Âkif’in Şiir Dilinin Aydınlığının Sebeplerine Dair

Mehmet Âkif’in şiiri, samimî / hikemî söyleyiş kudreti, toplumsal aksaklık ve problemlerin teşhir, tasvir ve tahlilindeki başarısının kabulü yanında, özellikle vefatından hemen sonra bazı şair ve eleştirmenler tarafından basit, gereğinden fazla mensur ve “çok aydınlık” bulunarak küçümsenmiştir. Bu küçümseyişte şairin konuları kadar üslûbu, estetiği ve tekniği de etkili, belirleyici olmuştur. Fakat Âkif, tam da bu eleştiri noktalarından asıl hamlesini yapmış, kendi gayesine ulaşmış bir şairdir. Bu çalışmada“kapalı şiir, saf şiir, şiirde müphemiyet ve muğlâklık, mensur öğelerin şiire zararı” tartışmaları etrafında Âkif şiirinin aydınlığına ışık tutulmaya çalışılacaktır. Çalışmanın başlığında, bilinçli olarak “parlaklık” yerine “aydınlık” kelimesi tercih edilmiştir. Zira parlaklık, yerine göre nârinliği, yerine göre ihtişamı, bazen de estetik oluşu ifade ederken, “aydınlık”ta samimiyet, tevâzu ve ferâgat vardır.

Anahtar Kelimeler:

Mehmed Âkif; Şiirde Dil; Şiir Tekniği; Müphemiyet; Açık Şiir; Kapalı Şiir

Upon the Reasons of Clarity of Akif’s Poetic Style

Akif’s poetry, besides having a genuine/wise style and along with the acknowledgment of its achievement in displaying, describing and analyzing the social disruption and problems, was underestimated by many poets especially in the early years of his death since his poetry was considered to be simple, too close to prose and too clear. The style, esthetic understanding and technique of the poet, as well as his subjects, were significant and decisive in this underestimation. However, Âkif was a poet who attained his major achievement based on these elements criticized and he also realized what he aimed at. In the framework of the discussions about “implicit poetry, pure poetry, obscurity and ambiguity in poetry, damages of prose elements to poetry”, this paper aims to shed light on the clarity of Akif’s poetry. In the title of this paper, the word “clarity”, instead of “radiance” (or splendidness), is preferred consciously. While radiance sometimes refers to delicacy, fragility, splendor, and sometimes being esthetical, “clarity”, on the other hand, includes sincerity, modesty and renunciation.

Keywords:

Mehmed Âkif; Style of Poetry; Structure of Poetry; Ambiguity; Obscurity and Clarity in Poetry,

PDF

___

Ahmet Haşim, (2004), “Şiir Hakkında Bazı Mülâhazalar”, Bütün Şiirleri: Piyâle / Göl Saatleri / Diğer Şiirler, (Haz: İnci Enginün-Zeynep Kerman), İstanbul, Dergâh Yay.
Ataç, Nurullah, (1937), “Mehmet Âkif”, Akşam, 30 Kânunusâni, Sessiz Ya- şadım: Matbuatta Mehmet Âkif (1936-1940), (Haz: İsmail Kara-Fulya İbanoğlu), s. 163.
Ayhan, Ece, (2001), “Nurullah Ataç ya da Atâ Beylerden ve Talihsiz Bir Şiir Sahtekârı”, Kitap-lık, nr. 48, Temmuz-Aralık 2001, s. 126.
Ayverdi, İlhan, (2006) Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C. 1, Kubbealtı Neşriyat.
Beyatlı, Yahya Kemal, (2004), Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul, YKY-İstanbul Fetih Cemiyeti Yay.
Beyatlı, Yahya Kemal, (1997), “Şiir”, Edebiyata Dair, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay.
Bozkurt, Nejat (2000), Sanat ve Estetik Kuramları, Bursa, Asa Yay. Ersoy, Mehmet Âkif, (1910), “Hasbihal”, Sırat-ı Müstakim, IV, sayı: 95, 22 Cemaziyelâhir, 1328, (1 Temmuz 1910), s. 291.
Ersoy, Mehmet Âkif, (2009), Safahat, İstanbul, Gezgin Yay. “Faruk Nafiz Diyor ki” - “Şair Mehmet Âkif İçin Memleketin Fikir ve Edebiyat Adamları Ne Diyorlar? (VI)”, Yeni Adam, nr. 172, 15 Nisan 1937, s. 10- 11’den naklen Sessiz Yaşadım, s. 239.
(Kanık), Orhan Veli, (2009), Bütün Şiirleri, İstanbul, Yapı Kredi Yay.
Kaplan, Mehmet, (t.y.), Tanpınar’ın Şiir Dünyası, İstanbul, Dergâh Yay.
Kara İsmail - İbanoğlu Fulya, (2011), Sessiz Yaşadım: Matbuatta Mehmet Âkif 1936-1940, İstanbul, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yay,
Kılıç, Mahmut Erol, (2004), Sufî ve Şiir, İstanbul, İnsan Yay.
Kısakürek, Necip Fazıl, (1997), Edebiyat Mahkemeleri, İstanbul, Büyük Doğu Yay.
Kuntay, Midhat Cemal, (2007), Mehmet Âkif, İstanbul, L&M Yay. Resimli-Ansiklopedik Büyük Sözlük, “estetik” md., Ansiklopedik Yayıncılık.
Şeyh Gâlib, 82002), Hüsn ü Aşk, (Haz: Prof. Dr. Muhammet Nur Doğan), İstanbul, Ötüken Neşriyat Tanpınar, Ahmet Hamdi, (2004), Huzur, İstanbul, Yapı Kredi Yay.
Tanpınar, Ahmet Hamdi, (2000), “Yahya Kemal’e Hürmet”, Edebiyat Üzeri- ne Makaleler, İstanbul, Dergâh Yay.
Tanpınar, Ahmet Hamdi, (2000), “Yahya Kemal Hakkında”, Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul, Dergâh Yay.
Tansel, Fevziye Abdullah, (2005), Hususî Mektuplarına Göre Namık Kemal ve Abdülhâk Hâmid, Ankara, Akçağ Yay.
Tarancı, Cahit Sıtkı, (2002), Otuz Beş Yaş, İstanbul, Can Yay.
Tarancı, Cahit Sıtkı, (1975), “Şiir Üzerine Düşünceler”, Yazılar, (Haz: Hakan Sazyek), İstanbul, Can Yay.
Tevfik Fikret, (2001), Bütün Şiirleri, (Haz: Prof. Dr. İsmail Parlatır-Doç. Dr. Nurullah Çetin), Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
Yücebaş, Hilmi, (1957), Süleyman Nazif’ten Hatıralar, İstanbul, Dizerkonca Matbaası. http://www.karakutu.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=6872