Kadın Bedeninin Değişen Toplum Düzenlerinde Mimari Tasarıma Yansıması

Beden ve cinsiyetçi imgeler tarihsel süreç içerisinde toplumsal cinsiyet kavramlarınabağlı olarak mimari yapılarda farklı biçimlerde kullanılmıştır. Kadın ve erkeğin toplumsalrolüne bağlı olarak anaerkil, ataerkil ve eşitlikçi olarak adlandırılan üç dönemde cinslerinmimari temsilleri oluşmuştur. Anaerkil toplum düzeninde kutsal olarak nitelendirilenkadın bedenine ait dişil, ataerkil dönemde ise erili temsil eden biçimler mimari yapılarışekillendirmiştir. Toplumsal cinsiyet kavramlarının değişmesi ile yeniden inşa edilen cinsiyettanımları eşitlikçi dönemde kendi üslubunu üretmiştir. Yapılarda kullanılan bedenve cinsiyetçi imgeler, cinslerin toplumsal statüsünü, mimarlık ve toplum düzeni arasındakiilişkiyi okuyabilmek adına tarihin her döneminden günümüze önemli veriler taşımıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dişil biçim, eril biçim, anaerkil, ataerkil, toplumsal cinsiyet ve mimarlık

Reflection of Female Body on Architectural Design in Changing Social Systems

In the historical process, the body and sexist images have been used in different formsin architecture according as the concepts of social gender. Depending on the social rolesof women and men, the architectural representations of sexes have been formed in threeperiods called as matriarchal, patriarchal and egalitarian. Feminine figures belonging tothe female body regarded as sacred in matriarchal society and the figures representing masculine in patriarchal society have formed architectural structures. The definitions ofgender reconstructed with the alteration of the concepts for social gender have producedtheir own style in the egalitarian period. The body and sexist images used in the structureshave transferred important data from each period of the history to perceive the socialstatus of sexes and the relation between architecture and social order.

Keywords:

Feminine form, masculine form, matriarchal, patriarchal, gender and architecture,

PDF

___

Baştabak, Hatice, “Beden ve Cinsiyet Kavramlarının Mimari Tasarım Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, 2008. Bayram, Şirin, ‘Kadın’ın Mimari Kompozisyonda Yeri Pera’nın Sessiz Kadınları’, Mimarist, sayı: 14, 2004. Berktay, Fatmagül, Tarihin Cinsiyeti, İstanbul, Metis Yayınları, 2010. _________, Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, İstanbul, Metis Yayınları, 2012. Bukowski, Tegan, ‘Zaha Hadid: More Than a ‘Female Architect’’, New York Times, 01.04. 2016. Campbell, Joseph, Doğu Mitolojisi, çev. Kudret Emiroğlu, Ankara, İmge Kitabevi, 1993. Cıbıroğlu, Yıldız, ‘Kadın ve Yapı İlişkisi’, Mimarist, sayı: 14, 2004. Coleman, D., Danze E., Henderson, C. Jane, Architecture and Feminism, New York, Princeton Architectural Press, 1996. Çubuklu, Yaşar, Bedenin Farklı Halleri, Kanat Kitap, 2006. Demirhan Serinken, Nurhan, ‘Anaerkil Toplumun Sonu’, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt: 9, sayı: 42, 2016. Hasol, Doğan, ‘Prag ve Dans Eden Bina’, Yapı Dergisi, sayı: 203, 1998. Jean, Eric, Boğazköy’den Karatepe’ye, İstanbul, YKY, 2001. Mullick, Sudipto, ‘Zaha Hadid, More Than A Woman’, Alive, May 2016. Roth, Leland M., Mimarlığın Öyküsü, çev. Ergün Akça, İstanbul, Kabalcı Yayınevi, 2006. Salihoğlu, Turgay, Kıbrıs Adasında Konut, Lefkoşa, Dörtgen Matbaacılık, 2006. Sennett, Richard, Ten ve Taş, çev. Tuncay Birkan, İstanbul, Metis Yayınları, 2008. Şentürk, Levent, “Modulor’un Bedeni”, (Yayımlanmamaış Doktora Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, 2007. Tümer, Gürhan, ‘Mimarlıkta Cinsellik’, Arredamento Mimarlık, sayı: 9, 2003. Ünsal, Nilay, “Kadın, Mimarlık ve Konut”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 2000. Vitruvius, Mimarlık Üzerine On Kitap, çev. Suna Güven, Matsa Basımevi, 2015. Çevrimiçi Kaynaklar URL 1-http://www.haberdukkani.com/haber/karkamis-antik-kent-kurtulacak- 4423_4738.htm URL 2-http://employees.oneonta.edu/farberas/arth/Images/109images/greek_ archaic_classical/parthenon/ parthenon.jpg URL 3-http://www.oguztopoglu.com/2011/10/istanbul-arkeoloji-muzesi- vi-27-ekim.html URL 4-http://static.panoramio.com/photos/large/44345751.jpg URL 5-https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/f9/4f/9b/f94f9b7e- 538283c296a3e2a3a931a53a.jpg URL 6-http://fa311fa2015.blogspot.com.tr/2015/09/1960s_3.html