THOMAS SEDLACEK’İN İYİ, KÖTÜ VE EKONOMİ GILGAMIŞ’TAN WALL STREET’E İKTİSADİ ANLAM ARAYIŞI KİTABINDA EKONOMİNİN HİKÂYESİ

Bireyin davranışları farklı güdülerle açıklanabilir. İnsanı eyleme geçiren kararlar, gündelik yaşamın bir parçasıdır. Öte yandan alınan kararlar, rasyonel bireyin rasyonel seçim kısıtıyla çerçevelenemeyecek kadar kompleks ve farklı dinamiklerle ilintilidir. İnsanı duygularından ve değerlerinden soyutlayarak tek tipleştiren rasyonalite ve kişisel çıkar varsayımları, davranış ve güdülerdeki bireysel farklılıkları göz ardı etmektedir. Bu anlayışla eser, iktisadi davranışı anlamada matematiksel modeller kadar kültürel birikime, inanç ve değer sistemlerini oluşturan ve şekillendiren ekonomi dışı unsurlara dikkat çekmektedir. Sedlacek, bu değerlendirmeleri temelde iki kısımda yapmıştır. İlk kısım Kadim Ekonomi ve Ötesi başlığını taşımaktadır, ikinci kısım ise Sapkın Düşünceler başlığı altında ele alınmıştır. Yazar, ilk kısımda mitolojinin, dinin, teolojinin, felsefenin ve bilimin içindeki ekonomiyi ele aldığını; ikinci kısımda ise ekonominin içindeki mitolojiyi, dini, teolojiyi, felsefe ve bilimi aradığını belirtir. Kitap kimi zaman efsanelerden, kimi zaman kutsal kitaplardan kimi zaman da modern iktisat teorisinden, filozoflardan ve düşünürlerden yapılan alıntılarla sadece ilgi çekici değil, aynı zamanda okuyucun düşün dünyasına farklı pencereler açmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomi, Rasyonalite, Kültür

THE STORY OF ECONOMICS IN THOMAS SEDLACEK’S BOOK TITLED ECONOMICS OF GOOD AND EVIL: THE QUEST FOR ECONOMIC MEANING FROM GILGAMESH TO WALL STREET

An individual's behavior can be explained by different motives. Our decisions that put people into action are part of everyday life. On the other hand, the decisions taken are too complex and related to different dynamics that cannot be framed by the rational choice constraint of the rational individual. Assumptions of rationality and self-interest, which standardize people by isolating them from their emotions and values, ignore individual differences in behavior and motives. With this understanding, the book draws attention to cultural accumulation, non-economic factors that form and shape our belief and value systems, as well as mathematical models in understanding economic behavior. Sedlacek made these evaluations basically in two parts. The first part is titled Ancient Economics and Beyond, and the second part is covered under the title of Blasphemous Thougts. In the first part, the author examines the economy in mythology, religion, theology, philosophy and science; In the second part, he states that he is looking for mythology, religion, theology, philosophy and science in economics. The book is not only interesting, but also opens different windows to the reader's world of thought, sometimes with quotations from legends, holy books, modern economic theory, philosophers and thinkers.

Keywords:

Economics, Rationality, Culture,

PDF

___

Anderson, E. (2000). Beyond homo economicus: New developments in theories of social norms. Philosophy and Public Affairs, 29(2), 170-200.
Atamtürk, B. (2002). Klasikler ve Adam Smith, İktisat’ın Dama Taşları, Ekoller-Kavramlar-İz Bırakanlar II, Eğitim Serisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mezunları Cemiyeti
Balıkçıoğlu, B. & Karacaoğlu, K. (2007). Sosyal bir ürün olarak topluma pazarlanan hayırseverlik: Stratejik hayırseverlik. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 121-141.
Bulutay, T. (2004). İktisat kuramının temel ilkeleri ve eleştirileri. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 19(224), 30-91.
Gezgin, İ. (2009). Gılgamış. Alfa Yayınları.
Gılgamış Destanı (2021). Çev. S. Maden, Hasan Âli Yücel Klasikleri Dizisi, XV. Basım, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Gintis, H. (2003). The Hitchhiker's guide to altruism: Gene-culture coevolution, and the internalization of norms. Journal of Theoretical Biology, 220(4), 407-418.
Hirschman O. A. (2008). Tutkular ve çıkarlar, kapitalizm zaferini ilan etmeden nasıl savunuluyordu? (Çev. B. Cezar). İlk Basım, Metis Yayınları.
Hobbes, T. (1978). De homine. trans, C. T. Wood, T.S.K. Scott-Craig, and B. Gert. In man and citizen, B.Gert (Ed.), Gloucester, Mass.: Peter Smith
Kırmızıaltın, E. (2017). İktisat ve rasyonalite, K.Marx, W.S.Jevons ve T.B. Veblen’de rasyonalite, insan, teori. 1.Baskı, Heretik Basın Yayın.
Kızılarslan, Ş. & D. Usta (2021). Easterlin paradoksunun alternatif bir yaklaşımla incelenmesi: Panel kesirli polinomiyal modeller. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 533-550.
Loewenstein, G. (2000). Emotions in economic theory and economic behavior. American Economic Review, 90(2), 426-432.
Mandeville, B. (1924/1970). The fable of the bees; or, private vices, public benefits. P. Harth (Der.), Oxford: Clarendon Press, 1924; ve sonraki versiyon Arılar meseli; veya şahsi kusurlar, içtimai faydalar, Middlesex: Penguin.
Montesquieu, C. S. (1989). Sprit of laws. A. M. Cohler, B. C. Miller ve H. S. Stone (Der.), Cambridge University Press.
Ruben, E. B. (2011). İktisadın unuttuğu insan. Bağlam Yayıncılık.
Sedlacek, T. (2017). İyi, kötü ve ekonomi Gılgamış’tan Wall Street’e lktisadi anlam arayışı. Çev. Alpogan Sabri Erdoğan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Smith, A. (1759, 1776). The theory of moral sentiments. Oxford University Press.
Stigler, G.J. (1987). Frank Hyneman Knight. The new palgrave: A dictionary of economics içinde, J. Eatwell (Der.), Cilt 3, Stockton Press, 55-59.