RUS HALK KÜLTÜRÜNDE İVAN KUPALA KUTLAMALARI

Hristiyanlık dönemi öncesi Slav halkları arasında büyük öneme sahip olan bayramlar, Hristiyanlığın kabulünden sonra yoğun olarak dinin etkisi altında kalmalarına ve kilisenin baskılarına rağmen günümüze kadar gelip varlıklarını korumayı başarabilmişlerdir. Pagan unsurları taşıyan ve zamanla din ile harmanlanmış olan bu bayramlar günümüzde dini inançtan çok eski bir halk geleneği olarak kutlanmaya devam edilmektedir. Slav halklarının yaz gündönümü bayramı olan İvan Kupala da bunlardan bir tanesidir. Slav halkları arasında güneşin olgunluğa eriştiği anın kutlandığı yaz gündönümü bayramı olan İvan Kupala, sahip olduğu pagan unsurları sebebiyle kilisenin en çok savaştığı bayramlardan biri olmuş, zamanla dinin yoğun etkisi altında kalarak Vaftizci Yahya’nın doğum günü ile bağdaştırılmıştır. Buna rağmen İvan Kupala halkın hafızasından silinmemiş hatta ünlü Rus yazar N.V. Gogol’ün “İvan Kupala Arifesi Akşamı” (Вечер накануне Ивана Купала, 1830) başlıklı eserine konu olmuştur. Sahip olduğu anlamı kısmen kaybetmiş olan bu bayram, Rusya başta olmak üzere Slav ülkelerinde bir halk geleneği olarak halen kutlanmaktadır. Bu çalışmada, söz konusu bayramın tanımı, kutlanış şekli, geçmiş ve günümüz ile bağlantısı, Rus halkının kültüründe yer etmiş olan inanç ve gelenekler gözler önüne serilecektir.

CELEBRITIES OF IVAN KUPALA DAY IN THE RUSSIAN FOLK CULTURE

Some holidays that had great significance among Slavic people before the advent of Christianity, were able to endure to the present and protect their existance, despite heavy influence of religion and pressure from the church after the adoption of Christianity. Holidays with elements of paganism in time were blended with religions and today they continue to be celebrated as a very old folk traditions rather than religious beliefs. Ivan Kupala, celebrated as a summer solistice holiday amog Slavic peoples is one of them. Ivan Kupala which is celebrated the moment when the sun reaches zenith was one of the holidays which the church waged war against the most, because of its pagan element. In time it lost its meaning under the intense influence of religion, and came to be celebrated as the birthday of John the Baptist. Despite this, Ivan Kupala has not been erased from the memory of the people, it was even the subject of a work by the famous Russian writer Nikolai Gogol entitled “Night before Ivan Kupala Day”. This study will address the definition of the holiday, its celebration, its connection with the past and the present and show the part of the culture of the Russian people, their beliefs and traditions which are ingrained in Russian folk culture.

___

  • Agapkina T.A.,(2007) İvan Kupala // Rodina, No.7: 111-113.
  • Agapkina T.A. (2002) Mifopoetiçeskie osnovı slavyanskogo narodnogo kalendarya. Vesenneletniy tsıkl, M.: İndrik.
  • Alyılmaz, Semra. Maslenitsa ve Nevruz Bayramları arasındaki ilişki. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. The Journal of International Social Research. Volume 2/7 (Spring 2009): 30-54.
  • Fasmer M. Etimologiçeskiy slovar’ russkogo yazıka. (1986) T. II., M.: Progress.
  • Gökdağ, Bilgehan A. Doğu Karadeniz Bölgesinde Eski Türk İnançlarının İzleri. Uluslararası Anadolu İnançları Kongresi Bildirileri, 23- 28 Ekim 2000 Ürgüp / Nevşehir. Yayıncı: Evrak Yayınları, Ankara (2001): 279-290. (http://www.tirebolu.4t.com/kultur1.htm). (11.02.2014)
  • Graşina M.N., Vasilyev M.S. Yazıçeskiy Kalendar’. Mif. Obryad. Obraz. M.: Veçe, 2013.
  • Hristova G.P., Revneva S.N. Kalendarnıe prazdniki i obryadı Voronejskoy oblasti // Kalendarnıe obryadı i obryadovaya poeziya Voronejskoy oblasti. Afanasyevskiy sbornik. Materialı i issle- dovaniya. Vıp. III / Sost. T.F. Puhova, G.P. Hristova. M.: İzd-o VGU (2005): 7-21.
  • İgumen, İ. Prazdnik Kupalı: poçemu bı ne skazat vsyu pravdu? (30.06.2008) http://www.psevdo. net/index.php?go=Pages&in=view&id=10 (03.02.2014).
  • İvan Kupala. İstorii, oboçai i traditsii v İvanov den’ http://tradicii.com/ivan-kupala.html (12.02.2014).
  • İvanovskie Travı / Russkiy etnografişeskiy muzey (REM) http://www.ethnomuseum.ru/secti- on62/2092/2089/4265.htm (28.01.2014).
  • İvan Kupala: iz ognya da v polımya / Radio Golos Rossii http://rus.ruvr.ru/radio_broad- cast/25581543/52102113 (12.02.2014).
  • Juravlev A.F. Yazık i mif. Lingvistiçeskiy kommentariy k trudu A.N. Afanaseva “Poetiçeskie vozzreniya slavyan na prirodu”. M.: İndrik, 2005.
  • Kryuçkova Olga. Slavyanskie obryadı, zagovorı i vorojba. 2013. İzd.vo. Litres http://www. litportal.ru/genre216/author12648/read/page/11/book119142.html (14.02.2014).
  • Polnoe sobranie russkih letopisey: Tom 40. Gustinskaya letopis / Podr. Teksta Y.V. Anhimyuka, S.V. Zavadskoy i.dr.; Red. Toma: V.A. Kuçkin (otv. Red.), L.L. Muravyova, A.M. Pançenko. SPb: Dmitriy Bulanin, (2003): 202.
  • Saharov İ.P. Skazaniya russkogo naroda. Çast 1. İzd.vo: S. Peterburg, izd-e A.V. Suvorina, 1885.
  • Şangina. İ.İ. Russkie traditsionnıe prazdniki. SPb: Azbuka-Klassika 2008.
  • Sokolova V.K. Vesenne-letnie kalendarnıe obryadı russkih, ukraintsev i belorusov XIX – naçalo XX v. Akademiya nauk SSSR. İnstitut etnografii im. N.N. Mikuluho-Maklaya. M.: Nauka, 1979.
  • Şarafadina K.İ. Floristiçeskaya “zagadka” A.N. Ostrovskogo, ili etnobotaniçeskaya interpretat- siya “venka Vesnı dlya Sneguroçki” // Acta Linguistica petropolitana. Trudı instituta ling- vistiçeskih issledovaniy / Otvetsvennıy redaktör N.N. Kazanskiy. SPB: Nauka, Y. VI. No.1 (2010): 164-188.
  • Tereşenko A.V., Bıt russkogo naroda: zabavı, igrı, horovodı. M.: Russkaya kniga, 1999.
  • Tolstaya. S.M. Besçinstva // Slavyanskie drevnosti: Etnolingvistiçesky slovar’ / Pod. Red. İ.N. Tolstogo; İnstitut Slavyanovedeniya RAN. M.: Mejdunarodnıe otnoşeniya, (1995): 171-172.
  • Tokarev S.A. Religiya v istorii narodov mira. M.: izd-vo. polit. lit-rı, 1986.
  • Vinogradova L.N., Tolstaya S.M. İvan Kupala // Slavyanskie drevnosti: Etnolingvistiçeskiy slo- var / Pod. Red. N.İ. Tolskogo. İnstitut slavyanovedeniya RAN. M.: Mejdunarodnıe otnoşeniya, (1999): 363-368.
  • Vinogradova L.N., Tolstaya S.M. Venok // Slavyanskie drevnosti: Etnolingvistiçeskiy slovar’ / Pod. Red. N.İ. Tolstogo. İnstitut slavovedeniya RAN. M.: Mejdunarodnıe otnoşeniya, (1995): 314-318.
  • Yazıçestvo drevnih slavyan // Rossiya: İllyustrirovannaya entsiklopediya/Redaktor-sostavitel’ k.i.n. Y.A. Nikiforov. M.: OLMA Media Grupp, Olma-press Obrazovanie, (2006): 595-596.
  • Zabılin M. Russkiy narod, ego obıçai, obryadı, predaviya, suveriya i poeziya. M.: İzdanie kni- goprodavtsa M. Berezinga. 1880.
  • Zolotıe pravila naradnoy kulturı / O.V. Kotoviç, İ.İ. Kruk. Mn.: Adukatsıya i vıhavanne, 2008.