İZMİR’DE SİGARAYI BIRAKMA POLİKLİNİKLERİNE BAŞVURANLARIN SİGARA VE DİĞER TÜTÜN ÜRÜNLERİ KULLANIM ÖZELLİKLERİ VE NİKOTİN BAĞIMLILIK DURUMLARI / SMOKING AND OTHER TOBACCO USE CHARACTERISTICS AND NICOTINE DEPENDENCE STATUS OF THOSE WHO APPLIED TO SMOKING CESSATION POLYCLINICS IN IZMIR

Bu çalışmanın amacı sigara ve diğer tütün ürünleri kullanım özellikleri ve nikotin bağımlılık durumlarının değerlendirilmesidir. Bu kesitsel çalışmanın evrenini İzmir İli Karşıyaka ve Konak Sigara Bırakma polikliniklerinden Ocak – Mart 2018 tarihleri arasında hizmet alan hastalar oluşturmaktadır. Çalışma grubu 210 katılımcı ile oluşturuldu. Bu çalışmada, “Sigara Kullanma Alışkanlığı Değerlendirme Anketi” ve “Sigara Dışı Tütün Ürünleri Kullanma Alışkanlığı Değerlendirme Anketi’’ kullanıldı. Nikotin bağımlılığı, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi ile değerlendirildi. İstatistiksel analizlerde SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) versiyon 22.0 kullanıldı. İstatistiksel analizler için ki kare testi ve student t testi kullanıldı. Ortalama sigaraya başlama yaşı 18.62±5.47 yıl, sigara bırakma polikliniğine başvurmadan önce sigarayı bırakmayı deneyenlerin sıklığı %55.7 idi. Sigara dışı tütün ürünü kullanım sıklığı %21.9 (n: 46) olup en sık kullanılan ürün elektronik sigaradır (%16.7). Sigara dışı tütün ürünü kullanan 46 kişinin %43.5’i sigarayı bırakmak için, %21.7’si sigaradan daha az zararlı olduğunu düşündüğü için başlamıştır. Elektronik sigara için; sigaradan daha az zararlı olduğunu düşünenler %51.4 (Elektronik sigara kullanan 35 kişide), nargile için sigaradan daha çok zararlı olduğunu düşünenlerin sıklığı %43.8’di (nargile içen 16 kişide). Fagerström testi ile 99 (%47.1) kişi ileri derece nikotin bağımlılığına sahip bulundu. Yaş arttıkça nikotin bağımlılığı düzeyi artmaktaydı (p≤0.05). Lise ve üzeri öğrenim düzeyinde ortaokul ve altı öğrenim düzeyine göre nikotin bağımlılık düzeyi daha düşüktü (p≤0.05). Katılımcıların tütün ürünleri konusundaki bilgi düzeyleri yetersizdir. Tütün ürünlerine başlanmasının engellenmesi öncelikli koruma önlemi olmakla birlikte, sigarayı bırakma polikliniklerinin hizmetlerinin etkinleştirilmesi de tütün ile mücadelede etkili olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sigara, sigara dışı tütün ürünü, sigara bırakma

SMOKING and OTHER TOBACCO USE CHARACTERISTICS and NICOTINE DEPENDENCE STATUS of THOSE WHO APPLIED to SMOKING CESSATION POLYCLINICS in IZMIR

The aim of this study was to evaluate smoking and other tobacco use characteristics and nicotine addiction among applicants in smoking cessation polyclinics in Izmir. The universe of this cross-sectional study consists of who applied to Karşıyaka and Konak Smoking Cessation Clinics in Izmir between January and March 2018. The study group was created with 210 participants. In this study, "Smoking Assessment Questionnaire" and "Non-Smoking Tobacco Product Evaluation Questionnaire" were used. Nicotine dependence was assessed by the Fagerstrom Nicotine Dependence Test. Statistical analyzes were performed using SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) version 22.0. Chi square test and student t test were used for statistical analysis. The average age of starting smoke was18.62±5.47 year. The frequency of those who attempted to quit smoking before applying to the smoking cessation clinic was 55.7%. The frequency of using non-smoking products is 21.9% (n: 46) and the most frequently used product is electronic cigarette (16.7%). 43.5% of the 46 people using non-smoking tobacco products started to quit smoking and 21.7% thought it was less harmful than smoking. For electronic cigarettes; 51.4% think they are less harmful than cigarettes (among 35 people using electronic cigarettes), and 43.8% think they are higher harmful than cigarettes for water pipe (16 people using hookah). With Fagerstrom test, 99 (47.1%) subjects were found to have severe degree of nicotine dependence. As age increased, nicotine addiction level increased (p≤0.05). The level of nicotine dependence was lower in collage and upper education level than secondary and lower education level (p≤0.05). Participants' knowledge levels on tobacco products are insufficient. Preventing the initiation of tobacco products is a priority protection measure, while enabling the services of the quit smoking outpatient clinics will be effective in fighting tobacco.

Keywords:

Cigarette, non-cigarette tobacco product, cessation,

PDF

___

1. World Health Organization. Global Atlas on Cardiovascular disease prevention and control [Internet]. Global atlas on cardiovascular disease prevention and control, 2011. http://www.who.int/cardiovascular_diseases/publications/atlas_cvd/en/ (Available at: 21.06.2018)
2. World Health Organization. WHO report on the global tobacco epidemic 2008. http://www.who.int/tobacco/mpower/2008/en/ (Available at: 21.06.2018)
3. Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye Sağlık Araştırması, 2014. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18854 (Erişim tarihi: 21.06.2018)
4. Benowitz N. Nicotine Addiction. N Engl J Med. 2010;362(24):2295–303.
5. Håkonsen L, Ernst A, Ramlau-Hansen C. Maternal cigarette smoking during pregnancy and reproductive health in children: a review of epidemiological studies. Asian J Androl. 2014;16(1):39.
6. Bilir N, Çakır B, Dağlı E, Ergüder T, Önder Z. Policies of tobacco control in Turkey. WHO Regional Office for Europe, 2010, s. 1-98.
7. Carter BD, Abnet CC, Feskanich D, Freedman ND, Hartge P, Lewis CE, et al. Smoking and Mortality — Beyond Established Causes. N Engl J Med. 2015;372(7):631–40.
8. Bilir N. Türkiye Tütün Kontrolünde Dünyanın Neresinde? Level of Tobacco Control in Turkey. Turkish Thorac J. 2009;(10):31–4.
9. Tuncer M. Türkiye Kanser Kontrol Planı (2013 - 2018). T. C. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savas Dairesi Baskanlığı, 2015. http://www.iccp-portal.org/system/files/plans/Ulusal_Kanser_Kontrol_Plani_2013_2018.pdf (Erişim tarihi: 21.06.2018).
10. Velioğlu U, Sönmez CI. Sigara bırakma polikliniğine başvuran hastaların nikotin bağımlılığının sosyo demografik özellikler ve depresyon ile ilişkisi Dicle Tıp Derg. 2018;45(1):35–41.
11. Kalkhoran S, Glantz SA. E-cigarettes and smoking cessation in real-world and clinical settings: A systematic review and meta-analysis. Lancet Respir Med. 2016;4(2):116–28.
12. Demir T, Tutluoğlu B, Koç N, Bilgin L. Sigara bırakma polikliniğimizin bir yıllık izlem sonuçları. Tüberküloz ve Toraks Derg. 2004;52(1):63–8.
13. Callahan-Lyon P. Electronic cigarettes: Human health effects. Tob Control. 2014;23(SUPPL. 2):36–40.
14. Küresel Yetişkin Tütün Araştırması, Türkiye, 2012. http://www.halksagligiens.hacettepe.edu.tr/KYTA_TR.pdf (Erişim tarihi: 21.06.2018).
15. Bilir N. Successes and Challenges in Tobacco Control–Turkish Experience of 20 Years. Eurasian J Pulmonol. 2017;19(3):119–23.
16. Flouris AD, Chorti MS, Poulianiti KP, Jamurtas AZ, Kostikas K, Tzatzarakis MN, vd. Acute impact of active and passive electronic cigarette smoking on serum cotinine and lung function. Inhal Toxicol. 2013;25(2):91–101.
17. Heatherton TF, Kozlowski LT, Frecker RC, Fagerström KO. The Fagerström Test for Nicotine Dependence: a revision of the Fagerström Tolerance Questionnaire. Br J Addict 1991;86:1119-1127.
18. Uysal MA, Kadakal F, Karşidaǧ C, Bayram NG, Uysal O, Yilmaz V. Fagerstrom test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tuberk Toraks. 2004;52(2):115–21.
19. Wu PC, Hsueh KC, Mar GY, Hsueh SC, Tu MS, McRobbie H, et al. Gender Differences in Outcome of an Attempt to Stop Smoking Among Smokers Attending a Smoking Cessation Clinic in Taiwan: 3-Year Follow-Up Study. Eval Heal Prof. 2016;39(3):317–25.
20. Argüder E, Karalezli A, Hezer H, Kılıç H, Er M, Hasanoğlu HC, ve ark. Sigara bırakma başarısını etkileyen faktörler. Türk Toraks Derg. 2013;14(14):81–7.
21. Walker NJ, Van Woerden HC, Kiparoglou V, Yang Y, Robinson H, Croghan E. Gender difference and effect of pharmacotherapy: findings from a smoking cessation service. BMC Public Health. 2016;16(1):1–8.
22. Smith PH, Kasza KA, Hyland A, Fong GT, Borland R, Brady K, et al. Gender differences in medication use and cigarette smoking cessation: Results from the International Tobacco Control Four Country Survey. Nicotine Tob Res. 2014;17(4):463–72.
23. Vatan İ, Ocakoğlu H İE. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Sigara İçme Durumunun Değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull. 2009;8(1):43–8.
24. Filippidis FT, Agaku IT, Vardavas CI. The association between peer, parental influence and tobacco product features and earlier age of onset of regular smoking among adults in 27 European countries. Eur J Public Health. 2015;25(5):814–8.
25. Thrasher JF, Swayampakala K, Cummings KM, Hammond D, Anshari D, Krugman DM, vd. Cigarette package inserts can promote efficacy beliefs and sustained smoking cessation attempts: A longitudinal assessment of an innovative policy in Canada. Prev Med (Baltim). 2016;88:59–65.
26. Bauermeister JA, Youatt EJ, Pingel ES, Soler JH, Johns MM. Psychosocial Obstacles to Smoking Cessation Attempts Among Young Adult Sexual Minority Women Who Smoke. Behav Med. 2018;44(2):123–30.
27. Sağlam L. Investigation of the results of a smoking cessation clinic and the factors associated with success. Turk J Med Sci. 2012;42(3):515–22.
28. Farsalinos KE, Poulas K, Voudris V, Houezec J Le. Electronic cigarette use in the European Union : analysis of a representative sample of 27460 Europeans from 28 countries. Addiction. 2016;111(11):2032–2040.
29. Vickerman KA, Carpenter KM, Altman T, Nash CM, Zbikowski SM. Use of electronic cigarettes among state tobacco cessation quitline callers. Nicotine Tob Res. 2013;15(10):1787–91.
30. Pepper JK, Ribisl KM, Emery SL, Brewer NT. Reasons for starting and stopping electronic cigarette use. Int J Environ Res Public Health. 2014;11(10):10345–61.
31. Subaşı N, Bilir N, İlhan E, Avluk A, Bavlı G, Biteker M, ve ark. Nargile İçenlerin Nargile İçme Konusundaki Bilgi, Tutum ve Davranışları. Türk Toraks Derg. 2005;6(2):137–43.
32. Braun RE, Glassman T, Wohlwend J, Whewell A, Reindl DM. Hookah use among college students from a Midwest University. J Community Health. 2012;37(2):294–8.
33. Çelepkolu T, Atlı A, Palancı Y, Yılmaz A, Demir S, İbiloğlu AO, ve ark. Sigara kullanıcılarda nikotin bağımlılık düzeyinin yaş ve cinsiyetle ilişkisi: Diyarbakır örneklemi. Dicle Med J. 2014;41(4):712–6.
34. Azagba S, Asbridge M. Nicotine dependence matters: Examining longitudinal association between smoking and physical activity among Canadian adults. Prev Med (Baltim). 2013;57(5):652–7.
35. Örsel O, Örsel S, Alpar S, Uçar N, Firat Güven S, Şipit T, vd. Sigara bırakmada nikotin bağımlılık düzeyleri. Solunum Hast. 2005;16:112–8.
36. Okutan O, Taş D, Kaya H. Sigara içen sağlık personelinde nikotin bağımlılık düzeyini etkileyen faktörler. Tuberk Toraks. 2007;55(4):356–63.
37. Brathwaite R, Smeeth L, Addo J, Kunst AE, Peters RJG, Snijder MB, vd. Ethnic differences in current smoking and former smoking in the Netherlands and the contribution of socioeconomic factors: A cross-sectional analysis of the HELIUS study. BMJ Open. 2017;7(7):1–12.
38. Courtney-Long EA, Romano SD, Carroll DD, Fox MH. Socioeconomic factors at the intersection of race and ethnicity influencing health risks for people with disabilities. J Racial Ethn Heal Disparities. 2017;4(2):213–22.
39. Marshall WR, Epstein LH, Green SB. Coffee drinking and cigarette smoking: I. coffee, caffeine and cigarette smoking behavior. Addict Behav. 1980;5(4):389–94