SULTAN II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ ÖLÜM CEZALARININDEĞERLENDİRİLMESİ (1876-1908)

Osmanlı Devleti’nde Tanzimat’tan sonra suç İstanbul’da işlenmiş ise yargılamaFetvahane’de, taşrada işlenmiş ise memleket (eyalet) meclisinde yapılacak, yargı hükmüFetvahane ‘nin incelemesinden sonra padişah onayladıysa, tekrar taşraya gönderilip, kısasinfaz edilecekti. Kısas Defterleri ise bu verilen cezalarının icrasına ait hükümlerinkaydedildiği defterlerdir. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivinde Nefy ve Kısas defterleriserisinden 989 numaralı "Divân-ı Hümayun Defterleri Kataloğunda kayıtlı H.1256–1327 /M. 1840–1903 tarihleri arasındaki ceza kayıtlarını ihtiva eden 10 adet defter vardır. KısasDefterlerinde meydana gelen münakaşa, yol kesme, gasp, eşkıyalık, alacak, ticari rekabet,firar, vs. sebeplerle işlenen cinayetler ve suçlar ile devletin bu suçlulara vermiş olduğucezalar yer almaktadır. Çalışmamızda 1874-1903 yıllarını ihtiva eden 10 Numaralı KısasDefteri’nin Sultan II. Abdülhamit dönemine ait (1876-1908) 104-184. sayfaları arasındaki130 adet hükmün değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu belgeler değerlendirilerek; olaylarınmeydana geldiği şehirler ile suç ve suç oranları, olaylarda işlenen siyasi (komitacılık, devletebaşkaldırı, vs.) suçları, işlenen cinayetlerin sebepleri (namus, alacak verecek, husumet vs.ile katil ve maktul bazında erkek, kadın, çocuk sayıları ve oranları, işlenen cinayet suçlarındaMüslim-Gayrimüslim sayıları ve oranları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Evaluated of Death Penalty Given During The Period of Sultan Abdulhamit II

After the Tanzimat Period in the Ottoman State if the crime was commited in İstanbul, thetrial would carried out in fatwa house, if it was committed in rural the trial would carried out(state) parliament, the judge provision would be sent to the rural again by padishah consentafter the examination of the fatwa house, would talion executed. As for talion book isnotebooks that saved of resolutions belong to execution these given punishments. In thePrime Ministry State Archives there are 10 pieces books containing the punishment recordsof between the dates H.1256-1327 / AD. 1840-1903 registered in the “Catalog of ImperialCouncil Books” number 989 series of Banishment and Trial books. In the Talion Books thestate that has given punishments for these criminals with taken place quarrel, latrocination,seizure, banditry, receivables, economic competition, escape etc. by reason of commitmurders and crimes. In our communique, were made evaluated of 130 pieces judgments 104- 184 between the pages (1876-1908) belong to the period of Sultan Abdülhamit II number 10book of talion which inclusive years of 1874-1903. By evaluating these documents; crimeand crime rates with cities where the events took place crime, political crimes (committism,state to revolt, etc.) committed at the events, with the reasons for the committed murders(honor, receivables and payables, hostility, etc.) the numbers and rates of men, women,children on the basis of killer and victim, in murder committed were tried to revealedMuslim- Nonmuslim numbers and rates.

___

  • Atar, F. (1988). “Af” DİA, C.I, İstanbul, s.395-396.
  • Avcı, M. (2004). Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezalar, Gökkubbe Yayınları, İstanbul.
  • Avcı, M. (2008). Osmanlı Ceza Hukuku –I- Genel Hükümler, Ankara.
  • Avcı, M. (2008). Osmanlı Ceza Hukuku –II- Özel Hükümler, Ankara.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi. (2000). Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
  • Bilmen Ö. N. (1985). Hukuk-ı İslamiye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, C.3, Bilmen Basım ve Yayınevi. İstanbul.
  • Dağcı, Ş. (2002). “Kısas” DİA, C.25, Ankara, s.488-495.
  • Ekinci, E. B. (2001). Ateş İstidası, İslâm-Osmanlı Hukukunda Mahkeme Kararlarının Kontrolü, İstanbul.
  • Maşalı, M. (2007). “Ölüm Cezası” DİA, C.34, İstanbul, s.40-43.
  • Özen, Ş. (2000). “İnfaz”, DİA, C.22, İstanbul, s.291.
  • Şentop, M. (2004). Osmanlı Yargı Sistemi ve Kazaskerlik, İstanbul.
  • BOA, 10 Numaralı Kısas Defteri.
  • BOA, 7 Numaralı Kısas Defteri.
  • BOA, BEO, 1202/90089.
  • BOA, BEO, 2351/176299.
  • BOA, BEO,2815/211081.
  • BOA, BEO;1166/87416.
  • BOA, C.ZB. 48/2367.
  • BOA, DH. ŞFR. 308/142.
  • BOA, İ.AZN. 30/19.
  • BOA, İ.AZN. 47/25.
  • BOA, İ.AZN. 54/30.
  • BOA, İ.AZN. 57/35.
  • BOA, İ.AZN. 65/48.
  • BOA, İ.AZN. 72/4.
  • BOA, İ.HUS. 68/44.
  • BOA, İAZN. 3/10.
  • BOA, İAZN. 8/1.