DÜNÜ-BUGÜNÜ VE SORUNLARIYLA BİLMECELER: ELAZIĞ ÖRNEĞİ

Bilmeceler, çok eski çağlardan beri oluşmuş ve yüklendiği işlevlere göre şekillenip belirli kurallardoğrultusunda günümüzdeki şeklini alarak kalıplaşmış ve kuşaktan kuşağa aktarılarak gelmiş sözlü edebiyatürünü bir gelenektir. Bilmeceler; bir toplumun dünya görüşünü, düşünce yapısını, ortak değerlerini vekültürünü yansıtır. Hoşça vakit geçirmek için oluşturulan söz ve zeka oyunları, bu özellikleriyle evrenseldirve hemen hemen her kültürde rastlanılan sosyo-kültürel bir olgudur.Bu bağlamda bilmeceler; her türlü eşyayı, bitkileri ve hayvanları içine alacak şekilde canlı-cansızvarlıkları, tabiat unsurları ve bu unsurlara bağlı olayları akıl, zeka, güzellik gibi soyut kavramlarla dini konuve motifleri, duyguları, kısaca günlük hayatta karşılaşılabilecek hemen hemen her şeyi konu edinen,bilinmesi ve bulunması istenilen, cevabı bir takım ip uçları vererek veya uzak-yakın çağrışımlarda bulunaraktanımlamayı, amaçlayan, soru-cevap olmak üzere iki ana kısımdan oluşan, manzum veya mensur çeşitleribulunan anonim halk edebiyatı türüdür.Bu yazıda bu türün geleneksel icra bağlamı, toplumun gelişen/değişen yapısı göz önüne alınarak Elazığörneğiyle incelenecektir.