Bullying toward teachers: An example from Turkey

Zorbalık farklı araştırmacılar tarafından değişik ifadelerle tanımlanmış ancak genel olarak üzerinde fikir birliğine varılmış bir kavramdır. Tanımların ortak özelliğine bakıldığında, zorbalığın, zorba bir kişi ya da grubun kasıtlı ve tekrarlı olarak kendisinden daha güçsüz olan kurbanı inciten, üzen ve kurbanda stres yaratan davranışları olarak ele alındığı söylenebilir. Saldırganlık sınıfı içinde yer alan ve güçlerdeki dengesizlikle belirlenen zorbalık bireyin küçük yaşlarda başkalarıyla oyun oynarken, ergenlikte okulda ya da akran grubu içerisinde veya yetişkinlikte iş yerinde karşılaşabileceği bir davranıştır. Son yıllarda öğrenciler arasında gözlenen zorbalık olaylarında gözlenen artış dikkat çekicidir. Ancak zorbalık sadece öğrenciler arasında gözlenen bir durum değildir. Öğretmenlerin öğrencilere yönelik sergilediği zorba davranışları ele alan çalışmaların yanı sıra okul yöneticileri veya meslektaşları tarafından öğretmenlere yönelik zorbalığı ele alan araştırmalara sıklıkla rastlamak mümkündür. Ancak öğrencilerin öğretmenlere karşı sergiledikleri zorba davranışları ele alan çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Yetişkin ve güçlü oldukları için öğretmenlerin öğrenciler tarafından zorba davranışlara maruz kalmayacağının düşünülmesi ya da görevi sınıfı yönetmek ve öğrencilere liderlik etmek olan öğretmenin bu tür davranışlara maruz kalmasının beklenen ve arzu edilen bir durum olmaması konunun bu açıdan ele alınmasını sınırlandırmış olabilir. Öğrenci öğretmen arasındaki etkileşimin okulun iklimini etkilediği ve zorbalık karşıtı programların uygulanması açısından son derece önemli olduğu bilinmektedir. Okulda zorbalığı önlemek için sadece öğrenciler arasındaki zorbalığa bakmak ve alınacak önlemleri sadece öğretmenlerden beklemek yeterli olmayacaktır. Bütüncül bakıldığında okulda bulunan tüm tarafların birbirlerine karşı sergiledikleri zorba davranışların sorgulanması gerektiği açıktır. Bu nedenle öğretmenlere yönelik öğrenci zorbalığı ile ilgili daha detaylı veri toplamanın öğretmenleri hedef alan zorbalığa karşı öğretmenlerin kullanabilecekleri etkili stratejiler geliştirilmesine, zorbalığı önleme programlarında öğretmene yönelik zorbalık konusunun yer alması için gerekli farkındalığm artmasına ve Türkiye'deki okullarda zorbalığı önleme çabalarına katkı sağlayacağı düşünülmüştür.Araştırmanın AmacıBu araştırmanın amacı Türkiye'de öğretmenlere yönelik öğrenci zorbalığının varlığını ve özelliklerini öğretmen cinsiyetine göre belirleyebilmek ve zorbalığı önlemeye yönelik programları hazırlayanlar ile öğretmen eğitimcilerinin dikkatini konuya çekmektir.YöntemAraştırmanın katılımcılarını Bursa İli Osmangazi İlçesinde yer alan ilköğretim okullarının 6, 7 ve 8. sınıfları ile liselerde görev yapan gönüllü 540 öğretmen oluşturmaktadır. Öğretmenlere Osmangazi İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi işbirliği ile düzenlenen öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim seminerleri ve konferanslar sırasında ulaşılmıştır. Öğretmenlerin öğrenciler tarafından sergilenen öğretmene yönelik zorba davranışlar ile ilgili algılarını belirlemek üzere araştırmacı tarafından hazırlanan bir anket kullanılmıştır. Hazırlanan anketin Kuder-Richardson-20 güvenirlik katsayısı.74 olarak belirlenmiştir. Anketin ilk kısmında zorbalığa ilişkin bir tanıma ve örneklere yer verilmiştir. Katılımcılar anketi yanıtlamaya başlamadan önce bu bölüm araştırmacı tarafından yüksek sesle okunmuştur. Elde edilen veriler frekans, yüzde ve Ki kare testi kullanılarak analiz edilmiştirBulgularAraştırmaya katılan 540 öğretmenden 221 tanesi öğrencileri tarafından sergilenen zorbalığa maruz kaldıklarını belirtmişlerdir. Zorbalığa uğrayan ve uğramayan öğretmenler arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark bulunamamıştır. Zorbalığa uğrayan öğretmenler sırasıyla en çok sözel zorbalık, öğretmeni yok saymak ve başkaları ile öğretmen hakkında dedikodu yapmak gibi zorbalık türlerine maruz kaldıklarını belirtmişlerdir. Bunları fiziksel şiddet ve eşya, dolap, giysi v.b zarar vermek izlemektedir. Öğretmenlerin cinsiyetlerine göre zorbalığa maruz kalma türleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Öğretmenlerin en çok erkek öğrenciler tarafından sergilenen zorba davranışlara maruz kaldığı belirlenmiştir.Kadın ve erkek öğretmenler arasında zorba davranışları sergileyen öğrencilerin cinsiyetlerine göre anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenler sırası ile en çok okul koridorlarında, sınıflarda ve okulun bahçesinde zorba davranışlarla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Bu yerleri zorbalığa uğrayan kadın ve erkek öğretmenler arasında zorba davranışlarla karşılaştıkları yerler açısından anlamlı farklar bulunmuştur. Öğretmenler en çok sekizinci sınıftaki öğrenciler tarafından kendilerine yönelik zorba davranışların sergilendiğini belirtirken katılımcıların yarısından fazlası bu davranışların bir tek sınıf ile sınırlandırılamayacağmı belirtmiştir. Ayrıca katılımcı öğretmenler deneyimsiz öğretmenlerin bu tür davranışlar ile daha sık karşılaşabileceğini belirtmişlerdir.Sonuç ve ÖnerilerAraştırmadan elde edilen sonuçlar öğretmene yönelik öğrenci zorbalığının Türkiye'de ilköğretim ikinci kademe ve liselerde bir sorun olarak varlığına ve öğretmenlerin ve öğrencilerin cinsiyetlerinin öğretmenlere yönelik öğrenci zorbalığı açısından önemine dikkat çekmektedir. Bu yüzden zorbalık karşıtı programlarda, öğretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarında öğretmene yönelik öğrenci zorbalığı konu olarak yer aldığında cinsiyet değişkeninin göz önünde bulundurulması gerekir. Milli Eğitim Bakanlığı'nın, öğretmen yetiştiren kurumların ve zorbalık karşıtı programları hazırlayan ve uygulayanların öğretmene yönelik öğrenci zorbalığını bir problem olarak ele almaları ve çözüm üretebilmeleri için daha fazla bilgiye ve çok yönlü çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır. Ayrıca, zorbalık karşıtı programların içerisine öğretmenlerin kendilerine yönelik öğrenci zorbalığını önlemelerine yardımcı olacak stratejilerin yer a

Öğretmenlere yönelik zorbalık: Türkiye'den bir örnek

Problem Statement: The studies investigating bullying behaviours exhibited by students toward teachers are limited in number. Since teachers are perceived as powerful adults compared to the teenagers and are responsible for managing the classroom, it is commonly thought that they cannot be considered the victims of students. Such thoughts may have put limitations on research studies examining this matter. It is known that student-teacher interactions have effects on school climate and are extremely important in terms of carrying out anti-bullying programs. For this reason, it was thought that collecting more detailed data about bullying behaviours exhibited by students toward teachers can provide useful information for prevention efforts.Purpose of the Study: The purpose of this research is to determine the existence and characteristics of students' bullying toward teachers in Turkey according to the gender of teachers and to draw the attention of those preparing anti-bullying programs and of teacher trainers to the subject.Methods: Participants of the study were volunteer teachers (n=540) serving at the j Osmangazi district of Bursa city. A questionnaire was used to determine behaviours related to bullying exhibited by students toward teachers according to teacher perceptions. The obtained data were analyzed by using frequencies, percentages, and chi square tests.Results: The comparisons showed that there were no significant differences among bullied and non-bullied participant teachers in terms of gender. On the other hand, male teachers experienced more physical bullying and female teachers experienced more verbal bullying and gossiping. It was determined that there are significant differences among female and male teachers in terms of the gender of the students and in terms of some locations. Conclusions and Recommendations: The findings showed that the gender of the teachers and students are important in terms of bullying behaviours exhibited by students toward teachers. Therefore, it should be taken into consideration if bullying is included in the content of whole school anti-bullying programs, pre-service, and in-service teacher training programs. In this context, it is believed that future research investigating the differences between bullied and non-bullied teachers, the characteristics of bully students, the variables such as school size, class size, and the effects of students' bullying toward teachers on school climate and teacher performance will contribute to the improvement of teacher education programs and anti-bullying programs.

PDF

___

Ayas, T. (2008). Zorbalığı önlemede tüm okul yaklaşımına dayalı programın etkililiği
[Effectiveness of the program based on whole school approach at prevention of bullying]. Unpublished doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Baldry, A.C., & Farrington, D.P. (1999). Types of bullying among Italian school children. Journal of Adolescence, 22,423-426.
Benefield, J. (2004). Teachers — the new targets of schoolyard bullies! Retrieved May 05 2010 from http://www.ppta.org.nz/cms/imaginelibrary/100894.pdf.
Bosworth, K., Espelage, D.L., & Simon, T.R. (1999). Factors associated with bullying behaviours in middle school students. Journal of Early Adolescence, 19 (3), 341-362.
Boulton, M.J., Bucci, E., & Hawker, D. (1999). Swedish and English secondary school pupils' attitudes towards, and conceptions of bullying: Concurrent links with bully/ victims involvement. Scandinavian Journal of Psychology, 40,277-284.
Bradshaw, C.P., Sawyer, A.L., & O'Brennan, L.M. (2007). Bullying and peer victimization at school: Perceptual differences between students and school staff. School Psychological Review, 36, 361-382.
Cemaloğlu, N. (2007). The relationship between organizational health and bullying that teachers experience in primary schools in Turkey. Educational Research Quarterly, 31 (2), 3-29.
Champell, M., Casey, D., De la Cruz, C., Ferrel, J., Forman, J., Lipkin, R., and et. al. (2004). Bullying in college by students and teachers. Adolescence, 39 (153), 53-64.
Chen, J. K. & Astor, R.A. (2009). Students' reports of violence against teachers in Taiwanese Schools. Journal of School Violence, 8 (1), 2-17.
Conn, K. (2004). Bullying and Harassment: A legal guide for educators. Alexsandria, VA, USA: Association for Supervision & Curriculum Development, p. 104-203.Retrieved October 19 2008 from http://site.ebrary.com/libuludag/Doc?id=10065774&ppg=115
Crothers, L.M., & Levinson, E.M. (2004). Assessment of bullying: A review of methods and instruments. Journal of Counseling and Development, 82 (4), 496-503.
Çınkır, Ş., & Kepenekçi, Y. (2003). Öğrenciler arası zorbalık [Bullying among students]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 34, 236-253.
Debarbieux, E. (2003). School violence and globalization. Journal of Educational Administration, 41 (6), 582-602.
De Wet, C. (2010). Victims of educator-targeted bullying: A qualitative study. South African Journal of Education, 30,189-201.
De Wet, N. C & Jacobs, L. (2006). Educator-targeted bullying: Fact or fallacy? Acta Criminological, 19,53-73.
Dölek, N. (2002), Öğrencilerde zorbaca davranışların araştırılması ve önleyici bir program modeli [The investigation of students bullying behaviours and a model for prevention program]. Unpublished doctoral dissertation, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Espelage, D.L., Bosworth, K., & Simon, T.R. (2000). Examining the social context of bullying behaviours in early adolescents. Journal of Counseling Development, 78 (3), 326-333.
Frey, K.S. (2005). Gathering and communicating information about school bullying. Health Education, 105 (6), 409-413.
Garrity, C, Jens, K., Porter, W., Sager, N. & Short-Camilli, C. et al. (2000). Bully-Proofing Your Elementary School, (2d ed.). Longmont, Colorado: Sopris West.
Greene, M.B. (2006). Bullying in schools: A plea for measure of human rights. Journal of Social Issues, 62 (1), 63-79.
Hymel, S., Rocke-Henderson, R. N., & Bonanno, R.A. (2005). Moral disengagement: A framework for understanding bullying among adolescents. Journal of Social Science, 8,1-11.
James, D.J., Lawlor, M., Courtney, P., Flynn, A., Henry, B., & Murphy, N. (2008). Bullying behaviour in secondary schools: What roles do teacher play? Child Abuse Review, 17, 160-173.
Kartal, H. (2008). Bullying prevalence among elementary students. Hacettepe University Journal of Education, 35,207-217.
Kartal, H., & Bilgin, A. (2008). Öğrenci, veli ve öğretmen gözü ile ilköğretim okullarında yaşanan zorbalık [Bullying in the elementary schools: from the aspects of the students, the teachers and the parents]. İlköğretim Online, 7(2), 485-495.
Kartal, H., & Bilgin, A. (2009). Bullying and school climate from the aspects of students and teachers. Eurasian Journal of Educational Research, 36,209-226.
Kepenekçi, Y.K. & Çınkır, Ş. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse & Neglect. 30(2):193-204.
Mishna, F. (2004). A qualitative study of bullying from multiple perspectives. Children & Schools, 26 (4), 234-27.
Monks, C.P., & Smith, P.K. (2006). Definitions of bullying: Age differences in understanding of the term, and the role of experience. British Journal of Developmen tal Psychology, 24,801-821.
Mullet, J, H. (2006). The bully within us... as teachers. Academic Exchange Quarterly, September, 22. Retrieved June 16 2009 from http:/ /www.thefreelibrary.com/The+bully+within+us+.. .+as+teachers-aOl5556791 "
Nation, M., Vieno, A., Perkins, D.D., & Santinello, M. (2007). Bullying in school and adolescents sense of empowerment: An analysis of relationships with parents, friends and teachers. Journal of Community & Applied Social Psychology, 18, 211-232.
Olweus, D. (2003). A profile of bullying at school. Educational Leadership, 60 (6), 12-17.
Olweus, D. (2005). Useful evaluation design and effects of the Olweus bullying prevention program. Psychology, Crime & Law, 11 (4), 389-402.
Pekel, N. (2004). Akran zorbalığı grupları arasında sosyometrik statü, yalnızlık ve akademik başarı durumlarının incelenmesi [An investigation on sociometric statüs, loneliness and academic achievement among peer bullying groups]. Unpublished maste thesis. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Pervin, K., & Turner, A. (1998). A study of bullying of teachers by pupils in an inner London school. Pastoral Care, December, 4-10.
Pişkin, M. (2003). Okullarımızda yaygın bir sorun: okul zorbalığı [A widespread problem in schools: School bullying]. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, İnönü Üniversitesi, 11-13 Haziran, Malatya:
Pişkin, M. (2006). Akran zorbalığı olgusunun ilköğretim öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. [An investigation about prevalence of peer bullying among elementary school students]. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu, 28-31 Mart, İstanbul.
Royer, E. (2003). What Galileo knew; school violence, research, effective practices and teacher training. Journal of Educational Administration, 41 (6), 640-649.
Runions, K. (2008). A multi-systemic school-based approach for addressing childhood aggression. Australian Journal of Guidance & Counseling, 18 (2), 106-127.
Sawyer, A.L., Bradshaw, C.P., & O'Brennan, L. M. (2008). Examining ethnic, gender, and developmental differences in the way children report being a victim of bullying on self-report measures. Journal of Adolescence Health, 43,106-114.
Smith, P.K., Cowie, H., Olafsson, R.F., & Liefooghe A. (2002). Definitions of bullying: A comparison of terms used, and age and gender differences, in a fourteen-country international comparison. Child Development, 73 (4), 1119-1133.
Stevens, V., de Bourdeaudhuij, I, & Van Oost, P. (2000). Bullying in Flemish schools: An evaluation of anti-bullying interventions in primary and secondary schools. British Journal of Educational Psychology, 70:195-210.
Terry, Â. (1998). Teachers as targets of bullying by their pupils: A study to investigateincidence. British Journal of Educational Psychology, 68,255-268.
Türk Eğitim-Sen.(2009). Öğretmenlerin gözüyle okullarda şiddet [Violance at schools through the eyes of teachers]. Retrieved May 25 2009 from http://www.turkegitimsen.org.tr/modules.php?name=News&file=article&si d=1642
Twemlow, S.W., Fonagey, P., Sacco, F,, & Brethour, J.R. (2006). Teachers who bully students: a hidden trauma. International Journal of Social Psychiatry, 52,187-198.
Wolke, D., Woods, S., & Stanford, K. (2001). Bullying and victimization of primary school children in England and Germany: Prevalence and school factors. British Journal of Psychology, 92,673-696.
Yang, S.J., Kim, J.M., Kim, S.W., Shin, I.S ., & Yoon, J.S. (2006). Bullying and victimization behaviours in boys and girls at South Korean primary schools. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 45 (1), 69-77.
Yaman, E. & Kocabaşoğlu, N. (2011). A different approach to bullying: An upright/vertical Bullying study where students bully their teachers. Elementary Education Online, 10(2), 653-666.
Yaman, E. & Ayar, N. (2009). Okul güvenliğine farklı bir yaklaşım: Okul polisi uygulaması [A different approach to school safety: School police practice], Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 11 (2), 147-171. Retrieved June 24 2011 from http://www. fed .sakarya.edu.tr / arsi v / yayinlenmis_dergiler /2009J2 /2009_2_ S7.pdf