An Analysis of the Presentation of Women in 100 Basic Literary Works in Turkey

Problem Durumu: Yazınsal nitelikli çocuk kitapları, günün geleneksel ve kültürel değerlerini yansıtarak çocuğun yaşadığı toplumdaki değerleri öğrenmesine, dolayısıyla onun toplumsallaşma sürecine kalıcı katkılar sağlar. Çocuk edebiyatı yapıtlarında, kadının sunuluşu da toplumsal ve kültürel değerlerden etkilenir ve bu yapıtlarda, kadın ile erkeğe yüklenen roller, her zaman çağdaş yaşamın gerekleriyle örtüşmeyebilir. Bu durumda çocuk okurlar, kendilerine sunulan bu rolleri benimseyebilir ve toplumsal/kültürel değerlerin kendi cinsiyetine yüklediği rollere ilişkin sonuçlar çıkarabilirler. Çocuk edebiyatı ürünleri, cinsiyet rolleri, kadının ve erkeğin sunuluş biçimleri bakımından birçok araştırmaya konu olmuştur. Bu çalışmaların sonuçlarına göre; çocuk kitapları çoğunlukla cinsiyetçi bir bakış açısıyla hazırlanmış; başka bir deyişle, erkek ve kadınlar basmakalıp bir biçimde sunulmuştur. Oysa çocuk edebiyatı ürünlerinde cinsel roller çağdaş yaşamın gereklerine uygun olarak örneklendirilmeli, kadına ve erkeğe verilen değer ve yüklenen anlam arasında farklılık olmamalıdır. Özellikle geleneksel anlayışın oluşturduğu cinsel kimliklere ilişkin yargılara yer verilmemelidir. Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı, ilköğretim öğrencilerine, onlarda okuma alışkanlığı ve kültürü oluşturmak amacıyla “100 Temel Eser” adı altında içinde öykü, roman, şiir, tekerleme, mani ve romanların bulunduğu bir liste önermiştir. Anılan listedeki Türk çocuk yazınına ait romanların, kadını hangi konumda sunduğunun bilinmesinde yarar vardır.

Türkiye'de çocuklara önerilen 100 Temel Eser'de kadının sunuluşu üzerine bir çözümleme

Problem Statement: The dominant values of a historical moment are reflected in children’s literature. Children’s books also serve as a socializing tool to transmit a society’s values to its next generation. In periods where life-long learning is supported, works of children’s literature create models that children may imitate outside of their immediate circle, help children discover their environment and learn the values of the society in which they live; thus, it provides permanent contributions to their socializing process. The presentation of women is also affected by social and cultural values and the figure of “woman” is presented to children by the authors of children’s literature in accordance with that society’s point of view. From the form of such presentations, the child arrives at conclusions with respect to the roles attributed to his/her gender by social/cultural values. Purpose of Study: The objective of this study is to establish how and at what level the novels in the “100 Basic Literary Works” list, recommended by the Ministry of National Education in Turkey to be read by elementary school students, present the theme of “woman.” Methods: To this end, 13 novels in the 100 Basic Literary Works list were studied by use of the “content analysis” method with regard to the presentation of woman. Findings and Results: When the status of women in all the books is considered in terms of intensity, it was observed that women were presented mostly negatively (189.8%o), with neutrally a close second (181.8%o), and were presented positively with the least intensity (63.1%o). Furthermore, in eight of the novels out of the thirteen studied, women were presented negatively. Conclusions and Recommendations: In these books, the woman is shown as the gender subject to violence, doing the washing up and washing the dishes, cooking, knitting, sitting at home, and not making use of mass communication tools such as books and newspapers. In this study, only the “novels” were studied in terms of the presentation of women. The examination from this perspective of the other genres, notably the stories among the 100 Basic Literary Works and contemporary Turkish children’s literature, would be useful.

PDF

___

Alkan, T. (1989). Siyasal bilinç ve toplumsal değişim [Political consciousness and social change]. Ankara: Gündoğan Yayıncılık.
Alpöge, G. (2003). Çocuk edebiyatının çocuk gelişimine katkısı [The contribution of children’s literature in the development of the child]. Çoluk Çocuk, 24, 32-33.
Anderson, D.&Hamilton, M. (2005). Gender role stereotyping of parents in children’s picture books: The invisible father, Sex Roles, 52, 145-151.
Ashton, E. (1983). Measures of play behavior: the influence of sex-role stereotyped children's Books, Sex Roles. 9, 43-47.
Aslan, C. (2006b, Eylül). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun gelişim sürecindeki yeri [The place of literary children’s books in in children’s development process], In S. Sever (Ed.), II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Vol. 1, (pp. 189-200). Ankara: AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Aslan, C. (2006c). Türk çocuk yazınında çocuk-yetişkin çatışmasının yer aldığı kimi yapıtların incelenmesi [Examination of some works including child-adult conflicts in Turkish children’s literature]. AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 39 (2), 193-216.
Bereaud, S. R. (1975). Sex role images in French children's books, Journal of Marriage and the Family. 37, 194-207.
Berelson, B. (1952). Content analysis, New York: The Free Press Publishers.
Bezirci, A. (1997). Rıfat Ilgaz, İstanbul: Çınar Yayınları.
Blumenreich, M. & Siegel, M. (2006). Innocent victims, fighter cells and white uncles: A discourse analysis of children’s books about AIDS, Children’s Literature in Education, 37 (1), 81-110.
Caporal, B. (1982). Kemalizmde ve Kemalizm sonrasında Türk kadını [Turkish women during and after Kemalism]. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Çebi, M. S. (2003). İletişim araştırmalarında içerik çözümlemesi [Content analysis in communication studies]. Ankara: Alternatif Yayınları.
Çitçi, O. (1982). Kadın sorunu ve Türkiye’de kamu görevlisi kadınlar [The problem of women and female public servant in Turkey]. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
Doğramacı, E. (1982). Türkiye’de kadının dünü ve bugünü [Yesterday and today of women in Turkey]. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Dellmann-J., Florjancic, M.L., & Swadener, E. B. (1993). Sex roles and cultural diversity in recent award winning picture books for young children, Journal of Research in Childhood Education, 7 (2), 74-82.
Diekman, A.B. & Murnen, S. K. (2004). Learning to be little women and little men: The inequitable gender equality of nonsexist children’s literature, Sex Roles, 50, 373-385.
Erkul, A. (2002). Eski Türklerde aile [Family in the ancient Turks]. Türkler. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Esen, Y. (1998). Ders kitaplarında cinsiyetçilik: İlköğretim ders kitapları üzerinde yapılmış bir içerik çözümlemesi [Sexism in textbooks: A content analysis made on elementary education textbooks]. Unpublished master thesis, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Fraad, H. (1975). Sex-role stereotyping and male-female character distribution in popular, prestigious, and sex-role defining children's literature from 1959 to 1972. Unpublished Ed.D. dissertation, Columbia University Teachers College.
Gooden, A. M. & Gooden, M. A. (2001). Gender representation in notable children’s picture books: 1995–1999, Sex Roles, 45, 89-101.
Gümüşoğlu, F. (2006). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet [Social Gender in Textbooks]. İstanbul: ÇEV Yayınları.
Güzel, Ş. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet'e toplumsal değişim ve kadın [Social change and woman from Reforms to the Republic]. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Vol. 3-4, (pp. 858-876). İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Hall, R. V. & Van H. R. (1983). Managing behavior, behavior modification: the measurement of behavior, Austin: USA.
İpşiroğlu, Z. (1997). Eğitimde yeni arayışlar [New quests in education]. İstanbul: Adam Yayıncılık.
Koc, K. & Buzzelli, C. A. (2004). The moral of the story is ...: Using children's literature in moral education, Young Children, 59 (1), 92-97.
Kolbe, R. & La Voie, J. C. (1981). Sex-role stereotyping in preschool children's picture books, Social Psychology Quarterly, 44 (4), 369-374.
Kortenhaus, C. M. & Demarest, J. (1993). Gender role stereotyping in children's literature: An update, Sex Roles, 28 (3-4), 219-232.
Krippendorff, K. (2004). Content analysis, London: Sage Publications.
Kurnaz, Ş. (1997). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını [Turkish woman before the Republic]. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayını.
Kürkçüoğlu, Ö., Bozkurt, G., Güneş, İ., Taşdemirci, E., Çağan, N., Ergun, M., et al. (1995). Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi [Atatürk’s principals and history reforms]. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
Mendoza, J. & Reese, D. (2001). Examining multicultural picture books for the early childhood classroom: Possibilities and pitfalls, Early Childhood Research and Practice, 3 (2), Retrieved April 8 2008 from http://ecrp.uiuc.edu/v3n2/mendoza.html.
Neuendorf, K.A. (2002). The content analysis guidebook, London: Sage Publications
Oğuzkan, A. F. (2000). Çocuk edebiyatı [Children’s literature]. Ankara: Anı Yayıncılık.
O’Sullivan, S. (2004). Books to live by: Using children’s literature for character education, The Reading Teacher, 57 (7), 640-645.
Russell, D. L. (1997). Literature for children, New York: Longman.
Sever, S., Dilidüzgün, S., Öztürk, A., & Adıgüzel, Ö. (2002). Çocuk edebiyatı [Children’s literature]. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Sever, S. (2002). Çocuk, yazın ve yaşam [Child, literature and life]. Abece Eğitim ve Ekin Dergisi, 191, 12-16.
Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat [Child and literature]. Ankara: Kök Yayıncılık.
Sever, S. (2004). Anadili öğretiminin temel bir aracı: Yazınsal nitelikli çocuk kitapları [A basic tool of mother language teaching: Literary children’s books]. In M. Artar (Ed.). Disiplinlerarası Bakışla Türkiye’de Çocuk 4. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, (pp. 223-236). Ankara: AÜ Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi.
Singh, M. (1998). Gender issues in children's literature, ERIC Clearinghouse on Reading, English, and Communication Digest, 135.
Sonsöz, H. (2006, May). Rıfat Ilgaz ve toplumcu gerçekçilik [Rıfat Ilgaz and social realism]. Rıfat Ilgaz Sempozyumu, (pp. 461-470). İstanbul: Çınar Yayınları.
Strauss, A. & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: grounded theory procedures and techniques, Newbury Park: Sage Publications.
Tan, M. (1979). Kadın, ekonomik yaşamı ve eğitimi [Woman, her economic life and education]. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Tan, M. (2005). Yeni ilköğretim programları ve toplumsal cinsiyet [New elementary education curricula and social gender]. Eğitim, Bilim, Toplum, 3 (11), 68-77.
Tarba-Ceylan, D. (2003). İlköğretim Türkçe, lise Türkçe ve edebiyat kitaplarında insan hakları ve öğrencinin yeri [Human rights and students in elementary education Turkish textbooks, high school Turkish and literature textbooks]. Ders Kitaplarında İnsan Hakları Tarama Sonuçları, (pp. 302-321). İstanbul: Tarih Vakfı Yayını.
Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri [Content analysis and examples of practice]. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Taylor, F. (2003). Content analysis and gender stereotypes in children's books, Teaching Sociology, 31 (3), 300-311.
Tekeli, Ş. (1985). Kadın [Woman]. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Vol. 5, ( pp. 1189-1204). İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Tognoli, J., Jane, P., & Judith, L.(1994). The privilege of place: Domestic and work locations of characters in children’s books, Children’s Environments, 11 (4), 11- 25.
Türk Tabipler Birliği (2008) Türkiye’de toplumsal cinsiyet, kadın ve sağlık raporu. [Report on social gender, woman and health in Turkey]. Retrieved May 12 2007 from http://www.ttb.org.tr/index.php/haberler/44-yeni-raporlar/945.
Virtue, D. C. (2007). Folktales as a resource in social studies: Possibilities and pitfalls using examples from Denmark, Social Studies, 98 (1), 25-27.
Weitzman, L. J., Eifler, D., Hokada, E., & Ross, C. (1972). Sex-role socialization in picture books for preschool children, American Journal of Sociology, 77 (6), 1125- 1150.
Woolfolk, A. E. (1998). Educational psychology, Boston: Allyn and Bacon.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in social sciences]. Ankara: Seçkin Yayıncılık.