Tarhan OKAN, Merve ÖZDEN ÇAKA, Tülay İLHAN NAS

TÜRK İŞLETME GRUPLARINDA KURUMSAL YÖNETİŞİM MEKANİZMALARININ ORTAK YÖNETİM KURULU ÜYE PROFİLLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Bu çalışma ile işletme gruplarının yönetimini daha iyi anlamak adına kurumsalyönetişim mekanizmalarının Türk işletme gruplarında yaygın olarak görülen ortak yönetim kuruluüye profilleri üzerindeki etkileri, bağlı kuruluşlar düzeyinde incelenmeye çalışılmaktadır.Çalışmada, kurumsal yönetişim mekanizmaları olarak ele alınan sahiplik yoğunlaşmasının veyönetim kurulu yapılarının ortak yönetim kurulu üyelerinin sayıları ve profilleri üzerindekietkileri, bir dizi kontrol değişkeni dikkate alınarak irdelenmektedir. Bu anlamda, kasıtlı örneklemeyöntemi ile belirlenen 10 işletme grubunun 53 bağlı kuruluşunun 2011 ve 2014 yıllarına ait eldeedilen ikincil verilerinden yararlanılmaktadır. Analiz sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde,yönetim kurulu büyüklüğünün ve iç üye oranının ortak yönetim kurulu üyeliğini olumlu yöndeetkilediği, kadın üye oranının ise olumsuz yönde bir etki yarattığı görülmektedir. Bununla birlikte,ilgili yazının aksine, sahiplik yoğunlaşmasının herhangi bir etkisine rastlanılmamıştır.

THE EFFECTS OF CORPORATE GOVERNANCE MECHANISMS ON SHARED BOARD MEMBERSHIP PROFILES IN TURKISH BUSINESS GROUPS

The effects of corporate governance mechanisms on shared board membership profiles in Turkish business groups at subsidiary levels are examined to understand the management of business groups in this study. In this research, the effects of ownership concentration studied as corporate governance bodies and the structures of boards on the number of shared board memberships and their profiles are scrutinized by taking into consideration a bunch of control variables. In this regard, secondary data obtained from 53 subsidiaries belonging to 10 business groups in years of 2011 and 2014 are used, determined by judgmental sampling. As the results of analyses are evaluated as a whole, it is found out that the size of board of directors and the ratio of internal members affect shared board membership positively, whereas the ratio of female members influences it negatively. However, contrast to related literature, there is no the effect of the concentrated ownership on interlocking directoriates.

PDF

___

Ataay, A. (2008). Aile İşletme gruplarında karşılıklı kenetlenmiş yönetim kurulları: İMKB 100 şirketlerinden bulgular. Tamer Koçel (Eds.), 3. Aile İşletmeleri Kongre Kitabı içinde (ss. 19-31), İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
Baycan, N. Ç. ve Semerciöz, F. (2013). Kaynak bağımlılığı yaklaşımı temelinde, İMKB-100 endeksindeki şirketlerde varolan ortak yönetim kurulu üyeliklerine bir bakış. Kemal Demirci ve diğerleri (Eds.). 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 565-575), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
Buğra, A. (1994). Devlet ve işadamları. İstanbul: İletişim Yayınları.
Buğra, A. ve Üsdiken, B. (1995). Societal variations in state-dependent organizational forms: The South Korean chaebol and Turkish holding company. Emot (European Management and Organization in Transition) Workshop, Helsinki: Finland.
Bunting, D. ve Barbour, J. (2008). Interlocking directorates in large American corporations, 1896–1964. The Business History Review, 45(3), 317–335.
Burt, R. S. (2006). Interlocking directorates behind the S&P indices. Erişim adresi http://faculty.chicagobooth.edu/ronald.burt/research/files/IDS&P.pdf
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (10. Baskı) Ankara: Pegem Akademi.
Chafik, K. ve Younes, B. (2012). Relationship between CEO ownership and the debt. International Journal of Business and Social Science, 3(6), 56-60.
Chen, J. (2001). Ownership structure as corporate governance mechanism: Evidence from Chinese listed companies. Economics of Planning, 34(1-2), 53-72.
Chung, C. N. (2003). Managerial structure of business groups in Taiwan: The inner circle system and its social organization. The Developing Economies, 41(1), 37-64.
Cuervo-Cazurra, A. (2006). Business groups and their types. Asia Pacific Journal of Management, 23(4), 419-437.
Çerezci Baycan, N. ve Semerciöz, F. (2013). Kaynak bağımlılığı yaklaşımı temelinde, İMKB-100 endeksindekı̇ şirketlerde varolan ortak yönetim kurulu üyelı̇klerı̇ne bir bakış̧. M. K. Demirci, G. E. Gümüştekin, N. D. E. Özler, C. G. Atalay (Eds.), 21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı içinde (565-574 ss.). Ankara: Nobel.
Çolpan, A. M. ve Hikino, T. (2008). Türkiye’nin büyük şirketler kesiminde işletme gruplarının iktisadi rolü ve çeşitlendirme stratejileri. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1–2), 23–58.
Çolpan, A. M. ve Jones, G. (2016). Business groups, entrepreneurship and the growth of the Koç Group in Turkey. Business History, 58(1), 69-88.
Daily, C. M. ve Dalton, D. R. (1993). Board of directors leadership and structure: Control and performance ımplications. Entrepreneurship Theory and Practice, 17, 65–81.
Daily, C. M., Dalton, D. R., Cannella Jr, A. A. (2003). Corporate governance: Decades of dialogue and data. Academy of Management Review, 28(3), 371-382.
Demirağ, İ. ve Serter, M. (2003). Ownership patterns and control in Turkish listed companies. Corporate Governance, 11(1), 40–51.
Denis, D. K. ve McConnell, J. J. (2001). International corporate governance. Purdue CIBER Working Papers. Erişim Adresi http://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1016&context=ciberwp
Dicle, I. A. ve G. Turgut; (2003). A longitudinal study of interlocking directorates of the companies quoted in Istanbul Stock Exchange between 1996–2001. Delener, N. ve Chao C.-N. (Ed.), Gbata Proceedings Book.
Dirlik, S. (2014). Türkiye’deki işletme gruplarının uluslararasılaşması: Çoklu örnek olay araştırması (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Muğla: Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gulati, R. ve Wetphal, J. D. (1999). Cooperative or controlling? The effects of CEO-board relations and the content of interlocks on the formation of joint ventures. Administrative Science Quarterly, 44(3), 473–506.
Gupta, M. ve Fields, L. P. (2009). Board independence and corporate governance: evidence from director resignations. Journal of Business Finance & Accounting, 36(12), 161-184.
Heemskerk, E. M. (2013). The social field of the European corporate elite: A network analysis of interlocking directorates among Europe’s largest corporate boards. Global Networks, 11(4), 440–60.
İlhan Nas T. ve Kalaycıoğlu O. (2016). The effects of the board composition, board size and CEO duality on export performance: Evidence from Turkey. Management Research Review, 39, 1374-1409.
İlhan-Nas, T., Okan, T., Tatoğlu, E., Demirbağ, M. ve Glaister, K. W. (2018a). The effects of ownership concentration and institutional distance on the foreign entry ownership strategy of Turkish MNEs. Journal of Business Research, 93, 173–183.
İlhan-Nas, T., Okan, T., Tatoğlu, E., Demirbağ, M., Wood, G. ve Glaister, K. W. (2018b). Board composition, family ownership, institutional distance and the foreign equity ownership strategies of Turkish MNEs. Journal of World Business, 53, 862–879.
İlhan-Nas, T. (2019). Yerel Pazarlardaki Ürün Çeşitlendirme İle Uluslararasılaşma Derecesi Arasındaki İlişki: Kurumsal Yönetişim Mekanizmalarının Düzenleyici Etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 213-229.
İlhan, T. (2005). Uluslararası ortak girişimlerde şirket içi tutarlılık ve yerel eşbiçimlilik baskılarını yönetmede farklılaşan stratejik insan kaynakları uygulamalarının rolü. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 81–119.
İSO (İstanbul Sanayi Odası). (2014). Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu. Erişim adresi http://www.iso500.org.tr/500-buyuk-sanayi-kurulusu/2014/
Jensen, M. C. ve Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305–359.
John, K. ve Senbet, L. W. (1998). Corporate governance and board effectiveness. Journal of Banking & Finance, 22(4), 371-403.
Johnson, J. L., Daily, C. M, ve Ellstrand, A. E. (1996). Boards of directors: A review and research agenda. Journal of Management, 22, 409–438.
KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu). (t.y.). Erişim Adresi https://www.kap.org.tr Karademir, B. (2017). Gelişen piyasalardaki işletme grupları: Bazı kuramsal notlar. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 189-196.
Karaevli, A. (2008). Türkiye’deki işletme gruplarında çeşitlendirme stratejilerinin evrimi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2), 85-107.
Karaevli, A. ve Yurtoğlu, B. B. (2018). Founding family effects on business group growth: Longitudinal evidence from Turkey (1925–2012). Long Range Planning, 51(6), 831-864.
Karasu, R. (2013). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile anonim şirketlerde kurumsal yönetim ile ilgili getirilen yenilikler. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), 33–60.
KHU−KPMG-T−DEIK−VCC (Kadir Has University, KPMG Turkey, the Foreign Economic Relations Board, Vale Columbia Center on Sustainable International Investment). (2011). Turkish multinationals steady on their course despite crisis, survey finds. Erişim adresi http://sites.khas.edu.tr/EMGP/report.html
Koca, M. A. (2015). İşletme gruplarında çeşitlenme ve bilgi alanı yönetimi: Türkiye örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Koç Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu. (2019). Erişim adresi https://cgf.ku.edu.tr/tr/
Kula, V. (2005). The Impact of the roles, structure and process of boards on firm performance: Evidence from Turkey. Corporate Governance: An İnternational Review, 13(2), 265–276.
Kula, V. ve Tatoğlu, E. (2006). Board process attributes and company performance of family–owned businesses in Turkey. Corporate Governance, 6(5), 624–634.
Lester, R. H. ve Cannella, A. A. (2006). Interorganizational familiness: How family firms use interlocking directorates to build community-level social capital. Entrepreneurship Theory and Practice, 30(6), 755–775.
Lins, K. V. (2003). Equity ownership and firm value in emerging markets. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 38(1), 159–184.
Luo, X. ve Chung, C. (2005). Keeping it all in the family: The role of particularistic relationships in business group performance during institutional transition. Administrative Science Quarterly, 50(3), 404-439.
Mak, Y. T. ve Li, Y. (2001). Determinants of corporate ownership and board structure: evidence from Singapore. Journal of Corporate Finance, 7(3), 235-256.
Mak, Y.T. ve Roush, M.L. (2000). Factors affecting the characteristics of boards of directors: An empirical study of New Zealand initial public offering firms. Journal of Business Research, 47(2), 147–159.
Maman, D. (1999). Research note: Interlocking ties within business groups in Israel - A longitudinal analysis, 1974–1987. Organization Studies, 20(2), 323 –339.
Maman, D. (2001). The organizational connection: social capital and the career Expansion of directors of business groups in Israel. Social Science Research, 30(4), 578-605.
Mcdonald, M. L., Westphal, J. D. ve Graebner, J. D. (2008). What do they know? The effects of outside director acquisition experience of firm acquisition performance. Strategic Management Journal, 29(11), 1155–1177.
Mert, K. (2012). Türkiye’deki işletme gruplarının uluslararasılaşma motivasyonunun lokasyon ve giriş stratejisi üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Mikkelson, W. H. ve Rubback, R. S. (1985). An empirical analysis of the interfirm equity investment process. Journal of Financial Economics, 14(4), 523 –53.
Mizruchi, M. S. (1996) What do interlocks do? An analysis, critique, and assessment of research on interlocking directorates. Annual Review of Sociology, 22, 271–298.
Murray, G. (2000). Interlocking directorates Australia and New Zealand Comparisons. Julie Henderson ve diğerleri (Eds.), Australian Sociological Association (TASA) 2000 Conference içinde (ss. 1-16). Flinders University.
Okan, T. (2017). Finans ve muhasebe fonksiyonları. İşletme (2. Baskı) içinde (399–456), İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Okan, T., Koparan, E. ve İlhan–Nas, T. (2016). Yönetim kurulu çeşitliliği ve kurumsal sosyal sorumluluk söylemleri arasındaki ilişki: Kurumsal çevrenin moderatör etkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(2), 465–516.
Okan, T., Sarı, S. ve İlhan–Nas, T. (2014). Yönetim kurulu yapısı ile finansal performans arasındaki ilişkide uluslararası çeşitlenmenin aracılık etkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25(77), 39 – 78.
OSHA. (t.y.). SIC Division Structure. Retrieved from https://www.osha.gov/pls/imis/sic_manual.html
Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 1 (3. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Palepu, K. (1985). Diversification strategy, profit performance and the entropy measure. Strategic Management Journal, 6(3), 239–255.
Pearce, J. A. ve Zahra, S. A. (1992). Board composition from a strategic contingency perspective. Journal of Management Studies, 29(4), 411-438.
Pfeffer, J. (1973). Size, composition, and function of hospital boards of directors: A study of organization-environment linage. Administrative Science Quarterly, 18(3), 349-364.
Plessis, J. J. D. ve Saenger, I. (2017). The general meeting and the management board as company organs. German corporate Governance in International and European Contex içinde (ss. 37–64). Berlin: Heidelberg
Ruigrok, W.; Peck, S. I. ve Keller, H. (2006). Board characteristics and involvement in strategic decision making: Evidence from Swiss companies. Journal of Management Studies, 43(5), 1201–1226.
Salvaj, E. ve Couyoumdjian, J. P. (2013). Interlocked, business groups and the state in Chile (1970-2010). Journal Business History, 58(1), 129–148.
Salvaj, E., Ferraro, F. ve Tàpıes, J. (2008). Family firms and the contingent value of board interlocks: The Spanish case. Family Values and Value Creation, 236–259.
Santos, R. L., Alexandre di Miceli, D. S ve Barros, L. A. (2009). Board Interlocking in Brazil: Directors’ participation in multiple companies and its effect on firm value. CEG (Center for Corporate Governance Research) Working Paper Series, 003/2009.
Saraç, M. (2002). An empirical analysis of corporate ownership structure in Turkish manufacturing sector. 6th European Business History Association Annual Congress, Helsinki. Retrieved from http://homes.ieu.edu.tr/~aduman/econ424/turkish%20corporate%20ownership.pdf
Schellenger, M. H, Wood, D. D. ve Tashakori, A. (1989). Board of director composition, shareholder wealth and dividend policy. Journal of Management, 15(3), 457–467.
Selekler Gökşen, N. (2015). Makrokurumsal bakış açısı: Bir değerlendirme. A. S. Sargut ve Ş. Özen (Eds.). Örgüt Kuramları (3. Baskı) içinde (ss. 331–378). Ankara: İmge Kitabevi.
Selekler–Gökşen, N. ve Yıldırım–Öktem, Ö (2009). Countervailing institutional works: Corporate governance in Turkish family business groups. Journal of Management and Governance, 13(3), 193–213.
Selekler–Gökşen, N. ve Karataş, A. (2008). Board structure and performance in an emerging economy: Turkey. International Journal of Business Governance and Ethics, 4(2), 132–147.
Selekler–Gökşen, N. ve Yıldırım–Öktem, Ö. (2008). The impact of board characteristics on the internationalization of business group affiliates. Bogazici Journal, 22(1), 53–71.
SPK (2004, 24 Haziran). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Kotasyon Yönetmeliği. Resmi Gazete, Sayı: 25502.
Şenalp, G. M. ve Öztürk, Ö. (2014). Interlocking directorates and capitalist class formations in Turkey: A study on the listed firms in Istanbul Stock Exchange and Istanbul Chamber of Industry (ISO 500). Paper to be Presented to the ISA XVIII. World Congress of Sociology, 13–19 July, Yokohama, Japan.
Tian, J. J. ve Lau, C. (2001). Board composition, leadership structure and performance in Chinese shareholding companies. Asia-Pacific Journal of Management, 18(2), 245–263.
Ulusan, H. ve Doğan, İ. (2008). Muhasebe politikası seçimi: Pozitif muhasebe teorisi ve ekonomik belirleyiciler – ampirik bir çalışma. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 229–254.
Üsdiken, B. (2008). Türkiye’de işletme grupları: “Özel sayıya giriş”. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1–2), 5–21.
Üsdiken, B. ve Yıldırım–Öktem, Ö. (2008). Kurumsal ortamda değişim ve büyük aile holdingleri bünyesindeki şirketlerin yönetim kurullarında “icrada görevli olmayan” ve “bağımsız” üyeler”. Amme İdaresi Dergisi, 41(1), 43–71.
Üsdiken, B., Yıldırım–Öktem, Ö. ve Şenol, A. N. (2015). İç halkaya dahil olmak: Türkiye’ deki büyük aile holdinglerinde profesyonel yöneticiler. ODTÜ Gelişme Dergisi, 42(3), 521-551.
Wagner III, J. A., Stimpert, J. L. ve Fubara, E I. (1998). Board composition and organizational performance: Two studies of insider/outsider effects. Journal of Management Studies, 35(5), 655–677.
Yaprak, A., Karademir, B. ve Osborn, R. N. (2006). How do business groups function and evolve in emerging markets? The case of Turkish business groups. International Marketing Research içinde (ss. 275-294). Emerald Group Publishing Limited.
Yıldırım‐Öktem, Ö. ve Üsdiken, B. (2010). Contingencies versus external pressure: Professionalization in boards of firms affiliated to family business groups in late-industrializing countries. British Journal of Management, 21(1), 115-130.
Yurtoğlu, B. B. (2000). Ownership, control, and performance of Turkish listed firm. Empirica, 27, 193–222.
Yurtoğlu, B. B. (2003). Corporate governance and implications for minority shareholders in Turkey. Journal of Corporate Ownership & Control, 1, 72-86.
Zahra, S. A. ve Pearce, J. A. (1989). Boards of directors and corporate financial performance: A review and integrative model. Journal of Management, 15(2), 291–334.
Pearce, J. A. ve Zahra, S. A. (1992). Board composition from a strategic contingency perspective. Journal of Management, 29(4), 411–438.