Cumhuriyetin kurucu iradesini modern devletin doğası üzerinden okumak

Cumhuriyetin kurucu iradesi laiklik, vatandaşlık, resmi ideoloji, batılılaşma olarak modernite ya da İslam ve Kürt karşıtlığı üzerinden okunabilir. Burada konu modern devlet teorisi açısından tekrar ele alınmaktadır. Kurucu iradeyi modern devletin Türk siyasal hayatındaki gelişimiyle ilişkilendirmektedir. Öncelikle modern devletin tarihsel ve kavramsal oluşumu ele alınmaktadır. Modern devletin bir 16. Yüzyıl politik formu olduğu hatırlatılarak 19. Yüzyıl sonrası modern devlete eklemlenen ulusun, parlamentarizmin, hukuk devletinin ve demokrasinin nasıl bir bütün oluşturduğu tartışılmaktadır. Diğer taraftan bu tarihsellik ilgili kavramların devletle her daim birlikte olmayacaklarını da göstermektedir. Bu nedenle modern devlet teorisine eklemlenen kavramları yeniden tartışarak yeni toplumsal ihtiyaçlara uygun formlara ulaşmak modern devleti yok etmek anlamını da taşımayacaktır.

Reading of the Turkish republic's constitutional act interms of modern state's nature

The Turkish Republic’s founding will could be read as laicism, citizenship, official ideology, and westernization as modernization or as an opposition to Islam and Kurds. In this study, this subject is reevaluated in terms of the modern state theory. It links the founding will with the development of the modern state in Turkish political life. First, it analyzes the modern state’s conceptual and historical development. After reminding that the modern state was a 16th century political form, it analyzes how nation, parliamentarizm, the rule of law, and democracy which are included into the modern state create a whole. On the other hand, this histo- ricity reveals that these entities do not always accompany with the modern state. Therefore, to reach to new forms required by new social needs by rediscussing these concepts will not mean to annihilate the modern state.

PDF

___

ABU-EL-HAJ Rıfa'at (2000), Modern Devletin Doğası: 16.Yüzyıldan 18.Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu,(çev. Oktay Özel, Canay Şahin), İmge Yay., Ankara.
AGAMBEN, Giorgio (2001), Kutsal İnsan: Egemen İktidar ve Çıplak Hayat, (çev. İsmail Türkmen), Ayrıntı Yay., İstanbul. AĞAOĞULLARI, M. Ali, KÖKER, Levent (1997), Tanrı Devletinden Kral-Devlete, İmge Yay., Ankara.
AKAL, Cemal Bali (1998), İktidarın Üç Yüzü, Dost Yay., Ankara. ARSLAN, Ahmet (1998), "Alkışla Cumhuriyet Olmaz!", Cogito, yaz 1998.
ARSLAN, Ahmet (1999), Felsefeye Giriş, Vadi Yay., Ankara.
BELGE, Murat(2000), Sosyalizm Türkiye ve Gelecek, Birikim Yay., İstanbul.
BİRTEK, Faruk (1995), "Devletçiliğin yükselişi ve Düşüşü 1932-1950", Türkiye'de Devletçilik, Nevin Coşar (der.), Bağlam Yay., İstanbul.
BİRTEK, Faruk (1998), "Bir Çağdaşlaşma / Çağdaşlaşamama Projesi: Bir Deneme", Cogito, Yaz 1998, s. 174.
BRANCOURT, Jean-Rerre (2000), "Estat'lardan Devlete: Bir Sözcüğün Evrimi", Devlet Kuramı, Cemal Bali Akal (der.), Dost Yay., Ankara.
D’ENTREVES, Alessandro Passerin (2000), "Devlet Kavramı", Devlet Kuramı, Cemal Bali Akal (der.), Dost Yay., Ankara.
ERDOĞAN, Mustafa (1989), "1980'lerde'Transformasyonu'", Türkiye Günlüğü, Aralık. TürkSiyasetinin
ERGUT, Ferdan (2004), Modem Devlet ve Polis: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Toplumsal Denetimin Diyalektiği, İletişim Yay., İstanbul.
FİNDLEY, Carter Vaughn (2000), "Osmanlı'nın İdari Mirası ve Modern Ortadoğu", İmparatorluk Mirası:Balkanlar'da ve Ortadoğu 'da Osmanlı Damgası, L. Cari Brown (der.), (çev. Gül Çağah Güven), İletişim Yay., İstanbul.
FRİEDRİCH, Carl J. (1961), Die Staatsraeson im Verfassung- staat, Karl Alber Verlag, Freiburg, München.
GELLNER, Ernest (1998), "Karşılaştırmalı Bir Perspektiften Türk Seçeneği", Türkiye 'de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba (der.), Tarih Vakfi Yurt Yay., İstanbul.
GOYARD-FABRE, Simone (2003), "Cumhuriyet", (çev. İsmail Yerguz), Siyaset Felsefesi Sözlüğü, yay. haz. Philippe Raynaud, Stephane Rials, İletişim Yay., İstanbul.
HABİSCH, Andre (1994), Aııtoritaet und moderne Kultur: Zur Interdepedenz von Ekklesiologie und Staatstheorie zwischen Cari Schmitt und James M. Buchanan, Ferdinand Schöningh Verlag, Paderborn, München, Wien, Zürich.
HEPER, Metin (1977), Türk Kamu Bürokrasisinde Gelenekçilik ve Modernleşme: Siyaset Sosyolojisi Açısmdan Bir İnceleme, Boğaziçi Üniversitesi Yay., İstanbul.
HEPER, Metin (Y.y.), "Atatürk'te Devlet Düşüncesi", Türkiye'de Siyaset: Süreklilik ve Değişim, Ersin Kalaycıoğlu, Ali Yaşar Sanbay (der.), Der Yay., İstanbul.
HEPER, Metin (1991), "Güçlü Devlet veDemokrasi:Türkiye ve Almanya Deneyimleri", (çev. Ö. FarukGençkaya),Türkiye Günlüğü, Yaz.
HÖPFL, Harro (2001), "Disiplin Edilmiş Devlet Düzeni", Siyasal Düşüncenin Temelleri, Brian Redhead (der), (çev. der Hikmet Özdemir), Alfa Yay., İstanbul, Bursa.
HUBER, Ernst Rudolf (1998), "Modern Endüstri Toplumunda Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet", Hukuk Devleti, Hayrettin Ökçesiz (der.), Afa Yay., İstanbul.
İNSEL, Ahmet (1999a), "Cumhuriyet Döneminde Otoritarizm", Bilanço-1 1923-1998, Siyaset, Kültür, Uluslararası İlişkiler, Zeynep Rona (yay. haz.), Tarih Vakfi Yay., İstanbul.
İNSEL, Ahmet(1999b),"Otoritarizmin Sürekliliği", Birikim, Eylül-Ekim .
KEMPSKİ, Jürgen v. (1997), "Siyaset Felsefesi", Günümüzde Felsefe Disiplinleri, Doğan Özlem (der/çev), İnkilap Yay., İstanbul.
KEYDER, Çağlar (2003), Memalik-i Osmaniye'den Avrupa Birliğine; İletişim Yay., İstanbul.
KEYMAN, E. Fuat (2000-01), "Devlet Bekası-Hukukun Üstünlüğü Karşıtlığı: Türkiye'de Devlet Sorunu ve Demokratikleşme Olasılığı", Doğu Batı, Kasım, Aralık, Ocak.
KÖKER, Levent (1996), "Kimlik Krizinden Meşruluk Krizine Kemalizm ve Sonrası", Toplum ve Bilim, Kış.
LEWİS, Bernand Lewis (2000), "Çağdaş Arapçanın Siyaset Terminolojisinde Osmanlı Mirası", İmparatorluk Mirası Balkanlarda ve Ortadoğu 'da Osmanlı Damgası, L. Cari Brown (der.), (çev. Gül Çağalı Güven), İletişim Yay., İstanbul.
MAHÇUPYAN, Etyen (1998), Türkiye 'de Merkeziyetçi Zihniyet: Devlet ve Din, Yol Yay., İstanbul.
MARDİN, Şerif (1998), "Modern Türk Sosyal Bilimleri Üzerine Bazı Düşünceler", Türkiye 'de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba (der.), Tarih Vakfi Yurt Yay., İstanbul.
ÖĞÜN, S. Seyfi (1995), "Türk Aydınlan ve Siyaset", Türkiye Günlüğü, Ağustos.
ÖKÇESİZ, Hayrettin (1998), "Hukuk Devleti", Hukuk Devleti, Hayrettin Ökçesiz (haz.), Afa Yay., İstanbul.
ÖZBUDUN, Ergun (2000), "Ortadoğu'da Süregiden Osmanlı Mirası ve Devlet Geleneği", İmparatorluk Mirası: Balkanlar 'da ve Ortadoğu 'da Osmanlı Damgası, L. Cari Brovra (der.), (çev. Gül Çağalı Güven), İletişim Yay., İstanbul.
ÖZKAZANÇ, Alev (1999), "Türkiye'de Otoriter Yönetim Zihniyeti", Mürekkep.
PETTİT, Philip (1998), Cumhuriyetçilik: Bir özgürlük ve Yönetim Teorisi, (çev. Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yay., İstanbul.
POGGİ Gianfranco (2001), Modern Devletin Gelişimi: Sosyolojik Bir Yaklaşım, Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul.
SANCAR, Mithat (2000), 'Devlet Aklı' Kıskacında Hukuk Devleti, İletişim Yay., İstanbul.
SARIBAY, Ali Yaşar (2000), Kamusal Alan, Diyolojik Demokrasi, Sivil İtiraz, Alfa Yay., İstanbul.
SCHMİTT, Carl (1993), Ûber die drei Arten des rechtswissenschaftlichen Denkens, 2.Auflage, Duncker und Humblot, Berlin.
SCHMİTT, Carl (1995b), "Der Rechtsstaat" (1935), Staat, Grossraum, Nomos: Arbeiten aus den Jahren 1916-1969, Günter Maschke (Hrsg.), Duncker und Humblot, Berlin.
SCHMİTT, Carl (2000), "Somut ve Çağa Bağlı Bir Kavram Olarak Devlet", Devlet Kuramı, Cemal Bali Akal (der.), Dost Yay., Ankara.
SCHMİTT, Carl Schmitt (1995a), "Absolutismus" (1926), Staat, Grossraum, Nomos: Arbeiten aııs den Jahren 1916-1969,Günter Maschke (Hrsg.), Duncker und Humblot, Berlin.
STRAUSS, Leo (2000), "Tabii Hak ve Tarih", Devlet Kuramı, Cemal Bali Akal (der.), Dost Yay., Ankara.
TÜRCAN, Talip (2001), Devletin Egemenlik Unsuru ve Egemenlikten Kaynaklanan Yetkileri, Ankara Okulu Yay., Ankara.
TÜRKÖNE, Mümtaz'er (1997), "Derin Devlet", Doğu Batı, Kasım, Aralık, Ocak.
WAGNER, Peter (1996), Modernliğin Sosyolojisi: Özgürlük ve Cezalandırma, (çev. Mehmet Küçük), Sarmal Yay., İstanbul.
YİRMİBEŞOĞLU, Sabri (2002), Devleti Güçlü Kılmak, Kastaş Yay., İstanbul.