Finansal Liberalizasyon ve Küresel Krizin Yapısal Nedenleri: Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Dersler

Bu çalışmanın amacı finansal liberalizasyon ile finansal krizler arasındaki ilişkiyi tarihsel bir süreç içerisinde incelemektir. Yirmi birinci yüzyılın henüz ilk on yılı tamamlanmadan küresel kapitalizm 1929 Büyük Buhranı ile karşılaştırılan yaygın ve derin bir ekonomik kriz yaşamaktadır. Bu krizin yapısal nedenlerinin anlaşılması için kapitalist dünya ekonomisinin 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ya- şadığı dönüşümler incelenmelidir.. Günümüz küresel krizinin temel nedeni olarak kabul edilen ve neoliberal dönemin başat görüngüsü olan finansallaşma, ulusal ve uluslar arası ekonomide finansal motiflerin, finansal piyasaların, finansal aktör ve kurumların rolünün giderek artması olarak tanımlanabilir. Bu finansallaşma olgusunu ortaya çıkartan finansal liberalizasyon sürecinde, birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke finansal sistemlerini düzenleyici faaliyetlerden vazgeçme yoluna gitmişlerdir. Finansal liberalizasyonun özellikle gelişmekte olan ülkelerde yetersiz düzenleme faaliyetlerine bağlı olarak aşırı risk üstlenen finansal piyasaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. . Liberalizasyon uygulamalarına bağlı olarak para ve bankacılık krizlerinin birlikte ortaya çıktığı ikiz krizlerin görülme sıklıkları artmıştır. Bu çalışma kapsamında kriz sonrası dönemde sürdürülebilir bir iktisadi büyümeyi sağlayacak politika alternatifleri gelişmekte olan ülkeler perspektifinden de tartışılacaktır.

Financial Liberalization and the Structural Roots of the Global Crises: Lessons for Developing Countries

The main aim of this study is to analyze the connection between financial liberalization and financial crises in historical context. The global economy is experiencing crisis which has been hailed as the most devastating crisis of capitalism since the great depression of 1929. The Neoliberal Regime took root in the 1980s and consolidated in the 1990s.Financialization which is a major phenomenon of neoliberal regime, means the increasing role of financial motives, financial markets, financial actors and financial institutions in the operation of domestic and international economies. In this period, many developed and developing countries have liberalized their financial markets. The financial liberalization opens up new opportunity for financial sectors often resulting in excessive risk taking because of lack of adequate regulation particularly emerging economies.. As a result, currency and banking crises (twin crises) are closely linked in aftermath of liberalization. In this paper, policy framework is also discussed from developing countries perspective.

___

  • ADDA, Jacques (2002) Ekonominin Küreselleşmesi Çev: S. İNECİ İletişim Yay. İstanbul.
  • ADELMAN, Irma and Erinç YELDAN (2000) “Is This the End of Economic Development?” Structural Change and Economic Dynamics, 11 pp: 95-109.
  • AKYÜZ, Yılmaz (1993) “Financial Liberalization: The Key Issues” UNCTAD Discussion Paper N:56.
  • AMİN, Samir (2000) “The Political Economy of The Twentieth Century” Montly Review, 52, (2,) pp:1-17.
  • CHANG, R. And A. VELASCO (1998) “Financial Crises in Emerging Markets: A Cononical Model” NBER Working Paper No:6606.
  • DEAN B., (2008) “The Benefits of a Financial Transactions Tax,” Center for Economic Policy Research ,www.cepr.net, 6.4.2010
  • DEMİRGÜÇ, KUNT A.-E. DETRAGİACHE (1998) “Financial Liberalizaton and Financial Fragility” Policy Research Working Paper No:1975, Worldbank
  • DİAZ-ALEJANDRO, CARLOS F. (1985) “Good-Bye Financial Repression, Hello Financial Crash” Journal of Development Economics, 19(1-2) pp 1-24, February.
  • DİCKEN Paul (2007) Global Shift: Mapping the Changing Contours of The Word Economy 5th Edition, SAGE, USA
  • DORNBUSCH, Rudi and .-A.REYNOSO (1989) “Financial Factors in Economic Developments” American Economic Review, 72 (2,) pp:204-209.
  • EĞİLMEZ Mahfi (2008) Küresel Finansal Kriz , Remzi Kit.,İstanbul
  • EĞİLMEZ, Mahfi (1997) IMF Dünya Bankası ve Türkiye, Creative Yay., İstanbul.
  • ESEN Oğuz (1998) “Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanan Finansal Serbestleşme Programlarına Eleştirel Bir Yaklaşım”, İktisat İşletme Finans Dergisi, Nisan ss:23-30.
  • FRY, Maxwell (1978) “Money and Capital on Financial Deepining in Economic Development” Journal of Money, Credit and Banking 10 (4) pp:464-475.
  • GOLDSTEİN, M.-P. TURNER (1999) Yükselen Ekonomilerde Bankacılık Krizleri (Çev: A.İ. Karacan), Dünya Yay. İstanbul.
  • GRABEL, İlina (2003) “Averting Crisis? Assessing Measures to Manage Financial İntegration in Emerging Economics” Cambridge Journal of Economics, May, pp:314-336.
  • GÜLOĞLU, Bülent ve E. ALTUNOĞLU (2002) “Finansal Serbestleşme Politikaları ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye Krizleri”, İ.Ü.S.B.F. Dergisi, 27, Ekim
  • JANE D. GRİFFİTH-JONES, S. (2008). “Agenda and Criteria for Financial Regulator Reform,” Initiative for Policy Dialogue, Columbia University www.gsb.columbia.edu/ipd/pub/DAristaGriffithJones_Financial.regulatory.reform.pdf, 6.4.2010
  • KAMİNSKY, G.-C. REİNHART (1999) “The Twin Crises: The Cause of Banking and Balance of Payment Problems” American Economic Review, 89 (3) , June pp.473-500.
  • KARABULUT, Göknan (2002) Gelişmekte Olan Ülkelerde Finansal Krizlerin Nedenleri, Der Yay., İstanbul
  • KİBRİTÇİOĞLU, Aykut (1998) “İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri” AÜSBF Dergisi, 52 (1-4), ss:207-230.
  • KRİPPNER Greta R (2006), “The Financialization of the American Economy”, Socio-Economic Review 3, pp.173-208
  • MC KINNON, Ronald.(1973) Money and Capital in Economic Development, Brooking İnst Washington.
  • MEHREZ G. And KOUFMAN D. (2000) “Transparency, Liberalization and Banking Crises” (teksir) WORLDBANK
  • MISHKIN, Frederic(1997) Financial Markets And Institutions, Addision-Wesley, USA.
  • MISHKIN, Frederic (2001) “Financial Policies And The Prevention of Financial Crises in Emerging Markent Countries” NBER Working Paper, No:8087.
  • ONGUN, Tuba (1993) “Finansal Küreselleşme” Ekonomik Yaklaşım 4 (9) Yaz.
  • ORHANGAZİ Özgür (2007) “Financialization and Capital Accumulation in the Non-Financial Corporate Sector:A Theoretical and Empirical Investigation of the U.S. Economy: 1973-2003”
  • Political Economy Research Institute University of Massachusetts Amhers,Workıng Paper No :149, October
  • POLANYİ K.arl (1986) Büyük Dönüşüm Çev: A. BUĞRA Alan Yay., İstanbul.
  • RODRİK Dani (2009a) “Elli Yıllık Büyüme (ve Büyümeme) :Bir Yorum” iç Tek Ekonomi Çok Reçete Ç:N.DOMANİÇ ,Eflatun yay. , Ankara ,ss.15-60
  • RODRİK Dani (2009b) “Sentez: Büyüme Stratejilerine Pratik Bir Yaklaşım”iç Tek Ekonomi Çok Reçete Ç:N.DOMANİÇ ,Eflatun yay. , Ankara, ss.93-104
  • RODRİK Dani (2009c) “Yirmi Birinci Yüzyıl İçin Sanayi Politikaları” iç Tek Ekonomi Çok Recete Ç:N.DOMANİÇ ,Eflatun yay. , Ankara, ss.107-156
  • Sak, Güven (1995) Public Policies Towards Financial Liberalization: A General Framework And an Evaluation of Turkish Experience in the 1980, SPK, Ankara.
  • SEZGİN, C.-Y. TÜZÜN (2001) “Dünyada ve Türkiye’de Piyasa Riski Yönetimi Uygulamaları” Active Bankacılık ve Finansman Dergisi, 3(17) Mart-nisan ss:74-80.
  • SHIN J. (1996) The Economics Of The Latecomers: CatchingUp, Technology Transfer, And Institutions In Germany, Japan, And South Korea Routledge, USA
  • SOMCAĞ SELİM (2002) “Küreselleşmenin Ekonomik Anlamı” Mülkiye Dergisi, 230, Eylül-Ekim, ss:153-157.
  • SOYDEMİR, Selim (1998) Türkiye’de Finansal Fon Akımları 1982-1993, SPK Yay., Ankara.
  • TAYLOR, Lance (1998) “Lax Public Sector, Destabilizing Private Sector: Origins of Capital Market Crises,” Center for Policy Analysis, New School for Social Research, Working Paper Series III No 6 July
  • TEPAV (2009) “2007-08 Küresel Finans Krizi ve Türkiye: Etkiler ve Öneriler” Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Politika Notu, http://www.tepav.org.tr, 6.4.2010
  • TEPAV (2007) “Türkiye’nin Rekabet Gücü İçin Sanayi Politikası Çerçevesi” Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı http:// www.tepav.org.tr, 6.4.2010
  • U.S. GOVERNMENT ACCOUNTİNG OFFİCE,( 2008) “Troubled Asset Relief Program: Additional ActionsNeeded to Better Ensure Integrity, Accountability, and Transparency,” GAO- 09-161, December 2, www.gao.gov/new.items/d09161.pdf, 6.4.2010
  • ÜŞÜR İşaya (2001) “Tarihsel Perspektifle Sanayileşme ve Türkiye’de Sanayileşme” O. Esen (ed) Anadolu’da Kalkınma Süreçleri ve Malatya Örneği, Türkiye Ekonomi Kurumu, Ankara. ss 67-89
  • VARLIK, Cemil (2002) “İkiz Krizler: Para Krizleri ile Bankacılık Krizleri Arasındaki Bağlantılar”, Ekonomik Yaklaşım, :42-43, ss:159-180
  • WELLER, Christion. (1999) “A Few Observations an Financial Liberalization and Financial İnstability” Review of Radikal Political Economics, 31 (3) pp:66-77.
  • WILLAMSON, John and Molly MAHAR . (2002) Finansal Liberalizasyon Üzerine Bir İnceleme, Çev: G. DELİCE, Liberte Yay., İstanbul.
  • WYPLOSZ, Charles (2001) “How Risky is Financial Liberalization in the Developing Countries? G24 Discussion Paper No:14, UNCTAD
  • YAY, Turan.Gülsüm YAY ve Ensar YILMAZ (2001) “Financial Regulation And Financial Crises” Yapı Kredi Economic Review, 12(3) pp:3-20
  • YELDAN Erinç (2009) “On The Nature and Causes Of The Collapse Of The Wealth Of Nations, 2007/2008: The End Of A Façade Called Globalization” Political Economy Research Institute University of Massachusetts Amhers,Workıng Paper No :197, February
  • YELDAN, Erinç (2000) “Kapitalizmin Son İki Küreselleşme Evresi Üzerine Gözlemler” İktisat Dergisi, 406 Ekim ss:33-36.
  • YOO C (1999) “Long Economic Cycle and Industrial Upgrading in S Korea” ,Yayımlanmamış Y.Lisans Tezi, Universty of Southern California