ADEM ÜZÜMCÜ, MEHMET DİKKAYA, DENİZ ÖZYAKIŞIR

Küresel Kriz, Küresel Yoksulluk ve İşsizlik Sorunu: Sistem İçi Restorasyon Yeterli mi?

Küresel krizden çıkışın başladığı günümüzde, kriz sonrası piyasaların istikrarına odaklanılmakta ve çoğu kez küresel yoksulluk ve işsizliğin artması gibi sosyoekonomik sorunlar göz ardı edilmektedir. Bu noktada, çoğunlukla kriz sırasında piyasaların canlanması için uygulanan genişletici ekonomi politikalara, ne zaman son verileceği tartışılmaktadır. Diğer yandan krizlerin ağırlaştırdığı; küresel işsizlik ve yoksulluk gibi reel sorunların çözümü ile çözümün sistem içinde mümkün olup olmadığı tartışması daha az gündeme gelmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada, öncelikle küresel krizle birlikte ağırlaşan sosyoekonomik sorunlara değinilmekte, ardından küresel kriz nedeniyle açıklanan önlem paketlerinin etkinliği yanında, sosyo-ekonomik sorunların giderilmesinin/azaltılmasının maliyeti üzerinde durulmaktadır. Ayrıca konunun etik boyutu ve kapitalist sistemin kriz oluşturmaya eğilimli iç dinamikleri altında oluşan sosyo-ekonomik olumsuzlukların sistem içi restorasyonla çözüm imkânı tartışmaya açılmaktadır.

Global Crises, Global Poverty and Unemployment Problems: Will Intra-Systemic Restoration be Enough?

Although recovery period has started against global crises, socio-economic problems such as global poverty and increase in unemployment have been generally ignored and have been focused on stabilization of the markets. At this point, policymakers have mostly discussed the right time for ending expansionary economic policies that had been implemented to vitalize markets during the crisis. On the other hand, debates on global poverty and unemployment problems that consisted of real dimension of the crisis have been rarely discussed. In this study, firstly, the main socio-economic problems that increased with the enlargement of the global crisis have been emphasized. Secondly, it has been focused on the efficiency of recovery plans that implemented by the governments. And finally, the cost of eliminating or decreasing socio-economic problems has been discussed. Whether socio-economic problems that flourished in the crisis could be eliminated by the contribution of intra-systemic restoration and the systemic problems in capitalism together with the ethic side of the crisis also debated in this study.

___

ACAR, Mustafa (2008).”Dünyada ve Türkiye’de Açlık Sorunu”, (http://www.dusuncegundem.com/sayi-43/dosya-dunyada-veturkiyede-aclik-sorunu.html 17.03.2010)
ACEMOĞLU, Daron (2009), “Risk and Regulation: Lessons From The Crisis of 2008”, Presentation IMF / World Bank,26 May 2009, pp. 1–17.
ACKERMAN, Josef (2008), “The Subprime Crisis and its Consequences”, Journal of Financial Stability Vol: 4, pp. 329–337.
ALAKbarov, Naib (2009), “İktisadi Krizler, İktisadi Ahlak ve Tarihten Alınmayan Dersler”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Yıl: 46, Sayı: 534, Ağustos 2009, ss: 11-22.
başkaya, Fikret (2005), Küreselleşmenin Karanlık Bilançosu, İstanbul: Maki Basın Yayın.
başkaya, Fikret (2004), Çığırından Çıkmış Bir Dünya, İstanbul: Maki Basın Yayın.
BATMAz, N. ve A. Özcan (2007), “Küreselleşmenin Ekonomik Büyüme ve Yoksulluk Üzerindeki Etkileri: Finansal Krizler”, IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İİBF, 19–21 Ekim 2007, Çanakkale, ss. 37–51.
BLANCHARD, Olivier (2008), “Cracks in the System: Repairing the Damaged Global Economy”, Finance & Development, December 2008, pp. 8-10.
BOUGHTON, J. B. (2009), “A New Bretton Woods?”, Finance & Development, March 2009, pp. 44–46.
CLARKE, Simon (2009), Marx’ın Kriz Teorisi, (Çev: Cumhur Atay), Otonom Yayınları, İstanbul.
COLLYNS, Charles (2008), “The Crisis Through The Lens of History”, Finance & Development, December 2008, pp. 18–20.
CROTTY, James (2009) “Global Neoliberal Rejimin Yapısal Çelişkileri” Neoliberal İktisadın Marksist Eleştirisi, (Çev: Gülsüm Akalın), Edit: G. Akalın ve U. S. Akalın, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
DELİCE, Güven (2003), “Finansal Krizler: Teorik ve Tarihsel Bir Perspektif”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı 20, OcakHaziran 2003, ss. 57-81. (http://iibf.erciyes.edu.tr/dergi/sayi20/sayi_20.htm. 18.03.2010)
ELMAS, Fatma Y. (2009), ‘AB’de Sosyo-Ekonomik Kriz: Ekonomik Krizin Sosyal Maliyeti”, USAK, 22 Haziran 2009. (http:// www.usak.org.tr/makale.asp?id=1000. 20.02.2010).
Eğilmez, Mahfi (2009), Küresel Finans Krizi, 5. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
ERDÖNMEZ, P. A. (2009), “Küresel Kriz ve Ülkeler Tarafından Alınan Önlemler Kronolojisi”, Bankacılar Dergisi, Sayı: 68, Mart 2009, ss. 85–101.
ERKEKOĞLU, H. ve E. Bilgili (2005), “Parasal Krizlerin Tahmin Edilmesi: Teori ve Uygulama”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı 24, Ocak-Haziran 2005, ss. 15-36. (http://iibf.erciyes.edu.tr/dergi/sayi24/sayi_24.htm. 18.03.2010).
ILO (2010), Global Employment Trends, January 2010, Geneva. (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/ed_emp/emp_elm/ trends/documents/publication/wcms_120471.pdf 20.03.2010)
IMF (1998), World Economic Outlook, Financial Crises: Causes and Indicators, Washington DC. IMF (2010), World Economic Outlook Update, 26 January 2010.
KARAHANOĞULLARI, Yiğit (2008), “Küresel Kapitalizmin Krizi” Tanımlamasını Hak Eden Krizin Henüz Sonlanmamış İzleği”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:63, Sayı:4, ss. 223–235.
Krugman, paul (2001), Bunalım Ekonomisinin Geri Dönüşü, (Çev: N. Domaniç), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
KUTLAY, Mustafa (2009), “Küresel Finansal Krizin Türk Ekonomisine Etkileri: Türkiye’nin Kalkınması Önünde Engel mi, Fırsat mı?”, Stratejik Boyut, Ağustos-Eylül-Ekim 2009, ss. 57–65.
MILONOVİÇ, B. (2002), “True World Income Distribution 1988 and 1993: First Calculations Based on Household Survey Alone”, Economic Journal, 112 (476), pp. 51–92.
ÖNDER, İzzettin (2009), “Küresel Kriz ve Türkiye Ekonomisi”, MUFAD Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 42, Nisan 2009, ss. 12-25.
ÖZPINAR Ö. ve E. Şimşek (2003), “Küreselleşmenin Getirdiği Sorunlar ve Bu Sorunlara Çözüm Önerileri, Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt XXII, Sayı 2, 2003, ss. 1–11
PIÇAK, M. S. Yılmaz ve Y. Giray (2009), “Küresel Ekonomik Finansal Krizleri Önleme ve Yönetme Sorunsalı”, Mevzuat Dergisi, Sayı: 137: Mayıs 2009. (http://www.mevzuatdergisi.com /2009/ 05a/03.htm 20.03.2010).
ROUBINI, Nouriel. (2010), “Ekonomik İyileşme Çok Çirkin Olacak”, NTVMSNBC, 21 Temmuz 2009, http://www.ntvmsnbc. com/id/24985097/ (Erişim: 20.02.2010).
SOYAK, Alkan (2004). “Yapısal Uyum Programları İle Yoksulluk İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, Bilim ve Ütopya Dergisi, Sayı: 125, Kasım 2004, ss. 36–45.
STAR GAZETESİ, “Dünya Lehman’la Sarsıldı, Türkiye Ayakta Kaldı”, 1 Ocak 2009. (http://www.stargazete.com/ekonomi/ dunya-lehman-la-sarsildi-turkiye-ayakta-kaldi-haber-159143. htm 12.03.2010).
STIGLITZ, J. E. (2002). Küreselleşme: Büyük Hayal Kırıklığı, (Çev: A. Taşçıoğlu ve D. Vural), Plan B Yayınları, İstanbul. TAYLOR, John B. (2009), “The Financial Crisis and The Policy Responses: An Empirical Analysis of What Went Wrong”, NBER Working Paper, No: 14631, pp. 1–32.
TCMB (2009), Finansal İstikrar Raporu, Sayı: 8, Mayıs 2009. TOPRAK, Metin (2001), Küreselleşme ve Kriz: Türkiye ve Dünya Deneyimi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
UNCTAD (2009), The Global Economic Crisis: Systemic Failures and Multilateral Remedies, Report by the UNCTAD Secretariat Task Force on Systemic Issues and Economic Cooperation, UN Publication, UNCTAD/GDS/2009/1.
VARDARERİ A. Demet ve G. Dursun (2009), “Finansal Kriz, Yansımaları ve Değişimin Zorunluluğu” EconAnadolu 2009: International Conference in Economics, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 17–19 June 2009, pp. 1–37.
World Bank (2000), Poverty in an Age of Globalization, October 2000. Washington DC.
World Bank (2001), World Development Report 2000–2001: Attacking Poverty, (http://siteresources.worldbank.org/INTPOVERTY/Resources/WDR/English-Full-Text-Report / ch2. pdf 17.03.2010)
ZoellIck, R. B. “Poor and Hungry Cannot Afford to Wait”, World Bank President Says, 29 Nisan 2008, (http://web.worldbank. org/WBSITE/EXTERNAL/NEWS/0,,contentMDK:2174901 3~pagePK:34370~ piPK:34424~theSitePK: 4607,00.html 15.03.2010)