Ermeni ve Sanskrit Dillerinden Örneklerle Çeviride Eşdeğerlik Sorunu ve Tarihi

Matematiksel bir terim olan eşdeğerlik kavramı, dilbilimsel bir yaklaşımın sonucu olarakedebiyatta da yer almıştır. Erek metin ve kaynak metin arasındaki ilişkinin anlaşılırlığı ya dakarmaşıklığı, eşdeğerlik kavramı üzerinden tartışılmaktadır. Eşdeğerlik yani özgün metninetkisinin çeviri metinde de var olması 1960’lardan günümüze değin etkisini koruyan bir konuolmuştur. Bu bağlamda, düzanlamsal eşdeğerlik, yananlamsal eşdeğerlik, kelime seviyesindeeşdeğerlik, dinamik eşdeğerlik vb. farklı terimlerle adlandırılan çeşitli eşdeğerlik sınıflandırmalarıyapılmıştır. Bunlar eşdeğerlik sorunu tartışmalarında önemli bir yere sahiptir. “Ermenive Sanskrit Dillerinden Örneklerle Çeviride Eşdeğerlik Sorunu ve Tarihi” başlığını taşıyanbu çalışmamızda, öncelikle çeviribilim perspektifinde eşdeğerlik sorununun tarihi hakkındayapılan yorum ve çalışmalara değindik. Ardından erek dil olarak seçtiğimiz Ermeni ve Sanskritdillerindeki metinlerin, hedef dil yani Türkçedeki çeviri metin durumundaki görüntüsünüsunduk. Böylelikle erek Ermeni ve Sanskrit dillerinden alınan orijinal metinlerin birbirindenfarklı sözcükler ve tümce yapıları kullanılarak da hedef dile aktarılabileceğini göstermişolduk. Zira bu farklılıklar, eşdeğerlik bağlamındaki sorunların kaynağını oluşturmaktadır.Çalışmamızın son aşamasında ise birbirinden farklı bu iki çeviri metnin, eşdeğerlik bağlamındakidurumunu erek ve hedef diller arasındaki dilin mekanik yapısı, sözcük dağarcığı vesosyo-kültürel unsurlar bağlamındaki değişkenleri de göz önünde bulundurarak değerlendirmeyeçalıştık.

Anahtar Kelimeler:

çeviribilim, eşdeğerlik sorunu, Ermeni dilinden yapılan çevirilerde eşdeğerlik sorunu

PDF

___

Aksoy, N. Berrin (2002), Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi, İstanbul: İmge Kitabevi.
Aydın, Yavuz (2008), Ermeniceden Türkçeye Yapılan Çevirilerde Karşılaşılan Çeviri Sorunları, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ermeni Dili ve Kültürü ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Baker, Mona (1992), In Other Words, London: Routledge.
Catford, J. C. (1965), A Linguistics Theory of Translation, England: Oxford University Press.
Göktürk, Akşit (2014), Çeviri: Dilleri Dili, İstanbul: YKY.
Gutt, Ernst-August (1989), Translation and Relevance, London: University of London, Department of Phonetics and Linguistics, Thesis for degree of Doctor of Philosophy.
Gündüzalp, Nuray Cihan (2008), Charles Baudelaire’in Şiirlerinin Türkçe Çevirileri Üzerine İnceleme, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fransız Dili Eğitimi Anabilim dalı, Yayımlanmamış Doktora tezi.
Köksal, Dinçer (2008), Çeviri Eğitimi Kuram ve Uygulama, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Özyön, Arzu (2014), “Çeviride Eşdeğerlik Kavramının Yeniden Tanımlanması ve Eşdeğerlik Kavramı ile İlgili Sorunlar”, International Journal of Languages Education and Teaching, Volume 2, pp. 28-39.
Panou, Despina (2013), “Equivalence in Translation Theories: A Critical Evaluation”, Theory and Practice in Language Studies, Vol. 3, No. 1, pp. 1-6, January 2013/Finland.
Stolze, Radegundis (2013), Çeviri Kuramları- Giriş, (Çev. Emra Durukan) İstanbul: Değişim Yayınları.
Yazıcı, Mine (2010), Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları, İstanbul: Multilingual.
Yıldız, Şerife (2004), “Çeviride Eşdeğerlik ve Çeviri Kuramları Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:12, s. 375-386.