Mandolinle Muasırlaş(tır)mak: Türkçülüğün Mûsikî Sahasındaki Programı Işığında Köy Enstitülerinde Müzik Eğitimi

Bu makale, Köy enstitülerindeki müzik eğitimini, müfredat ve kullanılan çalgıları temel alarak, Ziya Gökalp’in, Türkçülüğün mûsikî alanındaki programı olarak tanımladığı millî mûsikî çerçevesinde tartışmak amacındadır. Burada ele alınan kaynaklar, Bedri Akalın’ın Köy Enstitülerinde Müzik Eğitimi Kılavuzu ile Gökalp’in Türkçülüğün Esasları’dır. Birinci kaynak; müzik teorisi, çalgılar ve polifoni gibi konularda doküman analizi için veri sağlarken, ikinci kaynak da Batı medeniyeti ile Türk kültürü arasındaki ilişkiler hakkında eleştirel söylem analizi için veri sunmuştur. Bulgular, Köy enstitüleri müzik programının, Batı müziği ve çalgılarını merkez alan bir anlayışla ve eski bir modele bağlı kalınarak oluşturulduğunu göstermektedir. Türkçülük programına göre güzideler, Batı medeniyetini, müzik de dâhil olmak üzere her alanda Türk kültürüne aşılamayı görev edinmelidir. Müzikte modernleşme için tek yapılması gereken, Batı armonisini Türk halk şarkılarına tatbik etmektir. Programın millî mûsikî söyleminde esasen uluslararası müziğe daha fazla vurgu yapılmakta ve Batı müziği armonisine üstünlük atfedilmektedir. Köy enstitüleri programında, modern eğitim için mandolin, akordeon ve armonika gibi Batı çalgılarının ve toplu eğlence ve boş zaman etkinlikleri için de bağlama, davul ve zurna gibi halk müziği sazlarının kullanımı tercih edilmiştir. Batı armonisi uygulanmış Türk halk şarkılarının müfredattaki ağırlığı, Türkçü programa uygunluk bakımından önemli bir gösterge oluşturmaktadır. Sonuç, Köy enstitülerindeki müzik eğitiminin, çağdaşlaşmadan ziyade Batılılaşmaya hizmet edecek şekilde yapılandırılmış olduğunu açık bir şekilde göstermektedir.

Modernizing with Mandolin: Music Education in Village Institutes in the Light of the Program of Turkism in the Field of Music

This article aims to discuss music education in village institutes based on the curriculum and instruments used within the framework of national mu-sic, which Ziya Gökalp defines as the program of Turkism in the field of music. Sources discussed here are Bedri Akalın’s Music Education Guide in Village Institutes and Gökalp’s Principles of Turkism. While the first source provided data for the document analysis method in subjects such as music theory, instruments, and polyphony, the second one ensured data on the relationships between Western civilization and Turkish culture for critical discourse analysis. The findings show that the music program of Village institutes was constructed with a Westerncentric approach and adhering to an old model. According to the program the elites should undertake the task of instilling Western civilization into Turkish culture in all areas, in-cluding music. The only thing that needs to do for modernization in music is to apply Western harmony to Turkish folk songs. The discourse of na-tional music puts more emphasis on international music and gives superi-ority to Western music harmony. Village institutes preferred to use West-ern instruments such as mandolin, accordion, and harmonica for modern education and folk musical instruments such as bağlama, davul, and zurna for collective entertainment and leisure activities. The weight of Turkish folk songs with Western harmony in the curriculum constitutes an im-portant indicator in terms of compliance with the Turkism program. The result clearly shows that music education in Village institutes was struc-tured to serve Westernization rather than modernization.

___

  • Referans 1 [Tecer], A. K. (1932). Sivas Halk Şâirleri Bayramı. Sivas: Kâmil.
  • Referans 2 [Yazıksız], N. A. (1918, Mayıs 15). Dilimiz, Musikimiz. Türk Yurdu, 157, s. 179-181.
  • Referans 3, G. (2020, 03 16). Güzel Sanatlarda Bağlama Eğitiminin İncelenmesi.(Yüksek Lisans Tezi). Ulusal Tez Merkezi: http://www.tez.yok.gov.tr adresinden alındı
  • Referans 4, B. (1945). Köy Enstitülerinde Müzik Eğitimi Kılavuzu. İstanbul: Milli Eğitim.
  • Referans 5, Y. (1989). Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1988'e). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
  • Altunya, N. (2014). Köy Enstitüsü Sistemi: Toplu Bakış (4. Baskı). İstanbul: Cumhuriyet.
  • Apaydın, T. (1983). Köy Enstitüsü Yılları. İstanbul: Çağdaş. Arar, İ. (1963). Atatürk'ün Halkçılık Programı ve Halkçılık İlkesinin Tarihçesi. İstanbul: Baha.
  • Arpaguş, F. (2019, 05 10). Ma'lûmât Mecmuası'nın 1-500 Sayılarında Yer Alan Türk Musikîsi İle İlgili Makâleler. (Yüksek Lisans Tezi). Ulusal Tez Merkezi: https://tez.yok.gov.tr/ adresinden alındı
  • Arseven, V. (1969). Açıklamalı Türk Halk Müziği Kitap ve Makaleler Bibliyografyası. İstanbul: Milli Folklor Enstitüsü.
  • Arsunar, F. (1947). Anadolu Halk Türkülerinden Örnekler 1. Ankara: C.H.P. Halkevleri.