürich, 1988. CAVIN Pierre, Vente - Echange - Donation, Traité de droit privé suisse, Volume VII, Tome I, 1, Editions Universitaires Fribourg, Fribourg, 1978.

DEMİRAL Meltem, Şartlı Bağışlama, Adalet Yayınları, Ankara, 2011. DURAL Mustafa / ÖĞÜZ Tufan, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, 20. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2019

DURAL Mustafa / ÖZ Turgut, Türk Özel Hukuku C. IV, Miras Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016.

EITEL Paul, “Die Vormerkung nach Art.247 Abs.2 OR - konstitutiv oder deklaratorisch?”, Schweizerische Zeitschrift für Beurkundungs- und Grundbuchrecht (ZGBR), 73, 1992, Hrsg. Jürg SCHMID, Michel MOOSER, Peter VOSER, Romand SANDMAYR, s. 137-149.

ENGEL Pierre, Contrats de droit suisse Traité des contrats de la partie spéciale du Code des obligations, 2. Ed., Staempfli Verlag AG, Berne, 2000.

EREN Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.

ERGİN Nuri Taner, “Bir Koşullu Bağışlama Sözleşmesi Türü Olan “Yerine Getirilmesi Bağışlayanın Ölümüne Bağlı Bağışlama”nın Borçlar Hukuku ve Miras Hukuku Hükümleri Açısından İrdelenmesi”, İBD, C.94, S. 2020/4, s. 221-234.

FEYZİOĞLU Feyzi Necmeddin, Borçlar Hukuku, İkinci Kısım, Akdin Muhtelif Nevileri (Özel Borç İlişkileri), C. I, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 4. Bası, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1980.

GÜMÜŞ Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. I, 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013. (“Borçlar Özel”)

GÜMÜŞ Alper, Türk Medeni Kanunu’nun Getirdiği Yeni Şerhler, Birinci Basıdan İkinci Tıpkı Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2007. (“Şerhler”)

HATEMİ Hüseyin / SEROZAN Rona / ARPACI Abdülkadir, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1991.

HONSELL Heinrich, Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, 8. Ergaenzte und verbesserte Auflage, Staempfli Verlag AG Bern, 2006. HUGUENIN Claire, Obligationenrecht - Allgemeiner und Besonderer Teil, Schulthess Juristische Medien AG, 2012.

İMRE Zahit / ERMAN Hasan, Miras Hukuku, 11. Tıpkı Basım, Der Yayınları, İstanbul, 2015.

JUBAULT Christian, Droit civil - Les successions, les libéralités, 2. Edition, LGDJ, Montechrestien, 2010.

KAPANCI Kadir Berk, “Taşınmazlar Üzerı̇ndekı̇ Aynı̇ Hakların Anonı̇m Ortaklıklara Aynı̇ Sermaye Olarak Getı̇rı̇lmesı̇nde Türk Tı̇caret Kanunu’nun 128. Maddesı̇nı̇n İkı̇ncı̇ Fıkrası Uyarınca Tapu Sı̇cı̇lı̇ne Düşülmesı̇ Öngörülen Şerh Kaydı Üzerı̇ne Düşünceler”, Tüzel Kişilik Penceresinden Anonim, Ortaklık Sempozyumu - MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi 20-22 Temmuz 2020, Eds. Havva KARAGÖZ, Beril ÖZCANLI, Seda PALANDUZ, Oniki Levha Yayınları, 2021, s. 55-84. (“Şerh”)

KAPANCI Kadir Berk, Ahlaka Aykırı Bir Fiille Kasten Verilen Zararın Tazmini (TBK 49 II), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016. (“Ahlaka Aykırılık”) KARAHASAN Mustafa Reşit, Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, Dördüncü Cilt, Beta Yayınları, İstanbul, 1992.

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU Necip (KOCAYUSUFPAŞAOĞ- LU/HATEMİ/SEROZAN/ ARPACI), Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, I. Cilt, Yenilenmiş Genişletilmiş Tamamlanmış 4. Bası, İstanbul, 2008. (“Borçlar Hukuku”)

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU Necip, Miras Hukuku, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1987. (“Miras Hukuku”)

KOLLER Alfred, Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, Staempfli Verlag AG, Bern, 2012.

KUTLUAY Ezgi, Bağışlama Sözleşmeleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016. MAISSEN Sandra, Der Schenkung im schweizerischen Recht, Universitaetsverlag Freiburg Schweiz, Freiburg, 1996.

MALAURIE Philippe / BRENNER Claude, Droit des successions et des libéralités, 8e Edition, LGDJ, 2018.

MINDIZ Emine, Klasik Dönem Roma Hukukunda Ölüme Bağlı Bağışlama (Donatio Mortis Causa) ve Türk Hukukundaki Görünümü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi SBE, İstanbul, 2013.

NOMER Halûk Nami / ERGÜNE Serkan, Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş 7. Bası, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2019.

OĞUZMAN Kemal / ÖZ Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C-1, Güncellenip Genişletilmiş 17. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019. (“C. I”)

OĞUZMAN Kemal / ÖZ Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C-2, Gözden Geçirilmiş 15. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020. (“C. II”)

OĞUZMAN Kemal / SELİÇİ Özer / OKTAY-ÖZDEMİR Saibe, Eşya Hukuku, 19. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016. (“Eşya Hukuku”)

OĞUZMAN Kemal / SELİÇİ Özer / OKTAY-ÖZDEMİR Saibe, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 18. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2019. (“Kişiler Hukuku”)

OLGAÇ Senai, Bağışlama, Borçlar Hukuku Akdin Muhtelif Nevileri (II), Nazari ve Tatbıki Hukuk Eserleri Serisi N.12, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1966.

ÖĞÜZ Tufan, “Ölüme Bağlı Bağışlama ve Bu Bağışlamalara Uygulanacak Hükümler”, Prof. Dr. Halid Kemal Elbir’e Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Eğitim Öğretim ve Yardımlaşma Vakfı, İstanbul, 1996.

ÖZMEN Etem Sabâ / ŞENGÜL Mehmet, Kentsel Dönüşümde Kat Mülkiyeti Uygulamaları ile Sınırlı Ayni Haklar ve Şerhler, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2018.

ÖZMEN Etem Sabâ / ÜREM Müge, “Bağışlayana Dönme Koşullu Bağışlama Şerhinin Paylı Mülkiyetin Sona Ermesi (İzale-i Şuyu) Davasına İlişkin Sonuçları ve Paya Bağlı İntifa Hakkına Dayalı Olumsuzluklardan Ders Alınamayışı Üzerine Düşünceler”, BAÜHFD, Y. 2016, C. 11, S. 145-146, s. 265-292.

ÖZTAŞ İlker, Paylı Mülkiyette Paydaşın Kullanma ve Yararlanma Hakkı, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2011.

PEKCANITEZ Hakan / ATALAY Oğuz / ÖZEKES Muhammet, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Gözden Geçirilmiş 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.

PIEDELIEVRE Stéphane, Successions et libéralités, Larcier, Bruxelles, 2014.

PULAŞLI Hasan, Şarta Bağlı İşlemler ve Hukuki Sonuçları, Dayınlarlı Yayınları, Ankara, 1989.

ROMELLI Stefano, Art.247 OR, Orell Füssli Kommentar, OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, Hrsg. Jolanta Kren KOSTKIEWICZ, Peter NOBEL, Ivo SCHWANDER, Stephan WOLF, 2. Überarbeitete und erweiterte Auflage, Orell Füssli Verlag AG, 2009. (“OFK”)

SCHMID Jörg / STÖCKLI Hubert / KRAUSKOPF Frédéric, OR BT, Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, Schulthess, Zürich - Basel - Genf, 2016.

SCHÖNENBERGER Beat, Art.247 OR, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 2. Auflage, Hrsg. Markus MÜLLER-CHEN, Claire HUGUENIN, Daniel GIRSBERGER, Schulthess Juristsche Medien AG, 2012. (“CHK”)

SEROZAN Rona (KOCAYUSUFPAŞAOĞLU/HATEMİ/SEROZAN/ARPACI), Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Üçüncü Cilt, İfa - İfa Engelleri - Haksız Zenginleşme, EK: Uygulama Çalışmaları, Gözden Geçirilmiş 7. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016. (“İfa Engelleri”)

SEROZAN Rona / ENGİN İlkay, Miras Hukuku ve Uygulama Çalışmaları, Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin, İstanbul, 2018.

SEROZAN Rona, “Aile Konutu Şerhine Değişik Bir Yaklaşım”, Zahit İmre’ye Armağan, DER Yayınları, İstanbul, 2009, s. 279-288. (“Aile Konutu Şerhi”)

SEROZAN Rona, “Mülkiyeti Saklı Tutma Anlaşması ve Teminaten Temlik”, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı, 2. Tıpkı Bası, Beta, İstanbul, 2001, s. 987-1014. (“MSTA ve Teminaten Temlik”)

SEROZAN Rona, “Taşınır Eşya Mülkiyetinin Devrinde: Ayni Tasarruf Sözleşmesinin Borçlanma Sözleşmesinden Ayrılığı ve Soyutluğu”, Prof. Dr. Tahir Çağa’nın Anısına Armağan, Beta, İstanbul, 2000, s. 397-412. (“İlkeler”)

VON TUHR Andreas (çev. Cevat EDEGE), Borçlar Hukuku, C. I-II, Olgaç Matbaası, Ankara, 1983.

WATGEN Monique / WATGEN Raymond, Successions et Donations, Promoculture Larcier, Windhof, 2015.

WOLF Stephan, Die Teilung der Erbschaft, Art.602-619 ZGB, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Berner Kommentar, Hrsg. Heinz HAUSHEER, Hans Peter WALTER, Staempfli Verlag AG, Bern, 2014. (“BerKom.”)

YAVUZ Cevdet / ACAR Faruk / ÖZEN Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Güncellenmiş ve Yenilenmiş 9. Baskı, Beta, İstanbul, 2014.

YILMAZ Merve, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ile Karşılaştırmalı Olarak

Bağışlama Sözleşmesinin Sona Ermesi, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2011. ZEVKLİLER Aydın / GÖKYAYLA Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 20. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.