Finansal ve Politik Risk ile Borsa İstanbul (Bist) Yabancı Yatırımcı İşlem Hacmi Arasındaki İlişki

Finansal piyasaların küreselleşme ve mali serbestleşme olgusuyla birlikte giderek gelişmesi, yabancı yatırımcıların portföy yatırımlarına açık hale gelmesine, piyasalar arasındaki etkileşimlerin ve hisse senedi piyasalarındaki işlem hacimlerin artmasına yol açmıştır. Bu olgular aynı zamanda sermaye piyasalarının, bir sistematik risk türü olan politik riske ve sistematik olmayan risk grubunda yer alan finansal riske karşı olan duyarlılığının da artmasına sebep olmaktadır.Çalışmanın amacı; 1997-2016 yılları arasında ICRG (International Country Risk Guide) tarafından hesaplanan Türkiye'deki finansal ve politik risk endeksi ile söz konusu dönemlerde Borsa İstanbul'da hisse senedi yatırımında bulunan yabancı yatırımcıların işlem hacmi arasındaki ilişkiyi VAR modeli ile ortaya koymaktır. Çalışma sonucunda; finansal risk ile yabancı yatırımcı işlem hacmi arasında anlamlı, dinamik ve istikrarlı bir ilişkinin varlığına ulaşılmıştır. Ayrıca, yabancı yatırımcıların işlem hacminde ortaya çıkan şoklara politik risk endeksinin negatif yönde bir tepki verdiği tespit edilmiştir.

The Relation Between Financial and Political Risk And Istanbul Stock Exchange Foreign Investors Trading Volume

The development of financial markets with the globalization and financial freedom phenomenon has caused that foreign investors became open to portfolio investments. This situation caused both the interaction between markets increased and the trading volumes in equity stock markets increased. These phenomena also increased the sensitivity of the capital market to political risk and financial risk. The purpose of the study was to determine the relation between the financial and political risk index, which was computed by ICRG (International Country Risk Guide) between1997-2016, and the trading volume of the foreign investors who made investments on equity stock in Istanbul Stock Exchange in the same period by employing the VAR Model. As a result of the study, it was determined that there is a significant, dynamic and stable relation between financial risk and foreign investor trading volume. Moreover, it has been found that the shock of foreign investors' trading volume has a negative impact on the political risk index.

PDF

___

AKAR, Cüneyt; (2008), “Net Yabancı İşlem Hacmi ile Hisse Senedi Getirileri Arasında Uzun Dönemli İlişki Var Mıdır?”, Atatürk Üniversitesi 1İBF, Cilt: 22(2), ss. 331-338.
AKAR, Cüneyt; (2008), “Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasındaki Nedensellik: Toda-Yamamoto Yaklaşımı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 37, ss. 185-192.
BAILEY, Warren, and Y. Peter CHUNG; (1995), “Exchange Rate Fluctuations, Political Risk, and Stock Returns: Some Evidence From An Emerging Market”, Journal of Financial and Quantitative Analysis, 30: pp. 541-561.
BAKER, James C., (1998), International Finance Management, Markets, and Instituons, New Jersey: Prentice Hall Inc.
BANSAL, Ravi and Magnus DAHLQUİST; (2001). ‘‘Sovereign Risk and Return in Global Equity Markets,'' CEPR Discussion Paper, No: 3034, http://www.cepr.org/pubs/dps/DP3034.asp, pp. 120.
BAŞOGLU, Ufuk; (2000), “Finansal Serbestleşme ve Uluslararası Portföy Yatırımları”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (4), ss. 88-99.
BAŞOGLU, Ufuk; Ali CEYLAN ve İlker PARASIZ; (2009), Finans Teori, Kurum ve Uygulama, 2. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
BAYRAKDAROĞLU, Ali ve Şaban NAZLIOĞLU; (2009), “Hisse Senedi Fiyat-Hacim İlişkisi: İMKB’de İşlem Gören Bankalar için Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Granger Nedensellik Analizi”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 277, ss. 85-109.
BEKAERT, Geert and Campbell HARVEY; (1997). ‘‘Emerging Equity Market Volatility,'' Journal of Financial Economies, 43(1), pp. 29-77.
BEKÇİOĞLU, Selim; (1983), Menkul Kıymetler Analizi, Ankara.
BOLAK, Mehmet; (1991), Sermaye Piyasası, Menkul Kıymetler ve Portföy Analizi, İstanbul.
BOYACIOĞLU, Melek Acar; Burcu GÜVENEK ve Volkan ALPTEKİN; (2010), “Getiri Volatilitesi ile İşlem Hacmi Arasındaki İlişki: İMKB’de Ampirik Bir Çalışma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Cilt-Sayı: 48, ss. 200-216.
BÜKER, Semih; Rıza AŞIKOĞLU ve Güven SEVİL (1997), Finansal Yönetim, 2. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CAMPBELL, John. Y.; Sanford J. GROSSMAN and Jiang WANG; (1993), “Trading Volume and Serial Correlation in Stock Returns”, Quarterly Journal of Economics, Volume: 108(4), pp. 905-939.
CANBAŞ, Serpil ve Hatice DOĞUKANLI; (2001), Finansal Pazarlar Finansal Kurumlar ve Sermaye Pazarı Analizleri, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
CEYLAN, Ali ve Turhan KORKMAZ; (1998), Borsada Uygulamalı Portföy Yönetimi, 3. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
CHAN, Yue-cheong and KC John WEI; (1996). ‘‘Political Risk and Stock Price Volatility: The Case of Hong Kong,’’ Pacific Basin Finance Journal, 4: pp. 259-275.
CHEN, Nai-Fu; Richard ROLL and Stephen A. ROSS; (1986), “Economic Forces and The Stock Market,” Journal of Business, 59/3: pp. 383-404.
CHEN, Shiu-Sheng; (2012), “Revisiting the Empirical Linkages Between Stock Returns and Trading Volume”, Journal of Banking and Finance, Volume: 36, Issue: 6, pp. 1781-1788.
CHORDIA, Tarun and Bhaskaran SWAMINATHAN; (2000), “Trading Volume and Cross-Autocorrelations in Stock Returns”, The Journal of Finance, Volume: 55(2), pp. 913-935.
ÇAM, Alper Veli; (2014), “Politik Riskin Firma Değeri ile İlişkisi: İMKB'ye Kayıtlı Firmalar Üzerinde Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 15(1), ss. 109-122.
ÇELİK, Taha Buğra; (2016), İşlem Hacmi Değişimlerinin Fiyatlar Üzerindeki Etkisi ve BİST'de Uygulaması, Marmara Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış YL Tezi.
ÇETENAK, Emin Hüseyin; (2006), Yabancı Portföy Yatırımlarının Hisse Senedi Getirileri Üzerine Etkisi: İMKB Üzerine Bir Uygulama, Çukurova Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış YL Tezi
ÇİNKO, Murat; (2015), “Piyasa Büyüklüğüne Göre İşlem Hacmi-Fiyat Nedensellik İlişkisi”, TISK Akademi, Cilt: 10(19), ss. 136-153.
ÇUKUR, Sadık; Ümit GÜMRAH ve Meltem ÜSTÜN GÜMRAH; (2012), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda Hisse Senedi Getirileri ve İşlem Hacmi İlişkisi”, Niğde Üniversitesi 1İBF Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, ss. 20-35.
DE SOUZA, Heloisa Elias; Claudio Henrique Da Silveira BARBEDO and Gustavo Silva ARAUJO; (2018), “Does Investor Attention Affect Trading Volume in the Brazilian Stock Market?”, Researh in International Business and Finance, Volume: 44, pp. 480-487.
DODD, Olga; Christodoulos LOUCA and Krishna PAUDYAL; (2015), “The Determinants of Foreign Trading Volume of Stocks Listed in Multiple Markets”, Journal of Economics and Business, Volume: 79, pp. 38-61.
ELMAS, Bekir ve Murat YILDIRIM (2010), “Kriz Dönemlerinde Hisse Senedi Fiyatı ile İşlem Hacmi İlişkisi: İMKB'de İşlem Gören Bankacılık Sektör Hisseleri Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi 1İBFDergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, ss. 37-46.
FERSON, Wayne E. and R. Harvey CAMPBELL; (1997), “Fundamental Determinants of National Equity Market Returns: A Perspeetive on Conditional Asset Prieing,” Journal of Banking and Finance, 21: pp. 1625-1665.
FOSTER, F. Douglas and SUBRAMANIAN VISWANATHAN; (1993), “Variations in Trading Volume, Return Volatility, and Trading Costs: Evidence on Recent Price Formation Models”, The Journal of Finance, Volume: 48(1), pp. 187-211.
FRANCIS, Jack Clark (1986). Invenstments Analysis and Management, 4th ed. New York: McGraw Hill Book Company.
GAYGUSUZ, Filiz; (2008), “Hisse Senedi Piyasalarında İşlem Hacmi-Volatilite İlişkisi ve İMKB'ye Ait Bir Uygulama”, Çukurova Üniversitesi 1İBFDergisi, Cilt: 12(1), ss. 34-55.
GAZEL, Sümeyra; (2017), “Hisse Senedi Piyasalarında İşlem Hacmi ve Volatilite İlişkisi: Kırılgan Beşli Ekonomiler Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 13(2), ss. 347-363.
GHADHAB, Imen; (2016), “The Effect of Additional Foreign Market Presence on the Trading Volume of Cross-Listed/Traded Stocks”, Journal of Multinational Financial Management, Volume: 34, pp. 18-27.
GLASER, Markus and Martin WEBER; (2009), “Which Past Returns Affect Trading Volume?” Journal of Financial Markets, Volume: 12(1), pp. 1-31.
GRANGER, Clive W.J. and Paul NEWBOLD; (1974), “Spurious Regression in Econometrics”, Journasl of Econometrics, Volume 2, Issue 2, pp. 111-120.
GÜMRAH, Meltem ÜSTÜN; (2011), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda Hisse Senedi Getirileri ve İşlem Hacmi İlişkisi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış YL Tezi.
GÜRTAY, Enes; (2017), İşlem Hacmi ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki Üzerine Borsa İstanbul'da Bir Uygulama, Gümüşhane Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış YL Tezi.
HOLT, David H.; (1998). International Management Text and Cases, USA: The Dryden Pres.
ICHSANI, Sakina and Agatha Rinta SUHARDI; (2015), “The Effect of Return on Equity (ROE) and Return on Investment (ROI) on Trading Volume”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Volume: 211, pp. 896-902.
JAIN, Prem C. and Gun-Ho JOH; (1988), “The Dependence Between Hourly Prices and Trading Volume”, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Volume: 23(3), pp. 269-283.
KARPOFF, Jonathan M.; (1987), “The Relation Between Price Changes and Trading Volume: A Survey”, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Volume: 22(1), pp. 109-126.
KAYA, Abdulkadir, Bener GÜNGÖR ve M. Suphi ÖZÇOMAK; (2014), “Politik Risk Yatırımcının Dikkate Alması Gereken Bir Risk Midir? Borsa İstanbul Örneği”, Gazi Üniversitesi 1İBF Dergisi, 16/1, ss. 74-87.
KAYALIDERE, Koray ve Hüseyin AKTAŞ; (2009), “İMKB'de Fiyat-Hacim İlişkisi-Asimetrik Etkileşim”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, ss. 49-62.
KIM, Harold Y. and Jianping P. MEI; (2001). ‘‘What Makes the Stock Market Jump? Ananalysis of Political Risk on Hong Kong Stock'', Journal of International Money and Finance, 20: pp. 10031016.
KIRAN, Burcu (2010), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda İşlem Hacmi ve Getiri Volatilitesi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 1, ss. 98-108.
LEHKONEN, Heikki and Kari HEIMONEN; (2015), “Democracy, Political Risks and Stock Market Performance”, Journal of International Money andFinance, 59, pp. 77-99.
LOBATO, Ignacio. N. and Carlos VELASCO; (2000), “Long Memory in Stock-Market Trading Volume”, Journal of Business andEconomic Statistics, Volume: 18(4), pp. 410-427.
MATEUS, Tiago; (2004). ‘‘The Risk and Predictability of Equity Returns of the EU Accession Countries'', Emerging Markets Review, 5: pp. 241-266.
MOUSSA, Faten; Olfa BENOUDA and Ezzeddine DELHOUMI; (2017), “The Use of Open Source Internet to Analysis and Predict Stock Market Trading Volume”, Research Inrernational Business and Finance, Volume: 41, pp. 399-411.
MUSTAFA, Khalid and Mohammed NISHAT; (2010), “Risk, Return snd Trading Volume Relationship in an Emerging Stock Market: A Case Study of Karachi Stock Exchange”, Savings and Development, Volume: 34(2), pp. 147-168.
OIJEN, P. van, and E. C. PEROTTI; (2001). ‘‘Privatization, Market Development and Political Risk in Emerging Economies,'' Journal of International Money and Finance, 20(1): pp. 43- 69.
OKUYAN, H. Aydın ve Erman ERBAYKAL; (2011), “İMKB'de Yabancı İşlemleri ve Hisse Senedi Getirileri İlişkisi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 12(2), ss. 256-264.
ORAL, İbrahim Orkun ve Cihan YILMAZ; (2017), “Finansal ve Politik Risk Endeksinin BİST Sınai Endeksi Üzerindeki Etkisi” Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 2017 Bahar, Cilt-Sayı: 33, ss. 192-202.
ÖZGÜMÜŞ, Hasibe; Turhan KORKMAZ ve Emrah İsmail ÇEVİK; (2013), “Makroekonomik Faktörlerin Vadeli İşlem(Futures) Sözleşmelerine Etkisi”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, ss. 103-136.
PATEIIS, Alex D.; (1997), “Stock Return Predictability and The Role of Monetary Policy,” Journal of Finance, 52: pp. 1951-1972.
SARIKAMIŞ, Cevat (1998), Sermaye Pazarları, 3. Baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayın.
SARIOĞLU, Serra Eren; (2007), “Hisse Senedi Fiyatları ile İşlem Hacmi Arasındaki İlişki: İMKB Üzerinde Bir Çalışma”, 11. Ulusal Finans Sempozyumu, http://serpam. org/wp-content/uploads/Eren_Sarioglu2007.pdf
SIMS, Christopher. A.; (1980), “Macroeconomics and Reality”, Econometrica, (48), pp. 1-48.
SUOMINEN, Matti; (2001), “Trading Volume and Information Revelation in Stock Markets”, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Volume: 36(4), pp. 545-565.
TAPA, Afiruddin and Maziah HUSSIN; (2016), “The Relationship Between Stock Return and Trading Volume in Malaysian ACE Market”, International Journal of Economics and Financial Issues, Volume: 6(S7), pp. 271-278.
TARI, Recep (2015), Ekonometri, Umuttepe Yayınları, 10. Baskı.
TEZCANLI, Meral Varış; (1994), Uluslararası Sermaye Hareketlerinde Portföy Yatırımları ve Türkiye, İstanbul: İMKB Araştırma Yayınları, No:3.
UĞURLU, Murat; Mehmet Levent ERDAŞ ve Abdullah EROĞLU, A., (2016), “Portföy Yönetiminde Sistematik Olmayan Riski Azaltacak Bir Doğrusal Programlama Model Önerisi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBFDergisi, Cilt: 6(1), ss. 147-174.
UMUTLU, Göknur; (2008), “İşlem Hacmi ve Fiyat Değişimleri Arasındaki Nedensellik ve Dinamik İlişkiler: İMKB'de Bir Ampirik İnceleme”, Gazi ÜniversitesiİİBFDergisi, Cilt: 10(1), ss. 231-246.
UYAR, Umut ve Sinem Güler KANGALLI; (2012), “Markowitz Modeline Dayalı Optimal Portföy Seçiminde İşlem Hacmi Kısıtı”, Ege Akademik Bakış, Cilt: 12, Sayı: 2, ss. 183-192.
WANG, Jiang; (1994), “A Model of Competitive Stock Trading Volume”, Journal of Political Economy, Volume: 102(1), pp. 127-168.
YAPRAKLI, Sevda ve Bener GÜNGÖR; (2007), “Ülke Riskinin Hisse Senetleri Fiyatlarına Etkisi: İMKB 100 Endeksi Üzerine Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi SBF Dergisi, 62, (2), ss. 199218.
YILANCI, Veli ve Şeref BOZOKLU; (2014), “Türk Sermaye Piyasalarında Fiyat ve İşlem Hacmi İlişkisi: Zamanla Değişen Asimetrik Nedensellik Analizi”, Ege Akademik Bakış, Cilt: 14(2), ss. 211-220.
ZHONG, Angel; Daniel CHAI; Bob LI and Mardy CHIAH; (2018), “Volume Shocks and Stock Returns: An Alternative Test”, Pacific-Basin Finance Journal, Volume: 48, pp. 1-16.