Aslım G, Sinmez ÇÇ. Aksaray ili folklorunda Aksaray Malaklısı yetiştiriciliği

.Amaç: Çalışmada, "Aksaray Malaklısı" çoban köpeği ile ilgili sözlü, yazılı ve görsel verilerin toplanarak, bu alandaki somut olmayan kültür mirasının ortaya çıkarılması ve bilime kazandırılması amaçlandı.Gereç ve Yöntem: Çalışmada, sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemlerinden biri olan "kaynak kişilerle görüşme tekniği" kullanılarak Aksaray Malaklısı yetiştiricileri ve sahiplerinden oluşan 50 kaynak kişi ile görüşüldü. Araştırmada kaynak kişilere "Bilgi Derleme Formu" yoluyla, altı bölüm kapsamında 54 soru yöneltildi.Bulgular: Çalışmada, Aksaray Malaklısının ırk özellikleri; barınma, bakım ve beslenmesi; üreme ve doğum bilgisi ve halk inanışları ile ilgili veriler elde edildi. Aksaray Malaklısı köpeklerinin post renklerine göre, "boz karabaş", "ala malaklı", "çapar malaklı", "sarı malaklı"; kuyruk şekillerine göre ise "kamçı kuyruk", "L kuyruk", "kıvrık kuyruk" olarak isimlendirildikleri tespit edildi Öneri: Sonuç olarak, elde edilen folklorik bilgilerin Türk kültür envanterinde kayıt altına alınmasıyla, bu ırkın daha yakından tanınması ve neslinin korunmasına katkı sağlanacağı söylenebilir.

PDF

___

Aksaray Kültür ve Turizm Rehberi, 2012. On bin yıllık kültür ve tarih şehri Aksaray kültür ve turizm rehberi, Aksaray, Türkiye.
Aksaray Valiliği, 2000. On bin yıllık kültür şehri Aksaray, Aksaray, Türkiye.
Altunok V, Koban E, Chikhi L, Schaffer A, Pedersen NC, Nizamlioğlu M, Togan, 2005. Genetic evidence for the distinctness of kangal dogs. Bull Vet Inst Pulawy, 49, 249-254.
Artun E, 1997. Günümüzde Adana aşıklık geleneği ve Aşık Feymani, 5. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri, Cilt1, pp. 41-52, Ankara, Türkiye.
Atasoy F, Erdoğan M, Yüceer B, Özarslan B, Kocakaya A, 2011. Türk Mastifi morfolojik ve genetik özelliklerinin belirlenmesi ve bu köpeğin tanıtılması, Broşür 1. Baskı, Medisan Yayınevi Ltd Şti, Ankara, Türkiye.
Atasoy F, Erdoğan M, Özarslan B, Yüceer B, Kocakaya A, Akçapınar H, 2014. Malaklı Karabaş köpeklerde bazı morfolojik ve genetik özellikler. Ankara Univ Vet Fak Derg, 61, 125- 132.
Boratav PN, 1994. Türk Halkbilimi II. 100 soruda Türk Folkloru (inanışlar, töre ve törenler, oyunlar), Gerçek Yayınevi, 3. Baskı İstanbul, Türkiye, pp; 56-208.
Boratav PN, 2000. Halk Edebiyatı Dersleri, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul, Türkiye.
Erdoğan M, Tepeli C, Özbeyaz C, Akbulut MD, Uğuz C, 2012. Comparison of some morphological characteristics of native Turkish dog breeds. Eurasian J Vet Sci, 28(2), 106-110.
Ergun P, 2004. Türk kültüründe ağaç kültü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara, Türkiye.
Erkin A, 2013. Uygur Türklerinde büyücülük. Bilim ve Kültür-Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, 2, 174-185.
Fédération Cynologique Internationale (FCI), 1989. Anatolian shepherd dog, In: Federation Cynologique Internationale, THUIN, Belgium.
Günay U, 1999. Osmanlı İmparatorluğu ve Türk halk kültürü, Osmanlı Kültür ve Sanat, Ankara, Yeni Türkiye Yayınları, 9, p. 24.
Kahya E, 2013. On bin yıllık tarihi kent Aksaray, Ed: İsmail Yıldız,Yeni Aksaray Basın Yayın, Aksaray, Türkiye.
Kartay D, 2007. Türk Çoban Köpeği Kangal, İlya İzmir Yayınevi, 4. Baskı İzmir, Türkiye.
Oğrak YZ, Akbulut G, 2005. Kangal köpeklerinin doğal ortam özelliklerinin belirlenmesi, (Ed; Yusuf Ziya Oğrak), II. Uluslararası Kangal Köpeği Sempozyumu, Sivas, Türkiye, p; 62.
Oğuz MÖ, 2013. Somut olmayan kültürel miras nedir? Geleneksel Yayıncılık, Ankara, Türkiye.
Önder S, Akbulut ÇD, 2011. Kentsel açık-yeşil alanlarda kullanılan bitki materyalinin değerlendirilmesi: Aksaray Kenti Örneği. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(2), 93- 100.
Özbeyaz C, 1994. Kangal köpeklerinde bazı morfolojik özellikler. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 34(1-2), 38-46.
Pürlü K, 2002. Sivas’ta İlbeyli Türkmenleri, Sivas Belediyesi Kültür Yayınları, II. Cilt, Sivas, Türkiye, pp; 932-934.
Resmi Gazete, 2004. Hayvanları Koruma Kanunu. Tarih: 01.07.2004, Sayı: 25509.
Resmi Gazete, 2006a. Yerli Hayvan Irk ve Hatlarının Tescili Hakkında 2004/39 No’lu Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2006/16). Tarih: 22.04.2006, Sayı: 26147.
Resmi Gazete, 2006b. Yerli Hayvan Irk ve Hatlarının Tescili Hakkında 2004/39 No’lu Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2006/32). Tarih: 09.07.2006, Sayı 26223.
Sağlıyan A, Han MC, 2003. 1998-2002 yılları arasında Gemlik ve bölgesinde köpeklerde karşılaşılan cerrahi hastalıkların toplu bir değerlendirilmesi. Doğu Anadolu Böl Araş. Derg. 4, 88-90.
Sinmez ÇÇ, Yiğit A, Gökhan A, 2017. Tail docking and ear cropping in dogs: A short review of laws and welfare aspects in the Europe and Turkey. Italian Journal of Animal Science, 16(3), 431-437.
Sinmez ÇÇ, 2013. Sivas Yöresinde Folklorik Veteriner Hekimliği ve Hayvancılık Üzerine Araştırma, BAP Araştırma Projesi, CÜ BAP Koordinatörlüğü V-006, Sivas.
Sinmez ÇÇ, Yaşar A, 2013. Sivas folklorunda kangal çoban köpeği. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5, 2, 193-214.
Sinmez ÇÇ, Yiğit A, Gökhan A, 2017. Tail docking and ear cropping in dogs: A short review of laws and welfare aspects in the Europe and Turkey. Italian Journal of Animal Science, 1-7.
Tepeli C, Çetin O, 2003. Kangal ve Akbaş ırkı Türk çoban köpeklerinin baş ölçüleri üzerine bir araştırma. Vet. Bil. Derg.19 (1-2), 17-20.
Tepeli C, 2008. Farklı barındırma şartlarında yetiştirilen kangal ve akbaş köpeklerinde bazı döl verimi özellikleri. Vet. Bil. Derg., 24 (1), 53-58.
Türk Standartları Enstitüsü, 1997. Damızlık hayvanlar-Kangal köpeği. TS No:12172. Erişim adresi: https://intweb.tse. org.tr/Standard/Standard/Standard.aspx?. Erişim tarihi: 12.01.2017.
Türk Standartları Enstitüsü, 2002. Damızlık hayvanlar-Akbaş Türk çoban köpeği. TS No: 12891. Erişim adresi: https:// intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/Standard.aspx?. Erişim tarihi: 12.01.2017.
Yaşar A, Sinmez ÇÇ, Aslım G, 2013. İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümünde (Aksaray, Karaman ve Konya) folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılık üzerine araştırma. 112O428 No’lu TÜBİAK-TOVAG projesi, Konya.
Yıldırım A, Şimşek H, 2008. Sosyal bilimlerde nitel araştırma teknikleri, Seçkin Yayınevi, Ankara, Türkiye.
Yılmaz O, 2008. Kangal (Karabaş) Türk Çoban Köpeği, (Ed. Prof. Dr. Mehmet Ertuğrul), Bilge Kültür Sanat, İstanbul, Türkiye, pp. 5-190.
Yılmaz O, Ertuğrul M, 2012. Determination of Akbash shepherd dog raised in Turkey. Bitlis Eren University Journal of Science and Technology. 2012; 2: 6-9.
Yılmaz O, Ertuğrul M, Wilson RT, 2012. The domestic livestock resources of Turkey: Breed descriptions and status of guard and hunting dogs, Paper presented at the 63rd Annual Meeting of the European Association for Animal Production, 27-31 August 2012 BratislavaSlovakia. http://www. eaap.org/Previous_Annual_Meetings/2012Bratislava/Papers/Published/10b_Yilmaz.pdf.
Yılmaz O, 2013. Türk kangal (karabaş) çoban köpeği ile tarihe nostaljik bir yolculuk. Türk Dünyası Tarih Derg. 53(315), 45-52.
Yılmaz O, Ertuğrul M, 2015. Turkish Kangal (Karabash) shepherd dogs raised in Europe. Canadian Journal of Pure and Applied Sciences, 9(1), 3393-3397.
Yüksel E, 2012. Aşağı Fırat Havzasında veteriner hekimliği folkloru üzerine araştırmalar, FÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Elazığ.