Süt sığırcılık işletme sahiplerinin kistik ekinokokkozis'e ilişkin bilgi düzeyleri: Kars ili örneği
Ekinokokkozis hayvan sa ğl ı ğ ı kadar insan sa ğ l ı ğ ı ve ülke ekonomisi aç ı s ı ndan günümüzde halaönemini koruyan bir hastal ı ktı r. Bu çal ı ş ma, Türkiyede hayvancı l ı ğ ı n yo ğ un olarak yap ı ld ı ğ ıyörelerden biri olan Kars ilinde süt s ı ğ ı rcı l ı ğ ı faaliyeti ile u ğ ra ş an i ş letme sahiplerinin kistikekinokokkozis hakk ı ndaki genel bilgi düzeyi ve uygulamaları n ı tespit etmek amac ı yla yap ı lm ı ş tı r.Bu çal ı ş man ı n materyalini, Kars merkez ve çevre köylerde 92 üretici ile yap ı lan anketçal ı ş mas ı ndan elde edilen veriler olu ş turmu ş tur. Yap ı lan anket çal ı ş mas ı nda i ş letme sahipleri yı ll ı kortalama 1.78 ba ş s ı ğ ı rı evde kestiklerini ve kesilen bu s ı ğ ı rları n %30.5inin karaci ğ erinde kistgördüklerini bildirmi ş lerdir. Katı l ı mc ı ları n %5.4ü aile fertlerinde kistik ekinokokkozis öyküsüoldu ğ unu, %7.6s ı kistik ekinokokkozisin bula ş ma yolları n ı bildi ğ ini ifade etmi ş lerdir. Kistikekinokokkozisden korunma yöntemlerinden biri olan kistli organları gömme yöntemini katı l ı mcı ları nsadece %33.7sinin uygulad ı ğ ı belirlenmi ş tir. Çal ı ş mada ayrı ca i ş letme sahiplerinin %19.5ininköpeklerini veteriner hekime muayene ettirdikleri, %35.6s ı n ı n köpeklerine antiparaziter ilaçverdikleri ve bunun için y ı ll ı k ortalama 32.30 TL paraziter ilaç masrafı yaptı kları belirlenmi ş tir.Sonuç olarak yöre halk ı n ı n paraziter zoonozlar içerisinde ön s ı ralarda yer alan kistik ekinokokkozishakk ı ndaki genel bilgi düzeyinin ve korunmaya yönelik faaliyetlerinin yetersiz oldu ğ u kan ı s ı navarı lm ı ş tı r.
Knowledge level of dairy farm owners about cystic echinococcosis: Example of Kars province
Echinococcosis is still very important disease affecting animal health and causing economic lossesin Turkey. This study aimed to investigate general knowledge and practice of dairy farmers on thecystic echinococcosis in Kars where animal husbandry is extensive. The material of this study wasconsisted of survey data obtained from 92 dairy cattle farmers in central villages of Kars. Theresults showed that the farmers slaughter a mean of 1.78 beef cattle/year at home and they noticedliver cysts in 30.5% of those animals. 5.4% of the participants reported history of hydatid cyst intheir family members and 7.6% claimed that they know the transmission routes of the disease.Only 33.7% of the farmers were using embedding method for discarding cystic livers of slaughteredanimals. The dogs owned by 19.5% of the participants were receiving regular veterinary service,35.6% of the farmers were applying antiparasitic drugs to their dogs which costed 32.30 TL perannum. It is concluded that general knowledge level of and protection measures taken by farmersfor cystic echinococcosis were inadequate in Kars.
___
- 1. Çiçek H, Çiçek H, Şenkul Ç, Tando ğ an M. Paraziter hastal ı kları n kontrolünde co ğrafi bilgi sistemlerinin kullan ı m olanakları ve hayvan sa ğ l ı ğ ı ekonomisi aç ı s ı ndan önemi. Türkiye Parazitol Derg 2008; 32: 288-294.
- 2. Ata ş AD, Alim A, Ata ş M, Oğ uzkaya Artan M. Yozgat il merkezinde farkl ı sosyo-ekonomik bölgelerdeki iki ilkö ğ retim okulunda ba ğ ı rsak parazitlerinin ara ş tı rı lmas ı . Türkiye Parazitol Derg 2008; 32: 261-265.
- 3. Özçelik S, De ğ erli S, Çeliksöz A, Oğ uztürk H. Cumhuriyet Üniversitesi Tı p Fakültesi Parazitoloji laboratuvarı na bir yı l içinde ba ş vuran hastalardaki ba ğ ı rsak parazitlerinin da ğ ı l ı m ı . Türkiye Parazitol Derg 2001; 25: 151-154.
- 4. Do ğ an N, Akda ş İ, Gitmez F, Ünsal A. Sa ğ l ı k Yüksekokulu yaz okulu ö ğ rencilerinde paraziter hastal ı klar bilgi düzeyi. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2012; 18 (Suppl-A): A71-A75.
- 5. Özdamar K. SPSS ile Biyoistatistik. 5th Edition, Eski ş ehir, Türkiye: Kaan Kitabevi, 2001.
- 6. Altı nta ş N. Akdeniz ülkelerinde kistik ekinokokkozisin moleküler epidemiyolojisi. 16. Ulusal Parazitoloji Kongresi; Program ve Özet Kitab ı , s.72-74. 1-7 Kas ı m 2009, Adana- Türkiye.
- 7. Torgerson PR, Dowling PM, Abo-Shehada MN. Estimating the economic effects of Cystic Echinococcosis. Part 3: Jordan a developing country with lower- middle income. Ann Trop Med Parasitol 2000; 95: 595-603.
- 8. Torgerson PR. Economic effects of echinococcosis. Acta Trop 2003; 85: 113-118.
- 9. Demir P, Mor N. Kars belediye mezbahas ı nda kesilen s ı ğ ı rlarda kistik echinococcosisin yayg ı nl ı ğ ı , mevsimsel da ğ ı l ı m ı ve ekonomik önemi. Türkiye Parazitol Derg 2011; 35: 185-188.
- 10. Düzlü Ö, Yı ld ı rı m A, Sarı özkan S, İnci A. Kayseri yöresinde üç farkl ı mezbahada kesilen koyun ve s ı ğ ı rlarda kistik echinococcosisin ekonomik önemi. Erciyes Üniv Vet Fak Derg 2010; 7: 7-11.
- 11. Dik B, Cantoray R, Kandemir E. Konya Et ve Bal ı k Kurumu kombinas ı nda kesilen küçük ve büyükba ş hayvanlarda hidatidozun yayı l ı ş ı ve ekonomik önemi. Türkiye Parazitol Derg 1992; 16: 91-99.
- 12. Sarı özkan S, Yalçı n C. Estimating the production losses due to cystic echinococcosis in ruminants in Turkey. Vet Parasitol 2009; 163: 330-334.
- 13. Gündo ğ du C, Arslan R, Arslan MÖ, Gı cı k Y. Erzurum ve çevresinde insanlarda kistik ve alveolar ekinokokkozis olguları n ı n de ğerlendirilmesi. Türkiye Parazitol Derg 2005; 29: 163-166.
- 14. Karaman Ü, Miman Ö, Kara M, ve ark. Kars bölgesinde hidatik kist prevalans ı . Türkiye Parazitol Derg 2005; 29: 238-240.
- 15. Gı cı k Y, Arslan MÖ, Kara M, Köse M. Kars ilinde kesilen s ı ğ ı r ve koyunlarda kistik ekinokokkozisin yayg ı nl ı ğ ı . Türkiye Parazitol Derg 2004; 28: 136-139.
- 16. Arslan MÖ, Umur Ş, Erzurum mezbahaları nda kesilen koyun ve s ı ğ ı rlarda hidatidozun yayı l ı ş ı ve ekonomik önemi. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 1997; 3: 167-171.
- 17. Acı öz M, Çeliksöz A, Özçelik S, De ğ erli S. Prevalence of cyst hydatic in slaughtered cattle between April and May 2005 in Sivas. Türkiye Parazitol Derg 2008; 32: 205-207.
- 18. Kı rcal ı Sevimli F, Kozan E, Köse M, Eser M, Çiçek H. Afyonkarahisar il merkezinde yeti ş tirilen s ı ğ ı rları n mide ba ğ ı rsak nematodları ve mevsimsel da ğ ı l ı mları . Türkiye Parazitol Derg 2007; 31: 51-56.