Turkish Language and History Candidate Teachers' Use of Metaphors* in Their Perception of a Computer

Problem Durumu: Tarih ve Türkçe öğretiminde bilgisayar kullanımına yönelik araş- tırmalar incelendiğinde, genel olarak öğretmenlerin (ve öğretmen adaylarının) bilgisayar destekli eğitime olumlu baktıkları, bilgisayara ilişkin olumlu tutumlar içerisinde oldukları ve bilgisayar kullanımının öğrenci başarısını artırdığına inandıkları gö- rülmüştür. Buna karşın, öğretmenler bilgisayarı yeterince kullanmadıklarını ortaya koymaktadırlar (Arslan, 2008). Bu durum sadece Türkçe ve Tarih öğretmenleri için geçerli değildir; Arslan'ın (2008) belirttiği gibi, Türkiye'de yürütülen eğitimde bilgisayar kullanımına ilişkin birçok araştırmada bir tutarsızlık gözlenmektedir. Öğretmenlerin bilgisayar kullanmadıkları ancak bilgisayar kullanmayı istedikleri, bilgisayara ilişkin tutumlarının yüksek olduğu ve bilgisayar destekli öğretimi destekledikleri görülmektedir. Sözü edilen durum önemli bir sorundur ve bunun üzerinde çalışmak gerekmektedir. Konuyla ilgili daha derinlemesine çalışmalar yürütülmesi ve öğretmenlerin bilgisayara yükledikleri anlamların ortaya çıkarılması gerekmektedir. Bilgisayarın neliğini (ne olduğunu) betimlemeye yönelik araştırmaların yürütülmesi ve öğretmenlerin bilgisayarı nasıl algıladıklarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Literatürdeki çalışmaların benzer konuları (bilgisayar destekli eğitim, bilgisayarailişkin tutum, bilgisayar kullanma yeterliği, bilgisayarların akademik başarıya etkisi gibi) temel aldığı ve bilgisayara ilişkin metafor (zihinsel imge) çalışmalarının pek fazla olmadığı görülmektedir. Teknoloji (Erdoğan ve Gök, 2008; Gök ve Erdoğan, 2010), bilişim teknolojisi (Balkı, 2008; Balkı ve Saban, 2009), eğitim teknolojisi (Çoklar ve Bağcı, 2010), teknoloji liderliği (Hacıfazlıoğlu, Karadeniz & Dalgıç, 2011), bilgi (Saban, 2008b), internet (Esgi & Cevik, 2010; Saban, 2010), arama motoru (Şahin, Çermik ve Doğan, 2010) ve bilgisayar öğretmeni (Saban, 2011) kavramlarına ilişkin metafor çalışmalarının Türkiye'de yürütüldüğü bulunmuştur; bunların yanında bilgisayar kavramına ilişkin zihinsel imgelerin değerlendirildiği üç çalışmaya (Erdemir, 2009; Vural, Yüksel ve Çoklar, 2008; Yunusoğlu, 2006) ulaşılmıştır. Erdemir'in (2009) araş- tırması ilköğretim 5. sınıf öğrencileri ile, Vural ve arkadaşlarının çalışması (2008) ise bilgisayar mühendisliği ve bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği öğrencileri ile yürütülmüştür. Yunusoğlu'nun araştırmasında (2006) ise bilgisayar kavramına ilişkin metaforlar üzerinden dilsel çözümleme (Türkçede) gerçekleştirilmiştir. Türkiye'de bilgisayar kavramına ilişkin zihinsel imgeleri ortaya çıkarmaya yönelik çalış- maların çok az olduğu ve daha önce Türkçe ve/veya Tarih öğretmen adayları ile çalışılmadığı görülmektedir. Bu nedenle, araştırmada Türkçe ve tarih öğretmeni adaylarının bilgisayar kavramına ilişkin kullandıkları zihinsel imgeler değerlendirilmiştir. Araştırmanın Amacı: Günümüzde, yapılandırmacı öğrenme bağlamında eğitimde bilgisayarların kullanımı önem kazanmıştır. Bu araştırmanın amacı, Türkçe ve tarih öğretmeni adaylarının bilgisayar kavramına ilişkin kullandıkları metaforları betimlemek böylelikle de bilgisayar kavramına yükledikleri anlamları ortaya çıkarmak ve bilgisayarın neliğine (ne olduğuna) yönelik veri toplamaktır. Araştırmanın Yöntemi: Nitel bir araştırma olan bu çalışmada olgubilim deseni temel alınmıştır. Araştırmada verinin kavramsallaştırılması ve olguyu (yani bilgisayarı) tanımlayabilecek temaların ortaya çıkarılması çabası vardır. Sonuçlar betimsel bir anlatım ile sunulmuş ve sık sık doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Araştırmadaki katı- lımcılar "amaçlı örnekleme" yöntemine göre belirlenmiş ve "kolay ulaşılabilir durum örnekleme"si temel alınmıştır. Araştırmacıların uzmanlık alanları Türkçe ve tarih öğ- retimdir; bu nedenle Türkçe ve tarih öğretmeni adaylarının bilgisayar kavramına ilişkin kullandıkları mecazları betimlemek amaçlanmıştır. Böylelikle araştırmanın katılımcıları, 2011-2012 Bahar döneminde Yakın Doğu Üniversitesi'nde Türkçe ve Tarih Öğretmenliği Bölümlerinde öğrenim gören toplam 128 öğrencidir. Araştırmada metaforlar yoluyla veri toplanmıştır. Araştırmacılar, 15.05.2012-25.05.2012 tarihleri arasında Yakın Doğu Üniversitesinde lisans eğitimi düzeyinde dersler devam ederken öğretim üyelerinden izin almışlar ve verileri bizzat kendileri toplamışlardır. Bu sü- reçte katılımcılar, dokuz farklı oturumda mecazın tanımı, içeriği ve kullanım alanları konusunda 10 dakikalık bir sunum yoluyla araştırmacılar tarafından bilgilendirilmiş- lerdir. Araştırmaya katılan Türkçe ve tarih öğretmeni adaylarının "bilgisayar" kavramına ilişkin görüşlerini belirlemek için onlardan; "Bilgisayarı, canlı ya da cansız herhangi bir şeye benzetecek olsaydınız, bu ne olurdu? Neden?" sorusunu yanıtlamaları istenmiştir. Bunun için; "Bilgisayar ........................... benzer; çünkü, ......................." cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Bu araştırmanın temel veri kaynağını, öğretmen adaylarının "bilgisayar" kavramına ilişkin görüşlerini mecazkullanarak anlattıkları bu yazılı kağıtlar oluşturmaktadır. Veriler içerik analizi yoluyla ve 4 aşamada çözümlenmiştir: Kodlama ve ayıklama aşaması, Örnek metafor derleme aşaması, Kategori geliştirme aşaması ve Geçerlik-güvenirliği sağlama aşaması. Araştırmanın Bulguları: Araştırmaya katılan 124 Türkçe ve tarih öğretmeni adayı (4 kişinin görüşü araştırma kapsamına alınmamıştır) bilgisayar kavramına ilişkin 47 farklı zihinsel imge kullanmıştır. En çok kullanılan iki zihinsel imge sırasıyla "beyin" ve "insan"dır. Araştırma bulguları incelendiğinde, katılımcıların bilgisayara ilişkin zihinsel imgeleri temelde 3 kategoriye ayrılmıştır. Katılımcıların 81'i (%65.3) bilgisayarın işlevini temel almış, 41'i (%33) bilgisayarın değerini betimlemiş ve 2'si (%1.7) ise fiziksel yapısına değinmiştir. Alt kategoriler değerlendirildiğinde ise, işlev kategorisinde bilgisayarın bilgiye erişimi sağladığı (%30.6 oranında), yardım ettiği ve yaşamı kolaylaştırdığı (%23.3 oranında) ve sosyal-duygusal de

Türkçe ve Tarih Öğretmeni Adaylarının Bilgisayar Kavramına İlişkin Kullandıkları Zihinsel İmgeler

Purpose of Study: The purpose of this paper is to describe Turkish Language and History Candidate teachers' use of metaphors in their perception of a computer and to explore the meanings attached to this concept, as well as to collect data related to the nature of a computer. History Teaching at 2011-2012 spring semester at Near East University. The data was analyzed through content analysis and in 4 stages: coding and elimination, sample metaphor compilation, category development and validation and verification stages. Findings and Results: Participants used 47 different mental images related to the concept of a computer. The two most frequently used mental images are "brain" and "human", respectively. Findings of the study revealed that the mental images of a computer are grouped under 3 categories with 81 of the participants (65.3%) choosing the function of a computer as its basis, 41 (33%) describing its value, and 2 (1.7%) its physical structure. Evaluating subcategories, it can be seen that emphasis on the "function" category was the computer providing access to information (30.6%), giving assistance and making life easier (23.3%), and providing socialemotional support (11.4%). When the "value" category is considered, it is demonstrated that a computer is a risky tool with troublemaking potential (14.5%), is open to change (7.2%), has a range from powerful-weak (5.6%), is a vital need (4%), and also has a range from endless-infinite (1.7%). Finally, 2 participants (1.7%) described the computer as a physical structure dimension. Conclusions and Recommendations: The negative values developed by teachers and candidate teachers must be turned into positive so that computers can be used in education. What has to be done is display all problems such as copy-paste, ready-made, pornography and misleading information etc., informing pedagogues about these issues and educating them on how to deal with these problems. Teachers mentioned about the existence of wrong information on computers and on the internet media. In this case it can be recommended that technology-assisted history and Turkish language courses be added to the undergraduate curriculum. Thus, critical examination of web sites related to each lecture, evaluation of education CDs and preparation of new and qualified education CDs with projects must be supported.

___

  • Arslan, A. (2008). The evaluation of teachers views over the application of Turkish language lesson curriculum prepared to the constructive learning approach. PhD Thesis. Atatürk University, Institute of Social Sciences, Erzurum-Turkey.
  • Balkı, E. & Saban, A. (2009). Teachers' perceptions and practices of information technologies: The case of Private Esentepe Elementary School. İlköğretim Online, 8(3):771-781.
  • Barış, M. A. (2010). The research on the university personel's usage of computer and internet based applications. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2):39-54.
  • Cisek, P. (1999). Beyond the computer metaphor: Behavior as an interaction. Journal of Consciousness Studies, 6(11-12):125-142.
  • Coşkun, V. & Çetin, D. (2007). Yapılandırmacı öğrenme sürecinde öğretmen-kılavuz kitap ilişkisi, Eğitimde Yeni Yönelimler Sempozyumu IV, "Yapılandırmacılık ve Öğretmen", s.139-141, Özel Tevfik Okulları, 17 Kasım, Ankara.
  • Çoklar, A. N. & Bağcı, H. (2010). What are the roles of prospective teachers on educational technology use: A metaphor study. World Journal on Educational Technology, 2(3):186-195.
  • Doğan, Y. & Dinç, E. (2007). The use of historical primary sources through the internet in social studies and history classes: Some examples from the USA and the UK. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2):195-220.
  • Durkheim, E. (2004). Ahlâk Eğitimi. (Çev. Oğuz Adanır), İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
  • Dursun, F. (2004). Üniversite öğrencilerinin internet kullanma amaçları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/49.pdf Accessed 7 June 2012.
  • Er, O., Aksüt, M., Ateş, S. & Balaban, S. (2011). Üniversite tarih ve Türkçe bölümü öğ- rencilerinin bilişim teknolojilerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2. www.et-ad.net Accessed 23 May 2012.
  • Erdemir, E. (2009). The meanings attributed to computer concept of the fifth grade students: Study of a concept map. Master thesis, Gaziosmanpaşa University, Institute of Social Sciences, Tokat-Turkey
  • Erdoğan, T. & Gök, B. (2008). Investigation of primary student teacher's perceptions about the concept of technology through metaphor analysis. 8th International Educational Technology Conference, Anadolu University, Eskişehir-Turkey. http://ietc2008.home.anadolu.edu.tr /ietc2008/210.doc Accessed 27 May 2012.
  • Esgi, N. & Cevik, V. (2010). Images of the internet concept generated by primary school students through their paintings. Contemporary Educational Technology, 1(3):221-232.
  • Gök, B. & Erdoğan, T. (2010). Investigation of pre-service teachers' perceptions about concept of technology through metaphor analysis. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 9(2):145-160.
  • Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş. & Dalgıç, G. (2011). School administrators perceptions of technology leadership: An example for metaphor analysis. Eğitim Bilimleri Araştırması Dergisi, 1(1):97-121.
  • Koro-Ljunberg, M. (2001). Metaphors as a way to explore qualitative data. Qualitative Studies in Education, 46(2):367-379.
  • Miles, M.B. & Huberman, M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Oxford, R., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R., Saleh, A. & Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology for the language teaching field. System, 26(1):3-50.
  • Peele, H. A. (1983). Computer metaphors: Approaches to computer literacy for educators. Computer and Education, 7(2):91-99.
  • Saban, A. (2008a). Metaphors about school. Kuram ve Uygulamada EğitimYönetimi, 55:459-496.
  • Saban, A. (2008b). Primary school teachers' and their students mental images about the concept of knowledge. İlköğretim Online, 7(2):421-455.
  • Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2):281-326.
  • Saban, A. (2010). Computer teacher candidates' metaphors about the internet. Education, 131(1):93-105.
  • Saban, A. (2011). Prospective computer teachers' mental images about the concepts of school and computer teacher. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1):423- 446.
  • Şahin, A. & Akçay, A. (2011). An analysis of Turkish language teacher candidates' attitudes towards computer assisted education. Turkish Studies, 6(2):909-918.
  • Şahin, A., Çermik, H. & Doğan, B. (2010). Is it "writing on water" or "strike it rich?" the experiences of prospective teachers in using search engines. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1):515-546.
  • Turkish Language Institution 2005. Turkish dictionary, Ankara.
  • Vural, L., Yüksel, İ. & Çoklar, A. N. (2008). Computer metaphors developed by the last year students of department of computer education and instructional technology, and department of computer engineering. 8th International Educational Technology Conference, Anadolu University, Eskişehir Turkey. http://ietc2008. home. anadolu. edu.tr/ietc2008/114.doc Accessed 27 May 2012.
  • Yalçınalp, S. & Aşkar, P. (2003). Öğrencilerin bilgi arama amacıyla İnternet'i kullanım biçimlerinin incelenmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4). http://www.tojet.net/ Accessed 7 June 2012.
  • Yalçınkaya, E. (2013). 8th grade students metaphors for the concept of history. Egitim Arastirmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 51: 273-290.
  • Yaman, H. & Erdoğan, Y. (2007). The influence of internet on the Turkish language: A qualitative study. Journal of Language and Linguistic Studies, 3(2):237-249.
  • Yunusoğlu, M. K. (2006). Turkey Turkish computer metaphors. Modern Türklük Araş- tırmaları Dergisi, 3(2):51-60.
  • Yurdakul, B. (2005). Yapılandırmacılık. Eğitimde Yeni Yönelimler, (Ed. Ö. Demirel), 2. Baskı. Ankara: PegemA Yayıncılık.