The relationship between the perceptions of the fairness of the learning environment and the level of alienation

Problem Durumu: Hak ve hukuka uygunluk, herkese hakkı olanı verme olarak tanımlanan adalet olgusu, bireysel olduğu kadar toplumsal yaşam açısından da önemli sonuçlar doğuran bir kavramdır. Belirlenen amacı gerçekleştirmek üzere kurulan örgütlerin etkiliği, örgütte var olan adalet ile yakın ilişkilidir. Adaletin, örgütteki bireylerin davranışlarını etkiliyor oluşu, amacı gerçekleştirme derecesi olan örgütsel etkililiği artırma çabalarının, adalet olgusu üzerinde yoğunlaşmasını zorunlu kılmaktadır. Örgüt içinde bulunan bireylere ne kadar adil davranıldığına ilişkin algılar ile bu algıların yarattığı sonuçları ifade eden örgütsel adalet kavramı, eğitim örgütlerinde; dağıtımsal, işlevsel ve etkileşimsel olmak üzere üç boyutlu olarak kavramsallaştırılmaktadır. Öğrenciler, öğrenme ortamını adil algıladıkları ölçüde, okul yaşantılarından doyum sağlamakta, tersi durumda doyumsuzluk ve yabancılaşma duygusu yaşamaktadırlar. Güçsüzlük, kuralsızlık, soyutlanmışlık ve anlamsızlık boyutlarından oluşan yabancılaşma kavramı, öğrencinin bulunduğu ortama, okuluna karşı kayıtsızlık gösterdiği bir durumu tanımlamaktadır. Eğitim etkinliklerinin temel amacının öğrenci davranışlarındaki değişim olduğu göz önünde tutulduğunda, okula ilişkin gelişen yabancılaşma gibi olumsuz tutumların, eğitim örgütlerinin amaçlarını gerçekleştirmede önemli sorunlar üreteceği açıktır. Bu nedenle öğrencilerin okulda yaşadıkları yabancılaşma duygusunun altında yatan etkenlerden okula ilişkin olanlarının belirlenebilmesi ve bu duygunun olumsuz etkilerinin azaltılabilmesi okullar açısından önemlidir. Yabancılaşma duygusuna yol açan etkenlerin bir bölümü doğrudan eğitim örgütlerinde bulunan süreçlerden kaynaklanmaktadır. Okullardaki öğrenme ortamına ilişkin adalet kavramının bu etkenlerden biri olduğu düşünülmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmada öğrencilerin yaşadıkları yabancılaşma duygusunun düzeyi ile okuldaki öğrenme ortamına ilişkin algılanan adalet algısı arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın Yöntemi: Tarama modelindeki bu çalışma, 509u kadın, 443ü erkek olmak üzere 952 eğitim fakültesi öğrencisinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, öğrencilerinin öğrenme ortamına ilişkin algıladıkları adalet algıları ile yaşadıkları yabancılaşma düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi, her iki düzeyin; cinsiyet, program, sınıf ve öğrenim türü değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırmada veri elde etmek için, Kişisel Bilgi Formu ,Adil Öğrenme Ortamı Ölçeği ve Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın Bulguları: Araştırma bulguları, öğrencilerin adalet algıları ve yabancılaşma düzeylerinde, cinsiyet, program türü, sınıf ve öğrenim türü değişkenleri açısından farklılaşmalar olduğunu, adalet algısının yabancılaşma duygusu üzerinde yordayıcı bir etki yarattığını göstermektedir. Cinsiyet değişkeni açısından; kadın öğrenciler öğrenme ortamını orta düzeyde ve erkek öğrencilere oranla daha adil algılamakta ve erkek öğrencilere oranla daha az yabancılaşma duygusu yaşamaktadırlar. Bu durum kadınların toplumsal yaşamdaki rolleri ile ilişkilendirilebilir. Program değişkeni açısından; matematik ve okul öncesi programlarında okuyan öğrencileri, öğrenme ortamını orta düzeyde, sosyal bilgiler ve Türkçe programlarında okuyan öğrencilere oranla da daha adil algılamaktadırlar. Bu durum, programlarda görev yapan alan öğretim elemanlarının davranışları ve öğretmenliğe atanma koşulları ile ilişkilendirilebilir. Sınıf değişkeni açısından; sınıf düzeyi yükseldikçe öğrencilerin, öğrenme ortamına ilişkin adil algılama düzeyleri azalırken, yabancılaşma düzeyleri artmaktadır. Bu durum okul ortamında geçirilen süre ve bu süre içinde yaşanan deneyimler ile ilişkilendirilebilir. Öğrenim türü değişkeni açısından; ikinci öğrenimde okuyan öğrenciler, öğrenme ortamını orta düzeyde adil olarak algılarken, normal öğretimde okuyan öğrenciler düşük düzeyde adil algılamaktadırlar. Yabancılaşma düzeyi açısından normal öğrenim öğrencileri, ikinci öğrenim öğrencilerine oranla daha fazla yabancılaşma yaşamaktadırlar. Bu durum, öğrencilerin programlara giriş koşulları ve buna bağlı beklenti düzeyleri ile ilişkilendirilebilir. Öğretmen adaylarının gelecekte, kendi sınıflarında daha adil bir öğrenme ortamı oluşturmaları, daha demokratik, katılımcı ve öğrencilerini önemseyen bir yaklaşım sergilemeleri ancak gerekli becerileri edinmeleri ile gerçekleşebilir. Bu becerilerin yaşantılar yoluyla kazanılacağı göz önüne alındığında yetiştikleri ortamlar önem kazanmaktadır. Eğitim fakültesinde okuyan ve geleceğin öğretmenleri olacak öğretmen adaylarının fakülte ortamını daha yüksek düzeyde adil olarak algılamaları ve daha düşük düzeylerde yabancılaşma duygusu yaşamaları istenen bir durum olmasına rağmen araştırma bulguları henüz bu noktaya ulaşılamadığını göstermektedir. Araştırmanın Sonuçları ve Öneriler: Araştırma bulgularına dayanarak, öğrenme ortamının daha adil hale getirilmesinin yaşanan yabancılaşma duygusunu azaltabileceğini söyleyebiliriz. Buradan hareketle öğrenme ortamının daha adil algılanmasına dönük olarak yapılabilecek bazı etkinlikler şunlar olabilir;  Fakültenin yönetim sürecinde, öğrenci görüşlerinin önemsenmesi, onların okul yönetimine katılımlarını sağlamak amacıyla, öğrenci temsilcilikleri ve danışmanlık sistemleri daha işlevsel hale getirilebilir.  Öğrenci- öğretim elamanı etkileşimini arttırmak amacıyla belirli aralıklarla programlar düzeyinde etkinlikler düzenlenebilir. Bu etkinliklerde öğrencilerin öğretim elamanlarından beklentilerini açıkça paylaşabilecekleri güvene dayalı ortamlar sağlanabilir.  Öğretim elamanlarının öğrenci başarılarını değerlendirirken oluşabilecek yanlı davranışları azaltabilen ve hesap verilebilirliği sağlayan değerlendirme biçimleri fakülte düzeyinde yaygınlaştırılabilir.

Öğrenme ortamına ilişkin adalet algısı ile yabancılaşma düzeyi arasındaki ilişki

Problem Statement: The phenomenon of justice, which is defined as conformity to what is right and legal, is conceptualized into three aspects: distributive justice, procedural justice and interactional justice in educational organizations. The more students perceive their learning environment to be fair, the more they enjoy their school life. Otherwise, they experience dissatisfaction and alienation. Having such components as powerlessness, normlessness, isolation, and meaninglessness, the concept of alienation refers to a situation where the student is indifferent to the place he is in, i.e. the school. Considering that all educational activities mainly aim to intentionally change learner behaviors, it is apparent that any negative attitudes like a feeling of alienation towards the school will considerably obstruct the educational organizations ability to achieve their goals. Therefore, it is important for schools to identify the school-related factors underlying the students feelings of alienation at the school and to alleviate their adverse effects. Some of the factors causing the feeling of alienation stem directly from the procedures in educational organizations. It is believed that the perception of fairness regarding the learning environment is one of the factors. Purpose of Study: The purpose of this study was to determine the studentslevel of alienation and to investigate the relationship between their levels of alienation and their perceptions of a fair learning environment. Methods: This survey study was conducted on 952 student teachers, of whom 509 were female and 443 were male. The researcher investigated both the correlation between students perceptions of a fair learning environment and the actual, experienced alienation, and whether these variables differ significantly in terms of gender, type of program, grade and time of program. The data were collected using the Personal Information Form, the Fair Learning Environment Questionnaire and the Student Alienation Scale.Finding and Results: Results indicated that students perceptions of fairness and their level of alienation differ significantly in terms of gender, type of program, grade and time of program. Perception of fairness is a significant predictor of their feelings of alienation. Conclusions and Recommendations: Based on the research findings, it can be suggested that creating a fairer learning environment may decrease the feeling of experienced alienation. Involving students in administrative decisions, arranging events to increase student-faculty interaction, as well as extensively using objective measurement and evaluation procedures may improve students perceptions of fairness regarding the learning environment. Improving students perceptions of fairness can be said to have a positive impact on their feelings about school.

___