Rahmi DOĞANAY

Büyük Tarruz'da Türk Havacılığı

1903 yılında motorlu bir uçağın kısa süreli uçuşunu başarıyla tamamlaması, havacılık tarihinde bir dönüm noktası olduğu gibi, savaş ve silah teknolojisi açısından da yeni bir çığır açmıştı. Uçak bir savaş aracı olmuş, Osmanlı bu yönüyle uçağı 1911'deki Trablusgarb savaşında kendisine karşı kullanıldığında tanımıştı. Bu gelişme Osmanlı Devleti'ni de bu yönde çalışmalara yöneltmiş, ancak Kurtuluş savaşı yıllarına kadar kayda değer bir gelişme sağlayamamıştı. Kurtuluş Savaşı sırasında Türk ordusu içinde bir hava gücü oluşturulmaya çalışılmış, çeşitli kaynaklardan sağlanan uçaklar verimli olmamıştı. Yine de bütün bu çabalar sonucu oluşturulan mütevazı Türk hava gücü Büyük Taarruz'da orduya önemli katkılarda bulunmuştu. Bu sıkıntılı dönemde yaşananlar Cumhuriyet Türkiyesi'nde havacılığın öneminin anlaşılması ve bu yolda yapılması gerekenler konusunda belli bir alt yapı oluşturmuştu.

The Turkish Aviation at the Great Attack

That a motorized airplane has completed its short-time flying successfully in 1903 had become a turning-point in the history of aviation as a turning point from the perspective of war and weapon-technologies. The plane has been regarded as a war-tool and the Ottomans had recognized the plane as a war-tool when it is used against them at the Trablusgarb in 1911. This development had led the Ottomans to work in this area but they haven't achieved a noteworthy advancement until the independent-war years. During the independent war, it had been strived to form an air-force, but the airplanes having purchased from the various sources have failed. But, in spite of this, the modest Turkish air-force that is established after these efforts had given the very important aids at the Great Attack. The events that had been lived in this difficulties eras had been formed a definite substructure to understand the importance of aviation in the Turkey of Republic and in the feasibilities in this way.

PDF

___

Genel Kurmay ATASE Arşivi
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
Aydın, Mesut; Milli Mücadele Dönemi’nde TBMM Hükümeti tarafından İstanbul’da Kurulan Gizli Gruplar ve Faaliyetleri
Cumhuriyetin 60.Yılında Türk Silahlı Kuvvetleri, Ankara 1984
Doğanay, Rahmi; Milli Mücadele’de Karadeniz (1919-1922), Ankara 2001
İstiklal Harbi ile İlgili Telgraflar, Ankara 1994
Karabekir, Kazım; İstiklal Harbimiz, İstanbul 1969
K. Atatürk; Nutuk, Ankara 2000
Müderrisoğlu, Alptekin; Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları, Ankara 1990
Orhan, Celaleddin; Askerlik Hatıralarım, İstanbul 1982
Özalp, Kazım; Milli Mücadele (1919-1922) C.I, Ankara 1988
Sarp, İrfan; Türk hava kuvvetlerinin Doğuş Yılları, Ankara 1986
Türk İstiklal Harbi, Deniz Cephesi ve Hava Harekatı, C.V, Ankara 1964
Türk İstiklal Harbi, Batı Cephesi, Büyük Taarruz, C.II, Ankara 1995
Ülman, Cevat; Kurtuluş Savaşında Karadeniz, İstanbul 1943
Yanarsönmez, Mesut; Türk Dış Politikasında İtalya (1914-1923), Basılmamış yüksek lisans tezi, Elazığ 1995
Zayıf, Oktay; İstiklal savaşı Yıllarında Türk hava Birliğinin Etkinliği, Ankara 2001
Ada, Serhan; “Kurtuluş Savaşında Diplomasi ve askeri Yardım”, İkinci askeri tarih Semineri, Bildiriler, Ankara 1985
Bilginsoy, Ahmet; “İstiklal Harbinde Türk Havacılığı”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, Haziran 1972
Şehidoğlu, H. Süreyya; “Kurtuluş savaşında Bir Vatandaşımızın Uçak Bağışı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.VIII, Temmuz 1992, (601-604)