IMF Son Uluslararası Borç Verme Mercii Olabilir mi?

Uluslararası finansal mimarinin yeniden yapılandırılmasına yönelik önerilerden birisi de bir uluslararası son borç verme merciinin oluşturulmasıdır. Son borç verme mercii (lender of last resort) kavramı ödeme gücü bulunmasına rağmen likidite sıkışıklığı yaşayan mevduat kuruluşlarına, ortaya çıkacak bir finansal kriz karşısında kredi açmaya hazır durumdaki kuruluşu yani merkez bankasını işaret eder. Tıpkı merkez bankaları gibi uluslararası düzeyde de bir son borç verme merciinin oluşturulmasının finansal krizlerin önlenmesinde etkili olacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda literatürdeki çalışmalarda özellikle IMF'nin şu anki yapı- sıyla uluslararası son borç verme mercii işlevini etkin bir şekilde yerine getirip getiremeyeceği konusu tartışılmaktadır. Bazı iktisatçılar, IMF'nin merkez bankaları gibi sınırsız likidite yaratamadığı için uluslararası son borç verme mercii olarak kabul edilemeyeceğini ileri sürmektedir. Bazı iktisatçılar ise, IMF'nin Ek Rezerv Kolaylığı ve Olağanüstü Kredi Kolaylığı gibi finansman olanaklarını geniş- letici yeni düzenlemelerinin IMF'ye bir son borç verme mercii niteliği kazandırdı- ğını söylemektedirler. Bu çalışmanın amacı, tüm bu tartışmalar ışığında IMF'nin bir uluslararası son borç verme mercii olarak kabul edilip edilemeyeceğini analiz etmektir.

Can the IMF be an International Lender of Last Resort?

One of the proposals to restructure the international financial architecture is to form an international lender of last resort. The concept of the lender of last resort points deposit institutions, which are in liquidity trouble but have the ability to pay, to the institution which has the ability to open credit against a financial crisis, that is, the central bank. It is believed that forming a lender of last resort, just like central banks, at the international level will be effective in preventing financial crises. In this respect, the issue of whether the IMF would be able to fulfill the function of international lender of last resort with its current structure is discussed in the literature. Some economists argue that the IMF can not be considered to be an international lender of last resort since it is unable to create unlimited liquidity as can a central bank. Some economists, on the other hand, advocate the idea that the new regulations to expand its financial capabilities such as the Supplemental Reserve Facility and the Contingent Credit Lines render the IMF a lender of last resort. The aim of this study is to analyze whether the IMF can be considered to be an international lender of last resort via discussing all these opposing arguments.

___

AKYÜZ,Yılmaz; (2006) “Reforming the IMF: Back to the drawing board”, İktisat, İşletme ve Finans, Cilt :21 Sayı: 239, pp.5-45
ALP, Ali; (2000) Finansın Uluslararasılaşması : Finansal Krizler, Çözüm Önerileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
ALP, Ali and Mehmet GÜNAL; (2007) “The role of the IMF in crises and the case of Turkey:Is the IMF Preventor or Creator of Crises ”, İktisat,İşletme ve Finans, Cilt: 22, Sayı: 255, pp.115- 127
ALPAR, Cem ve Tuba ONGUN, (1988), Dünya Ekonomisi ve Uluslararası Ekonomik Kuruluşlar: Azgelişmiş ülkeler yönünden değerlendirme, 3. Baskı, Evrim Basım,İstanbul.
CAPIE,Forrest;(1998), “Can there be an International Lenderof- Last Resort?”, International Finance, vol. 1(2), pp.311-325
DELİCE, Güven;(2007), Uluslararası Finansal Kuruluşlar Ve Finansal İstikrar Sorunu, Nobel Yayıncılık, Ankara.
EĞİLMEZ, Mahfi;(1997), IMF, Dünya Bankası ve Türkiye,Creative Yayıncılık, İstanbul.
FISCHER, Stanley; (1999), “On the Need for an International Lender of Last Resort”, Journal of Economic Perspectives, Vol. 13, No. 4,pp. 85-104
GIANNINNI, Curzio ; (1999), ““Enemy of None but a Common Friend of All”? An International Perspective on the Lender of Last Resort Function”, IMF Working Paper No. 99/10, http:// www.imf.org/external/pubs/ft/wp/1999/wp9910.pdf,Erişim Tarihi:4 Mart 2010
İYİBOZKURT,Erol; (2001), Uluslararası İktisat:Teori,Politika, Uygulama, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 4. Baskı,Ezgi Kitapevi, Bursa.
KARLUK, Rıdvan;(2003), Uluslararası Ekonomi, 7.Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul.
KENEN, Peter; (2001), The International Financial Architecture: What’s New? What’s Missing?, Institute of International Economics, USA.
KUMCU, Ercan,(1999), “Dedikoduların Çağrıştırdıkları”, Hürriyet, 8 Temmuz 1999 http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber. aspx?id=-90058&yazarid=7, Erişim Tarihi: 6 Mart 2010.
MELTZLER, Allan;(2000), Report of the International Financial Institution Advisory Commission, http://www.house.gov/jec/imf/ meltzer.pdf, Erişim Tarihi:10 Mart 2010
MISHKIN,Frederic S;(2000), The International Lender of Last Resort: What are the Issues, Kiel Week Conference The World’s New Financial Landscape:Challenges for Economic Policy www0.gsb.columbia.edu/faculty/ fmishkin/PDFpapers/00KIEL. pdf, s.11, Erişim Tarihi: 6 Mart 2010.
PARASIZ İlker ve Kemal YILDIRIM; (1994), Uluslararası Finansman Teori ve Uygulama, Dışa Açık Makroekonomiye Giriş, Ezgi Kitabevi,Bursa.
PARASIZ,İlker; (1994), Para Banka ve Finansal Piyasalar, 5. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.
SEYİDOĞLU, Halil; (2009),Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 17. Baskı, Güzem Can Yayınları, İstanbul.
SHARMA,Shalendra; (2002) ,“Reforming the IMF:Can It Serve as an “International Lender of Last resort””,Global Economic Review, Vol:31,No:2,pp.89-104 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Aylık Bülten, Eylül 2006
WHITE Lawrence H.;( 2003), “Küresel Finansal Piyasalar ve Uluslararası para Fonu”(çev.)Ekrem Erdem,(iç.)Ian Vasquez,Kapitalizm ve Küresel Refah:Kapitalizm Kendini Savunuyor, (ed.)ömer Demir ve Metin Toprak, Liberte Yayını, Ankara.
WINJHOLDS Onno de Baufort ve Arend KAPTEYN; (2003), “Uluslararası Para Fonu: Nihai Ödünç Mercii veya Vazgeçilmez Ödünç Mercii?”(çev.)Ekrem Erdem,(iç.)Ian Vasquez,Kapitalizm ve Küresel Refah:Kapitalizm Kendini Savunuyor,(ed.)ömer Demir ve Metin Toprak, Liberte Yayını,Ankara.