The impact of different types of texts on Turkish language reading comprehension at primary school grade eight students

Problem Durumu: Ana dili eğitimi içerisinde metinler önemli bir yer tutar. Okullarda öğretim aracı olarak en sık kullanılan materyal metindir. Eğitimde araç olarak kullanılan edebî metinler, bu yönüyle birçok görev üstlenir. Okullarda öğrenmelerin çoğu okuma etkinlikleriyle metinler aracılığıyla yapılmaktadır. Metin türlerinin, dil becerilerinin kazanılmasında etkili olup olmadığı çeşitli araştırmalarla sınanmıştır. Yapılan araştırmalarda, öğrencilerin dinlediğini anlama düzeylerinde metin türlerinin etkili olduğu görülmüştür. Öğrencilerin dinledikleri metin türlerinde, bilgilendirici metin türündeki anlama basamaklarının öyküleyici metne göre daha düşük olduğu görülmüştür. Yine pek çok araştırmada öğrencilerin yazılı anlatımlarında da metin türlerinin etkili olduğu ve öğrencilerin öyküleyici metin yazmada, bilgilendirici metin yazmaya nazaran daha başarılı oldukları tespit edilmiştir. Türkiye’deki alanyazın tarandığında, okuduğunu anlamada metin türlerinin etkili olup olmadığını tespit etmeye yönelik bir çalışmaya rastlanmamaktadır. Bu durum, öğrencilerin okuduklarını anlamada metin türlerinin etkili olup olmadığının tespit edilmesine yönelik bir çalışma yapılması gerekliliği ortaya çıkarmaktadır.Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuduklarını anlamada metin türlerinin etkisinin olup olmadığını tespit etmektir. Araştırmanın Yöntemi: Betimsel nitelikteki bu araştırmanın yöntemi alan araştırmasıdır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Ankara merkez ilçede bulunan üç ayrı ilköğretim okulunda öğrenim gören 140 ilköğretim 8. sınıf öğrencisidir. Metinler, önceki yıllarda okutulan ilköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarından seçilmiş ve uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşü alındıktan sonra metin türlerinin özelliklerine göre metin türleriyle ilgili toplam 36 çoktan seçmeli soru hazırlanmıştır. Hazırlanan metinler ve sorular tekrar uzman görüşüne sunularak yapı geçerliliği sağlanmıştır. 80 kişilik öğrenci grubu üzerinde ön uygulama yapılmış, yapılan analizler sonucunda, öyküleyici metne ilişkin okuduğunu anlama testinin KR–20 güvenirlilik kat sayısı .80; bilgilendirici metne ilişkin okuduğunu anlama testinin KR–20 güvenirlilik kat sayısı .83 olarak bulunmuştur. Bilgi toplama formu aracılığıyla öğrencilerin cinsiyetleri ve akademik başarıları tespit edilmiştir. Öğrencilerin metin türlerine göre okuduğunu anlama başarıları belirlendikten sonra cinsiyet ve akademik başarı değişkenlerine göre okuduklarını anlama düzeylerinde anlamlı fark olup olmadığına bakılmıştır. Araştırmaya temel teşkil eden veriler, öğrencilerin bilgilendirici ve öyküleyici metin türlerine göre hazırlanmış okuduğunu anlama testlerinden elde edilmiştir. Uygulama bir hafta içerisinde iki oturumda yapılmıştır. Her oturumda bir öyküleyici ve bilgilendirici metin ve bu metinlere yönelik hazırlanan sorular verilmiştir. Araştırmanın amaçları doğrultusunda toplanan veriler, verilerin özelliklerine uygun analiz teknikleri ve SPSS - 11.5 programı kullanılarak çözümlenmiş, bulgular tablolar hâlinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Elde edilen verilerin iki değişken arasındaki anlamlılığını test etmek için verilere t testi (iki ortalama arasındaki farkın anlamlılık testi ve iki eş arasındaki farkın anlamlılık testi) uygulanmıştır. İkiden fazla değişken arasındaki anlamlılığını test etmek için tek yönlü varyans analizi (Anova) kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Bu çalışmanın sonucunda, okuduğunu anlamada metin türlerinin etkili olduğu saptanmıştır. İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öyküleyici metinde okuduğunu anlama becerileri puan ortalaması, bilgilendirici metin puan ortalamasından daha yüksektir. Bu sonuca göre ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin metin türlerine göre okuduğunu anlama becerisi, öyküleyici metin lehine anlamlı bir fark göstermektedir. Öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinde cinsiyet ve akademik başarı düzeylerinin etkili olup olmadığı da sınanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; kız öğrencilerin öyküleyici metinde okuduğunu anlama becerileri puan ortalaması, erkek öğrencilerin puan ortalamasından daha yüksektir. Öyküleyici metinde okuduğunu anlama becerisi, cinsiyet değişkenine göre, kız öğrencilerin lehine anlamlı bir fark göstermektedir. Kız öğrencilerin bilgilendirici metinde okuduğunu anlama becerileri puan ortalaması, erkek öğrencilerin puan ortalamasından daha yüksektir. Bilgilendirici metinde okuduğunu anlama becerisi, cinsiyet değişkenine göre, kız öğrencilerin lehine anlamlı bir fark göstermektedir. Araştırma için kullanılan bir diğer değişken, ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin bir önceki eğitim-öğretim yılı sonunda Türkçe derslerinden aldıkları karne notundan oluşan akademik başarılarıdır. Araştırma sonucuna göre, ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinden aldıkları akademik başarı puanları, okuduklarını anlamada etkilidir. Yapılan çalışma, öğrencilerin akademik başarıları arttıkça okuduklarını anlama düzeylerinin de arttığını göstermektedir.Öneriler: Ana fikir, bilgilendirici metin için en önemli ögedir. Daha sonra yardımcı fikirler ve küçük ve özel detaylar gelmektedir. Her paragraf bir yardımcı fikri oluşturur. Okullardaki öğretim süreci öğrencilerin ana fikir ve yardımcı fikirlere ulaşmalarına yardım edecek şekilde düzenlenmelidir. Bilgilendirici metinlerde konular ne kadar karmaşık olsa da açık ve iyi organize edildikleri takdirde anlaşılması kolaylaşmaktadır. Bilgilendirici metnin içerdiği ağır kavram yükü, öğrencilerin düzeyleri dikkate alınarak belirlenmelidir. Öğretimde kullanılan bilgilendirici metinler, öğrencilerin bu metin türündeki deneyimsizliklerini giderecek şekilde düzenlenmelidir. Öğretimde kuramsal bilginin yanında uygulamalara da yer verilmeli, öğretmenler bilgilendirici metin türünün özelliklerini öğrencilere uygulamalı olarak kazandırmalıdır. Öğrencilerin öyküleyici metinde okuduğunu anlama başarısı, yapılacak diğer uygulamalarla pekiştirilmelidir. Diğer dil becerilerinin geliştirilmesine yönelik ça

PDF

___

Adalı, O. (2003). Anlamak ve anlatmak. İstanbul: Pan Yayıncılık.
Akyol, H. (2003). Metinlerden anlam kurma. Türklük Bilimi Araştırmaları, Bahar, 13, 49-58.
Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
Berman, R. A., Katzenberger I. (2004). Form and function in introducing narrative and expository texts. A Developmental Perspective, 57-94.
Diakidoy, I.A.N., Stylianou P., Karefillidou C.& Papageorgiou P. (2005). The relationship between listening and reading comprehension of different types of text at increasing grade levels, Reading Psychology, Jan-Mar, 26(1), 55-80.
Dodson, L. E. (2000). The effects of using technology to enhance student abelity to read, organize and write informative text, Master of Education Thesis, Department of Humanities nad Social Science Faculty of Education University of Manitoba Winnipeg, Manitoba, Canada.
Duke, N. K. (2003). 3.6 minutes per day: The scarcity of informational texts in first grade. Promising Practices for Urban Reading Instruction (161-202). Mason A. M.& Schumm J. S. (Ed.) International Reading Association.
Englert C. S. & Hiebert, E. H. (1984). Children’s developing awareness of text structures in expository materials. Journal of Educational Psychology, 76, 65-74.
Erkul, R. (2004). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Anı yayıncılık.
Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarda Türkçe ve yazın eğitimi, Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Graesser, A. C., Swammer S. S., Baggett W. B. & Sell, M. A. (1996). New models of deep comprehension. Models of Understanding Text (1-32). Britton B. K. & Graesser A. C. (Ed.) Mahwah, NJ: Erlbaum.
Günay, D. (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Gündüz, S. (2003). Öykü ve roman yazma sanatı. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
Hall, K. M., Sabey B. L. & McClellan M. (2005). Expository text comprehension: Helping primary grade teachers use expository texts to full advantage. Reading Psycology, 26, 211-234,.
Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe öğretmeni adaylarının okuduğunu anlama becerileri üzerine alan araştırması. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
Kıran (Eziler), A., Z. Kıran (2003). Yazınsal okuma süreçleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
MEB (2005). İlköğretim Türkçe dersi (1-5. Sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Moss, B. (1993). Using retellings to assess children’s comprehension of expository text. www.eric.ed.gov (ED392058)
Neuman, S. B. (1996). Children engaging in storybook reading: The influence of access to print resources, opportunity, and parental interaction. Early Childhood Research Quarterly,11(4), 495-513.
Özdemir, E. (1969). Okuma sanatı nasıl okumalı neler okumalı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Saenz, L. M., Fuchs L. S. (2002). Examining the Reading Difficulty of Secondary Students with Learning Disabilities, Remedial and Special Education, V.23, N.1, January/February,31-41.
Sallabaş, M.E. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kendini yazılı olarak ifade etme kazanımlarına ulaşma düzeyi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Singer, M., Harkness, D. & Stewart, S. T. (1997). Constructing inferences in expository text comprehension. Discourse Process, 24(2-3), 199-228.
Smith, C. B (2003). The importance of expository text: Reading and writing. http://eric.indiana.edu (ED480886)
Taşıgüzel, S. (2004). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında öğretici nitelikteki metinlerdeki eşdizimsel örüntülemelerin görünümü. Dil Dergisi, 125, 72-87.
Tazebay, A. (2005). İlkokul öğrencilerinin okuma becerilerinin okuduğunu anlamaya etkisi. Ankara: MEB Yayınları.
Williams, J. P., Hall K. M., Lauer K. D. (2004). Teaching expository text structure to young at-risk learners: Building the basics of comprehension instruction, 129-144, Lawrence Erlbaum Associates, Inc.