Feminist Çeviri Bakış Açısıyla Kadın Sorunları: Sylvia Plath ve “Anneler”

Amerikan Edebiyatında şiirleri ve düzyazılarıyla tanınan Sylvia Plath, uzun yıllardır Türk edebiyatına ve kültür dizgesine aktarılmaktadır. Eserlerinde toplumda yer edinmeye çalışan kadın karakterlere yer veren Plath, kadın ve iki çocuk annesi olarak hayatında zorluklar yaşamış; babasının ölümü ve kocasının baskısından kaynaklanan psikolojik sorunlara karşı göğüs germek zorunda kalmıştır. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, Plath’ın hayatının eserleri üzerinde etkisi olduğu muhtemeldir. Bu görüşü açıklamak ve incelemek amacıyla Plath’ın kısa öykülerinden Mothers incelenmiş, kadın sorunlarına (annelik, kadınlık, toplumsal aidiyet ve ataerkillik) işaret eden söylemler belirlenmiş ve bu söylemlerin Türkçede kadın çevirmen tarafından nasıl üretildiğini anlamak için Türkçe çevirisi kaynak metin ile karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda çevirmen ile e-posta aracılığıyla görüşülmüş ve çeviri süreci ile ilgili bilgi edinilmiştir. Eser çevirisinin çözümlenmesiyle ilgili olarak, çeviride erek odaklı yaklaşımı benimseyen Gideon Toury tarafından öne sürülen öncül normlara, süreç öncesi normlara ve süreç normlarına başvurulmuştur. Bu normlardan ilk ikisi ile erek metin yeterlilik/kabul edilebilirlik ve çeviri politikası/çevirinin doğrudanlığı kapsamında ele alınmış; süreç normları aracılığıyla ise çevirmenin çeviri stratejilerini açığa çıkarmak için feminist çeviri araştırmacısı Luise von Flotow (1991)’un önerdiği çeviri stratejilerinden yararlanılmış; Vinay & Darbelnet (1995) ve Delabastita (1993) tarafından ortaya konan diğer çeviri stratejilerine de başvurulmuştur. Çalışma kapsamında yapılan çözümlemelerden hareketle, çevirmenin çoğunlukla sözcüğü sözcüğüne ve biçim değiştirme çeviri stratejilerine başvurduğu; bunun yanı sıra eşdeğerlik ve odak değiştirme1 stratejilerini de kullandığı anlaşılmıştır. Anlatıda geçen bir sözcüğün çevirisi ile ilgili olarak, sunulan feminist çeviri stratejilerinden hiçbirinin uymadığı sonucuna varılmış ve belirsizleştirme ismiyle yeni bir feminist çeviri stratejisi önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

sylvia Plath, feminist çeviri, anneler, Gideon Toury, betimleyici çeviri araştırmaları, Luise von Flotow

Woman Issues from the Perspective of Feminist Translation: Sylvia Plath and ‘‘Mothers’’

Sylvia Plath, who is known for her poems and proses in American Literature, has been being translated into Turkish literature and culture system for many years. Having contributed to Turkish literature, some of her works embody female characters who strive at gaining a place in society. Being a woman and a mother of two, Plath had difficulties in her life and had to stand out against psychological problems stemming from the death of her father and pressure from her husband. Taken all together, it is within the bounds of possibility that Plath’s life redounded on her works and translated narrations. To illustrate and investigate this view, one of Plath’s short stories, Mothers is analyzed and discourses which indicate woman issues (motherhood/womanhood, social belonging, sorority and patriarchy) are identified and compared to the Turkish translation to comprehend how they are produced in the target language by a woman translator. In this respect, the translator is interviewed through e-mail and gives information on her translation process. Regarding the analysis of the translation, the Turkish modulation. It is also noteworthy to mention that the translation of a word does not match with the strategies presented. Accordingly, as none of the translation strategies served the purpose, a new translation strategy coined obscuring, has been suggested.

Keywords:

Sylvia Plath, descriptive translation studies, Luise von Flotow, feminist translation, Mothers,

PDF

___

Bassnett, S. (2005). Sylvia Plath - An introduction to the poetry. Palgrave Macmillan. Blank, H. (2008). Bekâretin “El değmemiş” tarihi (E. Ergün, Trans) İletişim.
Bozkurt, S. (2014). Touched translations in Turkey: A feminist translation approach. Moment Journal, 1(1), 104–124. https://doi.org/10.17572/mj2014.1.104124
Castro, O., and Ergün, E. (2017). Feminist translation studies: Local and transnational perspectives. Routledge.
Castro, O., Ergün. E., von Flotow. L., Spoturno, M. L. (2020). Towards transnational feminist translation studies. Mutatis Mutandis. Revista Latinoamericana de Traducción, 13(1), 2-10. doi: 10.27533/udea.mut.v13n1a01
Chaves Petersen, M. (2019). Female relationships, motherhood, and loss of language in The Bell Jar and “Mothers”. Plath Profiles, (11), 1, 57-74.
Delabastita, D. (1993). There’s a double tongue: An Investigation into the Translation of Shakespeare’s Wordplay, with Special Reference to Hamlet. Rodopi.
Ergün, E. (2017). Translational beginnings and origin/izing stories: (Re)writing the history of the contemporary feminist movement in Turkey ( In L. von Flotow, & F. Farahzad, Ed.) Translating women: Different voices and new horizons, Routledge, 41-55.
Ergün, E. (2013). Reconfiguring translation as intellectual activism: The Turkish feminist remaking of virgin: The untouched history. Trans-Scripts, 3, 264-289.
Ergün, E. (2010a). Bridging across feminist translation and sociolinguistics. Language and Linguistics Compass, 4(5), 307–318. https://doi.org/10.1111/j.1749-818X.2010.00208.x
Ergün, E. (2010b). Dismantling virginity: Social, medical, and legal control of female sexualityin Turkey. LAP.
Godard, B. (1989). Theorizing feminist discourse/translation. Tessera, 6, 42-53. https://tessera.journals. yorku.ca/index.php/tessera/article/view/23583
Irigaray, L. (1985). This sex which is not one (C. Porter , Trans.) Cornell University.
Kuleli, M. (2019). Marxist feminist discourse in a Turkish novel with Eugene Nida’s concept of “equivalence” applied on translation evaluation of the novel. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 703-720. https://doi.org/10.29000/ rumelide.621178
Plath, S. (2015). Anneler. Johnny Panic ve Rüyaların Kutsal Kitabı (O. Boynudelik, Çev.) Kırmızı Kedi.
Saki Demirel, A. and Tarakcıoğlu, A. Ö. (2019). Feminist translation practices in Turkey: The case of the feminist websites 5Harfliler and çatlak zemin. RumeliD
Simon, S. (1996). Gender in translation: Cultural identity and the politics of transmission. Routledge. Steinberg, P. K. (2004). Great writers Sylvia Plath. Chelsea House.
Toury, G. (1995). Descriptive translation studies and beyond. John Benjamins. Wagner-Martin, L. (2003). Sylvia Plath a literary life. Palgrave Macmillan.
Wallmach, K. (2006) Feminist translation strategies: Different or derived?, Journal of Literary Studies, (22)1-2, 1-26. https://doi.org/10.1080/02564710608530388
Vinay, J.P. and Darbelnet, J. (1995) Comparative stylistics of French and English (Translated and edited by J.C. Sager & M-J. Hamel) John Benjamins.
von Flotow, L. (1991). Feminist translation: Contexts, practices and theories. TTR: Traduction, Terminologie, Rédaction, 4(2), 69-84. https://doi.org/10.7202/037094ar.
Wagner-Martin, L. (2003). Sylvia Plath a literary life. Palgrave Macmillan.
Wallmach, K. (2006) Feminist translation strategies: Different or derived?, Journal of Literary Studies, (22)1-2, 1-26. https://doi.org/10.1080/02564710608530388.
Vinay, J.P. and Darbelnet, J. (1995) Comparative stylistics of French and English (Translated and edited by J.C. Sager & M-J. Hamel) John Benjamins.
von Flotow, L. (1997). Translation and gender: Translating in the ‘era of feminism’. St Jerome.
von Flotow, L. (1991). Feminist translation: Contexts, practices and theories. TTR: Traduction, Terminologie, Rédaction, 4(2), 69-84. https://doi.org/10.7202/037094ar.
Electronic resources: Plath, S. (2016). Mothers. Johnny Panic and the Bible of Dreams. Harperperennial. 05.01.2021.https:// www.amazon.com/Johnny-Panic-Bible-Dreams-Sylviaebook/dp/B01KT1845W