Recep KOÇAK

Okul Yöneticilerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bir insan olarak okul yöneticilerinin performansını etkileyen birçok etkenden biride ruh ve beden sağlıkları ile de ilişkili olan ve son yıllarda üzerinde sıkça durulan mesleki tükenmişlikleridir. Doğrudan insanlara hizmet eden, hizmetin kalitesinde insanın çok önemli olduğu eğitim alnında okul yöneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi bu araştırmanın temel amacıdır. Araştırmanın evrenini, Tokat ili merkez ve taşrada görev yapan, 550 ilköğretim okulu yöneticisi oluşturmaktadır. Bu evrenden ulaşılabilen 201 erkek ve 5 kadın olmak üzere toplam 206 okul yöneticisi ile araştırma gerekleştirilmiştir. Bu çalışma Maslak Tükenmişlik Envanteri ve araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile verilerinin toplandığı betimsel tarama modelli bir araştırmadır. Araştırma verileri üzerinde yapılan analizler sonucunda okul yöneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin yaş, mesleki kıdem, ciddi bir sağlık sorunu yaşayıp yaşamadıklarına göre anlamlı farklılık gösterdiği ancak yaş, cinsiyet, branş, okulun bulunduğu yerleşim birimi, öğrenci ve öğretmen sayısı gibi bağımsız değişkenlere göre istatiksel olarak anlamlı farklılık göstermediği bulgularına ulaşılmıştır.

Analysis of Occupational Burnout Levels of School Administrators According to Various Variables

One of the factors having significant repercussions on performance and psychological wellbeing of a school administrator which has been subject to a great many discussions is the occupational burnout level of a school administrator. The main purpose of this research is to analyze occupational burnout levels of school administrators who provide direct service to people in a field where the quality is of great significance. 550 school administrators from downtown Tokat and its districts constitute the survey population of the research. The research was conducted with a total of 206 school administrators, being 201 male and 5 female. The data of this research was conducted by using “Occupational Burnout Inventory” and “Personal Information Sheet”. Results of this study shows that there is a meaningful difference occupational burnout levels of school administrators according to age, length of service school which the administrator graduated from, sex, branch, number of students and teachers in the school, allocation unit where school is located, number of seminars taken so far, health state.

PDF

___

Aksu, A. ve A. Baysal (2005), “İlköğretim Okulu Müdürlerinde Tükenmişlik”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 41: 7-24.
Avşaroğlu, S., M. E. Deniz ve A. Kahraman (2005), “Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu, İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14: 115-129.
Barut, Y. ve M. Kalkan (2002), “Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14: 66-77.
Cardinell, C. F. (1981), “Mid- Life Profeeional Crises: Two Hypotheses”, The Annual Meeting of the National Conferance of Professors of Educational Administration, Seattle.
Cherniss, C. (1988), “Observed Supervisiory Behavior and Teacher Burnout in Special Education”, Exceptional Children, 54(5): 449-454.
Cordes, C. L. ve T. W. Dougherty (1993), “A Review and an Integration of Research on Job Burnout”, Academy of Management Review, 18(4): 621-656.
Çam, O. (1992), “Tükenmişlik Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğinin Araştırılması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı, 155-166.
Demirbaş, H., Ç. Özdemir, İ. H. Hancı ve A. Balseven (2004), “Cezaevi Hekimlerinde Tükenmişliğin İncelenmesi”, Adli Psikiyatri Dergisi, 1(2): 45-49.
Dolunay, A. B. (2002), “Keçiören İlçesi Genel Liseler ve Teknik-Ticaret-Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durumu Araştırması”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 55(1): 51-62.
Ellis, S. E. (1983), “A Study of Burnout Levels Among Community College Administrators”, Dissertation Abstract International, 44(11), 3298 A.
Ergin, C. (1992), “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı, 143-154.
Freudenberger, N. J. (1974), “Staff Burnout”, Journal of Social Issues, 30: 159-165.
Graf, L. W. (1996), “Superintendent Burnout in the Public Schools: A Study of Demographic and Enviromental variables and Their Effects on the School Superintendent”, Dissertation Abstract İnternational, 57(8), 3337 A.
Izgar, H. (2001), Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karslı, M. D. (2004), Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık,
Kırılmaz, A. Y., Ü. Çelen ve N. Sarp (2003), “İlköğretimde Çalışan Bir Öğretmen Grubunda Tükenmişlik Durumu Araştırması”, İlköğretim Online 2 (1): 2-9, http://ilkogretim-online.org.tr/vol2say1/v02s01a.htm.
Maslach, C. ve S. E. Jackson (1981), “The Measurement of Experienced Burnout”, Jour of Occupational Behavior, 2: 99-113.
Örmen, U. (1993), Tükenmişlik Duygusu ve Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Özer, R. (1998), Rehber Öğretmenlerde Tükenmişlik Düzeyi, Nedenleri ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Shirom, A. (1989), Burnout in Work Organizations, In C.L. Cooper and I.T. Robertson (Eds).
Sünter, A. T., S. Canbaz, Ş. Dabak, H. Öz ve Y. Peşken (2006), “Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik, İşe Bağlı Gerginlik ve İş Doyumu Düzeyleri”, Genel Tıp Dergisi, 16(1): 9-14.
Şanlı, S. (2006), Adana İlinde Çalışan Polislerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Torun, A. (1995), Tükenmişlik, Aile Yapısı ve Sosyal Destek İlişkileri Üzerine Bir İnceleme, yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.