Parents' voluntary contributions to primary schools which are not directly monetary

Problem Durumu Türkiyede son yıllarda, kamu bütçesinden eğitime ayrılan kaynak miktarındaki azalmaya paralel olarak, eğitim hizmetinin sunumunun kamudan yerel birimlere, sivil toplum örgütlerine, aileler ve hatta bireylerin kendi sorumluluklarına indirgendiği bir süreç başlatılmıştır. Böylelikle toplumun geniş bir kesiminin okulların bakım, onarım ve donanımına kadar belli etkinler içinde yer almalarının önü açılmıştır. Bunun eğitim finansmanı açısından anlamı, eğitim hizmetinin sunumunda kamu kaynaklarına duyulan bağımlılığı ortadan kaldırmak ve bunun yerine özel finansman kaynaklarından biri olan toplum finansmanını uygulamaya koymaktır. Behram, Deolalikar & Soon (2002), toplum finansmanın uygulamaya yansımasının birkaç biçimde olduğunu belirtmektedir. Bunlardan ilki toplumun okulların arsasını tahsis etmesi, binasını yaptırması ve donanımını üstlenmesi gibi sermaye giderlerini karşılarken, devletin ise, yalnıza, eğitim görevlilerini ataması ve onların maaşlarını ödemesidir. İkincisi ailelerin ve toplumun bir kısmının okul binasının yapımı, donatımı ile bakım ve onarımı için doğrundan parasal katkı sağlarken, bir kısmının da okul binasının yapımı, donatımı, bakım ve oranımı için malzeme temin etme, öğretmen ve öğrencilere yiyecek sağlama gibi gönüllü katkılar sunmaya teşvik edilmesidir. Üçüncüsü ise, ailelerin okul binasının yapımı, bakım ve onarımında işgücü olarak yer almalarının yanı sıra okulda yemek yapımında kullanılacak mahsullerin ekim ve hasadında çalışma gibi parasal olmayan gönüllü katkılarda bulunmasıdır. Türkiyede halkın eğitim finansmanına katılımında 1980li yılların başından günümüze kadar geçen sürede kayda değer bir artış gözlenmektedir. Halkın eğitim finansmanı katılım oranındaki artışa paralel olarak, MEB bütçesi içerisindeki yatırım harcamalarının oranı kayda değer biçimde azalmıştır. Örneğin 1997de % 15 olan bu oran 2005te % 5,85e kadar düşmüştür. Bu söylenenler biraz daha somutlaştırılmak istenilirse, 2003-2011 yılları arasında yapılan 159.951 dersliğin % 18i halk katkılarıyla yapılmıştır (Yazar, 2007; MEB, 2012). Bunu, Anayasanın 42. maddesinde zorunlu ve devlet okullarında parasız olduğu dile getirilen ilköğretim düzeyinde daha somut olarak görmek mümkündür. İlköğretime kamu kaynaklarından daha az kaynak ayrılması beraberinde, bu öğretim düzeyinde, ailelerin belirgin biçimde eğitimin finansmanına katılmalarına yol açmıştır. İlgili alanyazında yapılan araştırmalar, ailelerin ilköğretim okullarının bakım ve onarım temizlik gibi işletme maliyetlerinin yanı sıra ders araç ve gereçleri için doğrudan para verme ya da zorunlu bağış yapma gibi yollarla bu okulların finansmanına katıldıklarını göstermektedir (Kavak, Ekinci & Gökçe, 1997; Öztürk, 2002; Akça, 2002; Süzük, 2002; Sarıbal, 2005; Yazar, 2007; Yamaç, 2010; Özdemir, 2011). Ailelerin bu okullara katkıları doğrudan parasal katkılarla sınırlı değildir. Bunun yanı sıra, ailelerin çeşitli projeler ve yasal düzenlemelerle, okulların büro hizmetlerine yardımcı olması, ölçme ve değerlendirme hizmetlerinde çalışması ve okulda yapılacak gezilere eşlik etmesi vb. doğrudan parasal olmayan gönüllü katkılarda bulunmaları da beklenmektedir. Böylelikle, okulların var olan sorunlarının toplumun ilgili kesimleri arasında gönüllülüğe dayalı bir dayanışma örneği sergilenerek çözümlenmesi amaçlanmaktadır. İlgili alanyazında gönüllük, özelleştirmenin kendiliğinden ortaya çıkış biçimi olarak nitelendirilmektedir. Amerikada kamu hizmet ve programlarındaki gönüllülük uygulamalarının oranı 1998de yılında % 1,1dir (The Florida School Boards Association & Florida Tax Watch). Dahası, gönüllülük uygulamaları Birleşik Krallıkta ise, son 30 yıldan buyana, bir sektör konumuna gelmiştir. Bu sektörün ekonomiye katkısı yaklaşık 40 milyar £ olup ülke nüfusunun yarısının gönüllü etkinlerde görev aldığı tahmin edilmektedir (Bussell & Forbes, 2002). Türkiyede son yıllarda ilköğretimin finansmanına ilişkin yapılan araştırmaların, aillelerin ilköğretim okullarına yapmış oldukları parasal katkılar üzerinde yoğunlaştıkları gözlenmektedir (Kavak at al., 1997; Öztürk, 2002; Akça, 2002; Süzük , 2002; Sarıbal, 2005; Yazar , 2007; Yamaç, 2010; Özdemir, 2011). Oysa ailelerin okullara yaptığı doğrudan parasal olmayan gönüllü katkılarının da ortaya konulması gerekmektedir. Bu nedenle araştırma ilgili alanyazında yapılan diğer araştırmaların eksik bıraktığı bir boyutu tamamlar niteliktedir. Dolaysıyla, araştırmanın ilgili alanyazına bu yönde bir katkı yapması beklenmektedir. Ayrıca araştırmanın konuyla ilgili yapılan ilk araştırma olması nedeniyle, bundan sonraki yapılan araştırmalara da ışık tutacağı düşünülmektedir. Araştırmanın Amacı Okul yöneticilerinin görüşlerine göre, ailelerin okullara hangi tür doğrudan parasal olmayan gönüllü katkılarda bulundukları ve bu katkıların ölçeğin alt boyutları ve çeşitli değişkenler bakımından farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Yöntem Araştırma tarama modelinde olup çalışma evreni Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisindeki beş büyük merkez ilçede (Altındağ, Mamak, Keçiören, Yenimahalle ve Çankaya) bulunan 443 kamu ilköğretim okulundan oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, ailelerin ilköğretim okullarına doğrudan parasal olmayan gönüllü katkılarını üç boyutta ölçen ve 26 maddeden oluşan bir ölçek kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmanın Bulguları Ailelerin doğrudan parasal olmayan gönüllü katkılarına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri, ölçeğin hiçbir boyutunda; yaş, cinsiyet, kıdem, görev, mezuniyet durumu bakımından anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Bunun dışında okulların içinde bulunduğu çevrenin SEDi (Sosyo-Ekonomik Düzey) ve okulların öğrenci sayısına göre anlamlı bir farklılık gösterdiği gözlenmiştir. Araştırmanın Sonuç ve Önerileri Araştırmada alt SEDden üst SEDde doğru gittikçe ailelerin okullara yapmış olduklar doğrudan parasal olmayan gönüllü katkılarının artmış olduğu gözlenmiştir. Bu durum

Ailelerin ilköğretim okullarına doğrudan parasal olmayan gönüllü katkıları

Problem statement: A significant decrease has been recently observed in the resources for education allocated from Turkey s public budget, despite the increasing number of teachers and students. It is possible to better observe this trend at the primary education stage, which is compulsory and free at public schools through law no 42 under the Constitution. Allocating fewer resources from the public budget for primary education has led to parentscontributing more to primary education financing. Moreover, parentscontributions to these schools are not limited to monetary contributions. Through various projects and regulations, parents are expected to contribute voluntarily and in an indirectly monetary way, such as helping with office work, working in measurement-assessment services, participating in school trips, etc. Purpose of the study: This study aims to present the type of parentsvoluntary, but not directly monetary, contributions to schools according to school administrators views, and assess whether these contributions differ in sub dimensions of the scale and in other variables. Method: The research is a survey model, and 443 public schools located in five central districts (Altındağ, Mamak, Keçiören, Yenimahalle, and Çankaya) within the borders of Ankara Metropolitan Municipality constitute the population of the research. The data in the study were obtained by using a scale of 26 items. This scale measures parents nonmonetary but voluntary contributions to schools in three dimensions. Descriptive analyses, t test, and one-way variance analysis were used in data analysis. Results: The school administrators opinions on parents voluntary and indirectly monetary contribution to schools did not differ meaningfully in regards to age, gender, seniority level, position, or educational background in any of the dimensions in the scale. Furthermore, observed results differed in the SEL of the schools, such as where they are located and the number of students. Discussion and conclusion: According to the findings of the research, parents non-monetary but voluntary contributions to school management, educational and social-cultural activities increase as the SEL of the area where the school is located changes from the lowest to the highest. Furthermore, while parents non-monetary but voluntary contributions to school management and instructional activities do not change meaningfully in relation to the student population, they differ meaningfully regarding their contributions to social-cultural activities in parallel to the student population.

PDF

___

Akça, Ş. (2002). Ailelerin İlköğretim Kademesine Yaptıkları Eğitim Harcamaları (Ankara İli Örneği[The Educational expences of the families on primary education]. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Balcı, A. (1995). Sosyal Bilimlerde Araştırma [Research in Social Sceinces]. 72 TDFO Bilgisayar, Ankara Yayın. L.T.D.
Behrman, R. J., Deolalikar, B. A., & Soon, L. (2002). Conceptual ıssues in the role of education decentralization in promoting efecttive schooling in Asian developing countries. Asian Development Bank: ERD Working Paper Series No. 22.
Bircan, İ. (1979). Planlı dönemde temel eğitim ve ekonomik göstergeler [Basic education and economic indicators in planned period]. Unpublished master thesis by non-career. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
Boyle, S., Brock, A., Mace, J., & Sibbons, M. (2002). Reaching the poor costs of sending children to school a six country comparative study. Published by Department for International Development.
Bray, M. (1999). Household and community financing of primary education in Combodia. Published by International Institute for Educational Planning.
Bussell, H. & Forbes, D. (2002). Understanding the volunteer market: The what, where, who and why of volunteering. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 7 (3), 244-257.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı [The date analysis handbook for social sceinces]. PEGEM Yayıncılık, .Ankara.
Gümüşeli, A. İ. (2004). Ailenin katılım ve desteğinin öğrenci başarısına etkisi [The Effect of Parents Involvement and Support to Student Achievement ]. Özel Okullar Birliği Bülteni, 2 (6), 14-17.
Eğitim Sen (1998). Demokratik eğitim kurultayı (2-6 Şubat 1998) [Democratic education conference (2-6 February 1998)] Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
Kavak, Y., Ekinci, E. & Gökçe, F. (1997). İlköğretimde kaynak arayışları [The fund researching in primary education]. Ankara: Şafak Matbaacılık.
Kebece, S. (2006). Okul- Aile Birliğinin Okul Performansı Üzerindeki Etkisi [The Role of Parent Teacher Association on School Performance]. Unpublished master thesis. Marmar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Köksal, T. (1993). Belediye hizmetlerinin özelleştirilmesi: yöntemler ve uygulamalar [The privazitation of municipality service: Methods and applications]. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları.
Ministry of National Education (Milli Eğitim Bakanlığı) (2008). İlköğretim ve orta öğretim kurumları sosyal etkinlikler yönetmeliği [Primary and secondary education ınstitutions social activities regulations]. Resmi Gazete. Sayı: 25699 (Mükerrer). 13.1.2005. Ek ve Değişiklikler: 2.3.2008/26804.
Ministry of National Education (Milli Eğitim Bakanlığı) (2012). Milli eğitim istatistikleri: örgün eğitim [National education statistic: Formal education] Ankara: Strateji Dairesi Başkanlığı Yayını.
Murphy, J. (1996). Why privatization signals a sea change in schooling. Education Leadership. 54 (2), 60-62.
Murphy, J., Gilmer, W. S., Weise, R. & Page, A. (1998). Patways to privazitatipn in education. London: Ablex Publishing Corporation.
Özdemir, N. (2011). İlköğretim finansmanında bir araç: okul aile birliği bütçe analizi (Ankara ili örneği) [A Tool for Primary Education Financing: Analysis of Parent Teacher Associations Budget (Example of Ankara)]. Unpublished master thesis, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Özkan, O. (2008). İlköğretim Okullarının Yönetimde Velilerin Katkısı: Zonguldak İli Örneği. [Parents helps in management of primary school: Zonguldak Province Case]. Unpublished master thesis, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
Öztürk, S. (2002). İlköğretim okullarının finansman kaynakları (Ankara ili polatlı ilçesi örneği) [Financial sources of primary schools (The case of Ankara city Polatlı provience). Unpublished master thesis¸ Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Polat S. (2007). Eğitim Politikalarının Sosyal Adalet Açısından Sonuçları Konusunda Yönetici ve Öğretmen Görüşleri [Educational policies social justice in terms of results about view of administrator and teachers].Unpublished doctorate thesis, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sarıbal A. Y. (2005). İlköğretim okullarının finansman ihtiyaçlarını karşılama düzeyleri (Van ili örneği) [ The level of meeting the financial needs of primary schools, Van Province Case]. Unpublished master thesis, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
Sezen, S. (1999). Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye'de Planlama.[The planning in Turkey from statism to privazitation] Ankara: TODAİE Yayın NO:293.
Süzük, İ. (2002). İlköğretim okul harcamalarında genel bütçe dışındaki kaynakların yerine ilişkin okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşleri (Ankara ili örneği) [Opinions of the teachers and directrors on expenditure of primary schools is out of general budget (Ankara case study]. Unpublished master thesis, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Şahin, İ. (2009). İlköğretim Müfredat Laboratuar Okullarının Okul Geliştirme Süreci Açısından İncelenmesi [A Study of Curriculum Laboratory Schools in Terms of School Improvement]. Unpublished doctoral dissertation, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
The Florida School Boards Association and Florida Tax Watch (1998). Research Report: Astudy of Non Instructional Srvices: A Study of Non-Instructional Services: Contracting for Services/Competition Options Available to Florida's Public Schools
Temelli, S. (2003). Türkiyede sosyal harcamaların gelişimi [Development of Social Expenditure in Turkey]. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 1 (4),34-45.
Türkiye İstatistik Kurumu (Turkey Statistic Institution) (2006). Türkiye eğitim harcamaları araştırması 2002 [Turkey education expenditures researcher]. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası
Yamaç, U. (2010). İlköğretim okullarının finansman kaynakları [Financial resources of primary schools]. Unpublished master thesis, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Writer (2007).