DAVİD HUME’DA SİYASAL OTORİTEYE İTAAT YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN GEREKÇESİ VE SINIRLARI

Siyasal yükümlülük problemi felsefe tarihinin birçok cevaplama girişimi içeren önemli tartışmaları arasındadır. Birey ve siyasal varlık arasındaki ilişkiye dair yüklü bir içeriği olan bu tartışma bağlamında filozofların önemli bir bölümü siyasal otoriteye itaat etmekle yükümlü olduğumuzu ilan etmişlerdir. Bununla birlikte filozoflar arasında siyasal otoriteye itaatin mahiyeti noktasında bir görüş birliği yoktur; aksine onlar, siyasal otoriteye itaatin kökeni ve sınırları hususunda oldukça farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. İşte bu çalışmada, söz konusu görüşlerden birini, deneyimci bir bakış açısının ürünü olarak öne süren David Hume ele alınmış ve böylece onun üzerinden siyasal otoriteye itaatin gerekçesini ve sınırlarını göstermek amaçlanmıştır. Dolayısıyla çalışmada Hume’un siyasal yükümlülükle ilgili argümanlarına dayanılarak birbiriyle bağlantılı iki temel sorunun cevabı aranmıştır: “Siyasal otoriteye itaatin gerekçesi nedir?” ve “İtaat yükümlülüğü hangi koşullarda ortadan kalkar?” Sonuç olarak bu soruları izleyen araştırma göstermiştir ki Hume’a göre siyasal otoriteye itaat yükümlülüğü, bireysel ve toplumsal çıkar/fayda gerekçesi ile temellenir ve siyasal otoritenin, bu çıkarı/faydayı garanti eden işlevlerinin ikna edici bir şekilde ortadan kalkması durumunda ise sona erer.

Anahtar Kelimeler:

David Hume, Siyasal Yükümlülük, Siyasal Otorite, İtaat, Fayda

The Justification and Limits of Obligation to Obey Political Authority in David Hume

The problem of political obligation is one of the most important debates in the history of philosophy, involving many attempts at explanation. In this debate, which has a loaded content regarding the relationship between the individual and the political entity, a significant number of philosophers have declared that we are obliged to obey political authority. However, there is no consensus among philosophers on the nature of obedience to political authority; on the contrary, they have put forward quite different views on the origin and limits of obedience to political authority. Thus, this study, whose main theme is the problem of political obligation, aims to address the problem of obedience in the context of David Hume and to reveal the justification and limits of obedience to political authority in the philosopher's particular context. Thus, in the context of Hume's theses on political obligation, the study seeks to answer two interrelated questions: “What is the justification for obedience to political authority?” and “Under what conditions does the obligation of obedience cease?” As a result, the research that follows these questions shows that, according to Hume, the obligation of obedience to political authority is based on the justification of individual and social interest/utility and ends when the functions of political authority that guarantee the said interest/utility convincingly cease to exist.

Keywords:

David Hume, Political Obligation, Political Authority, Obedience, Utility,

PDF

___

Cohon, Rachel. “The Shackles of Virtue: Hume on Allegiance to Government.” History of Philosophy Quarterly 4, (Oct. 2001): 393-413.
Copleston, Frederick. Felsefe Tarihi: Çağdaş Felsefe/Berkeley-Hume 5. çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi, 1998.
Çeşmeli, Işıl. “David Hume’un Sözleşme Kuramı Eleştirisi: Toplumsal ve Politik Düzende Uylaşımın ve Alışkanlığın Rolü.” Felsefi Düşün 19, (Ekim 2022): 130-150.
Dees, Richard H. “One of the Finest and Most Subtile Inventions: Hume on Government.” A Companion to Hume içinde, ed. Elizabeth S. Radcliffe, 388-405. Oxford: Blackwell Publishing, 2008.
Gilbert, Margaret. A Theory of Political Obligation: Membership, Commitment, and the Bonds of Society. Oxford: Oxford University Press, 2006.
Güriz, Adnan. Hukuk Felsefesi. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014.
Gürler, Sercan. Hukuka İtaat Yükümlülüğü ve Sınırları: Birey ile Hukuk Arasındaki İlişkinin Ahlâki Niteliği Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2011.
Hampsher-Monk, Iain. Modern Siyasal Düşünce Tarihi: Hobbes’tan Marx’a Büyük Siyasal Düşünürler. çev. Necla Arat vd., İstanbul: Say Yayınları, 2004.
Hardin, Russell. David Hume: Moral and Political Theorist. Oxford: Oxford University Press, 2007.
Horton, John. Political Obligation. Houndmills, Basingstoke, Hampshire and London: Macmillan, 1992.
Hume, David. Ahlakın İlkeleri Üzerine Bir Soruşturma. çev. Merve Menekşe Özer ve Adnan Akdağ, İstanbul: Say Yayınları, 2019.
Hume, David. İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme. çev. Ergün Baylan, Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2009.
Hume, David. Siyasi Denemeler. çev. İsmail Hakkı Yılmaz, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2017.
Knowles, Dudley. Political Obligation: A Critical Introduction. London and New York: Routledge, 2010.
Özden, H. Ömer ve Osman Elmalı. Yeniçağ Felsefesi Tarihi. İstanbul: Arı Sanat Yayınları, 2012.
Platon. Kriton. çev. Furkan Akderin, İstanbul: Say Yayınları, 2017.
Sagar, Paul. “The State Without Sovereignty: Authority and Obligation in Hume’s Political Philosophy.” History of Political Thought 2 (Summer 2016): 271-305.
Simmons, Alan John. Moral Principles and Political Obligations. Princeton, New Jerse: Princeton University Press, 1981.
Taşkın, Ali. “Hume’un Adalet Kuramı.” Felsefe Dünyası 56, (2012): 94-108.
Touchard, Jean. Siyasal Düşünceler Tarihi. çev. İsmail Yerguz, İstanbul: Islık Yayınları, 2015.
Türkan, Mehmet. “David Hume’da Doğal Hukuk ve Sözleşme Kuramının Eleştirisi.” Beytulhikme 2, (Aralık 2016): 169-203.
Uslu, Cennet. “David Hume: Beşeri Bir Ürün Olarak Adalet.” Muhafazakâr Düşünce Dergisi 24, (Haziran 2010): 225-264.