BİST TURİZM ENDEKSİ İLE DOLAR KURU, DOLAR ENDEKSİ VE PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN AMPİRİK ANALİZİ

Bu çalışmanın amacı BİST (Borsa İstanbul) Turizm Endeksi ile dolar kuru, dolar endeksi vepetrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda 01 Ocak2003 – 24 Temmuz 2018 dönemi günlük verilerine nedensellik analizleri uygulanmıştır. Dolayısıylaçalışma kapsamında her bir değişkene ait toplam 4060 gözlem analiz edilmiştir. Çalışmada söz konusudeğişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin tespit edilmesi amacıyla geleneksel Granger (1969)nedensellik analizinin yanı sıra asimetrik nedensellik ilişkisinin de ortaya çıkarılmasına olanaksağlayan Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik analizi kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, analizedâhil edilen değişkenler arasında anlamlı Granger nedensellik ve asimetrik nedensellik ilişkisininvarlığını göstermektedir.

EMPIRICAL ANALYSIS OF THE CAUSALITY RELATIONSHIP OF BIST TOURISM INDEX WITH DOLLAR EXCHANGE RATE, DOLLAR INDEX AND OIL PRICES

The aim of this study is to reveal the causal relationship between the BIST (İstanbul Stock Exchange) Tourism Index and the dollar rate, dollar index and oil prices. For this purpose, causality analyzes were made by using the daily data of 01 January 2003 - 24 July 2018 period. Therefore, a total of 4060 observations for each variable were analyzed. In order to determine the causality relationship between these variables, in addition to the traditional Granger (1969) causality analysis, the asymmetrical causality analysis, which allows to reveal the asymmetrical causality relationship, was used. The findings of the study indicate that there is a significant Granger causality and asymmetric causality relation between variables that included in the analysis.

PDF

___

Abdioğlu, Z. ve Değirmenci, N. (2014). Petrol fiyatları-hisse senedi fiyatları ilişkisi: BIST sektörel analiz. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 1-24.
Akel, V. ve Gazel, S. (2014). Döviz kurları ile BIST sanayi endeksi arasındaki eşbütünleşme ilişkisi: bir ARDL sınır testi yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, 23-41.
Aktaş, M. ve Akdağ, S. (2013). Türkiye’de ekonomik faktörlerin hisse senedi fiyatları ile ilişkilerinin araştırılması. International Journal of Social Science Research, 2(1), 50-67.
Alper, D. ve Kara, E. (2017). Borsa İstanbul’da hisse senedi getirilerini etkileyen makroekonomik faktörler: BIST sınai endeksi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 713-730.
Asprem, M. (1989). Stock prices, asset portfolios and macroeconomic variables in ten European countries. Journal of Banking & Finance, 13(4-5), 589-612.
Bastianin, A., Conti, F. ve Manera, M. (2016). The impacts of oil price shocks on stock market volatility: Evidence from the G7 countries. Energy Policy, 98, 160-169.
Bayrakdaroğlu, A. ve Nazlıoğlu, Ş. (2009). Hisse senedi fiyat-hacim ilişkisi: İMKB’de işlem gören bankalar için doğrusal ve doğrusal olmayan Granger nedensellik analizi. İktisat İşletme ve Finans, 24(277), 85-109.
Belen, M. ve Karamelikli, H. (2016). Türkiye’de hisse senedi getirileri ile döviz kuru arasındaki ilişkinin incelenmesi: ARDL yaklaşımı. İstanbul Business Research, 45(1), 34-42.
Bahmani-Oskooee, M. ve Sohrabian, A. (1992). Stock prices and the effective exchange rate of the dollar. Applied economics, 24(4), 459-464.
Boyacıoğlu, M. A. ve Çürük, D. (2016). Döviz kuru değişimlerinin hisse senedi getirisine etkisi: Borsa İstanbul 100 endeksi üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 143-156.
Büberkökü, Ö. ve Şahmaroğlu, S. (2016). Beta katsayılarındaki değişimin açıklanmasında işlem hacminin etkisinin incelenmesi: banka hisselerine dayalı bir analiz. İşletme Bilimi Dergisi, 4(1), 1-28.
Büberkökü, O. ve Kızıldere, C. (2016). ABD ve Euro Bölgesi faiz oranlarının türk faiz oranı piyasası üzerindeki etkisinin incelenmesi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 28-47.
Coşkun, M., Kiracı, K. ve Muhammed, U. (2016). Seçilmiş makroekonomik değişkenlerle hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki: Türkiye üzerine ampirik bir inceleme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(616), 61-74.
Coşkun, Y. ve Ümit, A. Ö. (2016). Türkiye'de hisse senedi ile döviz, mevduat, altın, konut piyasaları arasındaki eşbütünleşme ilişkilerinin analizi. Business & Economics Research Journal, 7(1), 47-69.
Delgado, N. A. B., Delgado, E. B. ve Saucedo, E. (2018). The relationship between oil prices, the stock market and the exchange rate: evidence from Mexico. The North American Journal of Economics and Finance, 45, 266-275.
Diaz, E. M., Molero, J. C. ve de Gracia, F. P. (2016). Oil price volatility and stock returns in the G7 economies. Energy Economics, 54, 417-430.
Dizdarlar, H. I. ve Derindere, S. (2008). Hisse senedi endeksini etkileyen faktörler: İMKB 100 endeksini etkileyen makroekonomik göstergeler üzerine bir araştırma. Yönetim Dergisi, 19(61), 113-124.
Ege, İ. ve Şahin, S. (2017). BIST Sınaî, BIST Kimya Endeksi ile doğal gaz ve petrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi: Toda-Yamamoto yaklaşımı, 15(1) Alternatif Politika, 133-155.
Ergül, N. (2014). BİST-Turizm sektöründeki şirketlerin finansal performans analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1), 325-340.
Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. (2018). Borsa İstanbul Sektör Endeksleri ile döviz kurları arasındaki ilişkilerin incelenmesi: ARDL modeli. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 8-28.
Granger, W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross spectral methods, Econometrica, (37), 424-438.
Gjerde, Ø. ve Saettem, F. (1999). Causal relations among stock returns and macroeconomic variables in a small, open economy. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 9(1), 61-74.
Gökmen, O. ve Çömlekçi, İ. (2018). Turizm endeksleri arasındaki eşbütünleşme ilişkisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(2), 273-286.
Güdük, T. (2018). The relationship between tourism revenues and financial ratios of enterprises in the Bist tourism: Panel Data Analysis. Prizren Social Science Journal, 2(2), 35-42.
Hatemi-j, A. (2012). Asymmetric causality tests with an application. Empirical Economics, 43(1), 447-456.
Hatemi-j, A. (2003). A new method to choose optimal lag order in stable and unstable VAR models. Applied Economics Letters, 10(3), 135-137.
Jain, A. ve Biswal, P. C. (2016). Dynamic linkages among oil price, gold price, exchange rate, and stock market in India. Resources Policy, 49, 179-185.
Karaca, O. (2003). Türkiye'de enflasyon-büyüme ilişkisi: zaman serisi analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 247-255.
Kaya, V., Çömlekçi, İ. ve Kara, O. (2013). Hisse senedi getirilerini etkileyen makroekonomik değişkenler 2002–2012 Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (35), 615 - 624
Kendirli, S. ve Çankaya, M. (2016). BİST Turizm Endeksi’ndeki şirketlerde işletme sermayesi yönetiminin karlılık üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik bir araştırma. International Review of Economics and Management, 4(2), 46-68.
Keskin Benli, Y. (2015). Döviz kuru ile borsa İstanbul 100 ve sektör endeksleri arasındaki ilişkinin ampirik analizi, UHBAB Journal, 55, 1-23.
Kirkulak-Uludag, B. ve Safarzadeh, O. (2018). The interactions between OPEC oil price and sectoral stock returns: Evidence from China. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 508, 631-641.
Kuzu, S. (2017). Petrol fiyatları ve bazı makro ekonomik değişkenlerin borsa istanbul'da yer alan bir takım endeksler üzerindeki etkisinin araştırılması. Yönetim ve Ekonomi, 24(2), 579-599.
Ludwig, A. ve Sløk, T. (2004). The relationship between stock prices, house prices and consumption in OECD countries. Topics in Macroeconomics, 4(1).
Mishra, P. K., Das, J. R. ve Mishra, S. K. (2010). Gold price volatility and stock market returns in India. American Journal of Scientific Research, 9(9), 47-55.
Narayan, P. K. ve Narayan, S. (2010). Modelling the impact of oil prices on Vietnam’s stock prices. Applied energy, 87(1), 356-361.
Nieh, C. C. ve Lee, C. F. (2001). Dynamic relationship between stock prices and exchange rates for G-7 countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 41(4), 477-490.
Park, J. ve Ratti, R. A. (2008). Oil price shocks and stock markets in the US and 13 European countries. Energy economics, 30(5), 2587-2608.
Çemrek, F. ve Yıldız, Z. BİST 100 endeksi ile altın ve petrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 155-170.
Sandal, M, Çemrek, F. ve Yıldız, Z. (2017). BİST 100 endeksi ile altın ve petrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 155-170.
Sevinç, E. (2014). Makroekonomik değişkenlerin, BÌST-30 endeksinde işlem gören hisse senedi getirileri üzerindeki etkilerinin arbitraj fiyatlama modeli kullanarak belirlenmesi. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 43(2).
Şahin, E., Konak, F. ve Karaca, S. S. (2017). Türkiye ve Rusya Arasındaki "Uçak Krizinin" Borsa İstanbul gıda, içecek ve turizm endeksleri üzerine etkisi. Business and Economics Research Journal, 8(3), 473-485.
Şener, S., Yılancı, V. ve Tıraşoğlu, M. (2013). Petrol fiyatları ile Borsa İstanbul’un kapanış fiyatları arasındaki saklı ilişkinin analizi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26), 231-248.
Şentürk, M. ve Dücan, E. (2014). Türkiye'de döviz kuru-faiz oranı ve borsa getirisi ilişkisi: ampirik bir analiz. Business & Economics Research Journal, 5(3), 67-80.
Tsai, I. C. (2012). The relationship between stock price index and exchange rate in Asian markets: A quantile regression approach. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 22(3), 609-621.
Özer, A., Kaya, A. ve Özer, N. (2011). Hisse senedi fiyatları ile makroekonomik değişkenlerin etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 163-182.
Özmen, M., Karlılar, S. ve Karlılar, G. (2012). Türkiye için döviz kuru, faiz ve enflasyonun hisse senedi getirileri üzerine etkileri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 107-120.
Özmerdivanlı, A. (2014). Petrol fiyatları ile BIST 100 endeksi kapanış fiyatları arasındaki ilişki. Akademik Bakış Dergisi, (43), 134-155.
Ürkmez, E. ve Karataş, T. (2017). ‘Borsa İstanbul 100 endeksi ile döviz kurları arasındaki dinamik ilişkinin belirlenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 45, 393-409.
Yakut, E., Harbalıoğlu, M. ve Pekkan, N. Ü. (2015). Turizm sektöründe BIST’a kayıtlı işletmelerin veri zarflama analizi ve toplam faktör verimliliği ile finansal performanslarının incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi (ISARDER), 7(2), 235-257.
Yeşildağ, E. (2016). Makroekonomik faktörlerin Borsa İstanbul'daki endeks getirilerine etkisinin arbitraj fiyatlama modeli ile analizi. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences. CİEP Özel Sayısı, 51-76.
Yilanci, V. ve Bozoklu, Ş. (2014). Türk sermaye piyasasında fiyat ve işlem hacmi ilişkisi: zamanla değişen asimetrik nedensellik analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 14(2), 211-220.
Yıldırım, M., Bayar, Y. ve Kaya, A. (2014). Enerji fiyatlarının sanayi sektörü hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisi: borsa ı̇stanbul sanayi sektörü şirketleri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (62), 93-108.