Güzay'ın Bin Dilek Ağacı'nda Geleneğin İzleri

Edebiyat ile içinde doğduğu kültür arasında kuvvetli bir bağ vardır. Sanatı, edebiyatı ve sanatçıyı içinde yaşadığı kültürden ayrı düşünmek hayli zordur. Bu nedenle edebî ürün-ler, halkbilime ilişkin zengin bir malzeme içeren, toplumbilimlerin yararlanabileceği önemli kaynaklardır. Edebiyatın üzerinde durulması gereken bir başka yönü de kimi zaman gelenek-ten yararlanmasıdır. Bu çalışmanın hareket noktasını da edebî kültür ile halk kültürü arasın-daki bağ oluşturmaktadır. Işın Beril Tetik, Ayşegül Nergis, Demokan Atasoy, Koray Günya-şar, Galip Dursun, Kayra "Keri" Küpçü isimli altı yazarın altı öyküsünden oluşan ve ilginç bir kitap olan Anadolu Korku Öyküleri, son dönem Türk öykücülüğü içinde farklı tarzıyla dikkati çekmektedir. Issız mekanlarda sıra dışı insanlar, olaylar veya durumların anlatıldığı bu öykülerde korku ve gizem önemli öğelerdir. Ancak bir başka önemli öğe de halk inanç-larıdır. Anadolu insanının korkuları, inançları ve bunlara ilişkin pratikleri modern öykünün imkanları içinde farklı bir bakışla ele alınır. Bu çalışmada halk inançları ile modern anlatıyı birleştirerek, yeniden yorumlayan Galip Dursun'un Güzay'ın Bin Dilek Ağacı adlı öyküsü, geleneksel öğeleri ele alış tarzı itibariyle irdelenecektir. Öyküde halk inançlarının ve pratik-lerinin gelenekle benzeyen ve ayrılan yönleri üzerinde durulacaktır.

The Tradition Traces in Güzay's Thousand Wishing Tree

There is a strong relation between literature and culture which literature was born into. It is really hard to think that we can isolate art, literature and artist from the culture they live in. Because of this reason, literary works are important sources that contain a rich material for folklore and sociology can benefit from. Another aspect which should be emphasized in the literature is that it sometimes benefits from tradition. The relation between the literary culture and folk culture creates the starting point of this study. Anadolu Korku Öyküleri(Anatolian Fear Stories), which is consist of Işın Beril Tetik, Ayşegül Nergis, Demokan Ata-soy, Koray Günyaşar, Galip Dursun, Kayra "Keri" Küpçü named six authors' six stories and which is an interesting book, draws attention to the last term Turkish stories with its different style. Fear and mystery are important elements in those stories where odd people, events or circumstances in uninhabitant areas are narrated. But another important item is the beliefs of society. Fears and beliefs of Anatolian people and their pratics, are regarded another aspect in terms of facilities of modern story. With this study, the story Güzay'ın Bin Dilek Ağacı (Güzay's Thousand Wishing Tree) by Galip Dursun, which reinterpretes the beliefs of so-ciety and modern expressions by combining them, will be studied in aspects of traditional components he uses. Similar and differing aspects of tradition and belief of society and their pratics will be emphasized in the story.

PDF

___

Araz, R. (1995). Harput'ta Eski Türk İnançları ve Hekimliği. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yay.
Ardzinba, V. (2010). Eskiçağ Anadolu Ayinleri ve Mitleri. Çev.: Orhan Uravelli
(Redaksiyon: Dr. Derya yılmaz). Ankara: Kafkas Bilimsel Araştırma Merkezi ve Yayıncılık İşletmesi.
Aytaç, P. (2011). Realist Halk Hikâyelerinden Tayyarzâde Hikâyesi ile Hançerli Hanım Hikâyesi Üzerine Bir Tahlil Denemesi. Ankara: Berikan Yayınevi.
Burkert, W. (1999). İlkçağ Gizem Tapıları. Çev.: Bahadır Sina Şener. Ankara: İmge Kitabevi.
Cemiloğlu, M. (2002). Bursa Dağ Köylerinde Türkmen Kültürü. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yay.
Çakan, İ. L. (2007). Hurâfeler ve Batıl İnanışlar. İstanbul: Rağbet Yayınları.
Çelik, A. (2013). İslâm'ın Kabul ve Reddettiği Halk İnançları (2. Baskı). İstanbul: Beyan Yayınları.
Duymaz, A. (2001). Kerem ile Aslı Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma.
Ankara: Kültür Bakanlığı.
Ekici, M. (2006). "Türk Sözlü Geleneğinde Anlatıcılar ve Anlatmalar Arasındaki İlişkiye Art Zamanlı (Diyakronik) ve Eş Zamanlı (Senkronik) Bir Bakış". Mitten Meddaha Türk Halk Anlatıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri. Yayına Hazırlayan: M. Öcal Oğuz, Tuba Saltık Özkan. Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayını.
Eyüboğlu, İ.Z. (1974). Anadolu İnançları. İstanbul: Koza Yay.
Gökbel, A. (1998). Anadolu Varsaklarında İnanç ve Adetler. Ankara: Atatürk Kültür
Merkezi Başkanlığı Yay.
Güngör, H. (2007). "Geleneksel Türk Dininden Anadolu'ya Taşınanlar". Yaşayan Eski Türk İnançları Bilgi Şöleni: Bildiriler. Ankara: Öncü Basımevi.
Kalafat, Y. (1995). Doğu Anadolu'da Eski Türk İnançlarının İzleri. Ankara: Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Attaürk Kültür Merkezi Yay.
Kalafat, Y. (2005). Balkanlardan Uluğ Türkistan'a Türk Halk İnançları II.Ankara: Babil Yayıncılık.
Malinowski, B. (2000). Büyü, Bilim ve Din (2. baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Oğuz, Öcal (1994). Yozgat'ta Halk Şairliğinin Dünü ve Bugünü. Ankara: Kültür Bakan- lığı.
Öğüt-Eker, G. (2006). "Gelenek Haline Gelen Modernite Bağlamında Mit ve Medya". Mit- ten Meddaha Türk Halk Anlatıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri. Yayına Hazırlayan: M. Öcal Oğuz, Tuba Saltık Özkan. Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayını.
Örnek, S. V. (2000). Türk Halkbilimi (2. Baskı). Ankara: Kültür Bakanlığı.