KİTLE FONLAMASI YÖNTEMLERİNDE RİSKLER VE ETİK SORUNLARI

Kitle fonlaması olgusunun insan hayatında bağış temelli olarak uzun zamandır var olduğunu söyleyebiliriz. Alternatif bir finansman yöntemi olarak yeni ortaya çıkan ve hem akademisyenler hem de uygulayıcılar tarafından önemli ölçüde ilgi çeken bir olgu haline gelmesi ise internet tabanlı olarak sermaye ve finans piyasalarına alternatif olarak kullanılmasıyla başlamaktadır. Özellikle başlangıç sermayesine ihtiyaç duyan girişimcilerin giderek artan bir ilgisiyle büyümesini hem Dünya’da hem de ülkemizde sürdürmektedir. Kitle fonlaması katlanarak büyüdükçe, ilgili zorluklar ve fırsatlar da artmaktadır. Kitle fonlaması yöntemi, diğer girişimci finansman yöntemlerinden oldukça farklıdır. Bu yöntemde fon sağlayıcılar, bir kitle fonlaması kampanyası sırasında kurucular tarafından sağlanan bilgilere güvenmek durumundadırlar ve bu nedenle yetersiz bilgi nedeniyle proje sunumunun ve dolayısıyla finansmanın başarısızlığı söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle, bilgi simetrisi kitle fonlamasında önemli bir husustur. Bu çalışmada öncelikle kitle fonlaması tanımlanmakta, özellikleri, ilgili terminolojileri, temel unsurları ve etik konuları tartışılmaktadır. Akabinde olası risk türleri etraflıca incelenmekte, farklı kitle fonlaması yöntemlerinde etik sorunlar ve riskler aktarılmaktadır. Son bölüm, bu çalışmanın sonuçlarını ve gelecekteki araştırmalar için önerileri içermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kitle fonlaması, Etik, Risk, Dolandırıcılık, Girişimci

RISKS AND ETHICAL ISSUES IN CROWDFUNDING METHODS

We can say that the phenomenon of crowdfunding has been around for a long time on the basis of donations in human life. As an alternative financing method, it has become an emerging phenomenon that attracts significant attention by both academicians and practitioners, and it starts with the use of internet-based as an alternative to capital and financial markets. It continues to grow both in the world and in our country, especially with the increasing interest of entrepreneurs who need start-up capital. As crowdfunding grows exponentially, so do the challenges and opportunities involved. The crowdfunding method is quite different from other entrepreneurial financing methods. In this method, funders have to rely on the information provided by the founders during a crowdfunding campaign, and therefore there may be failure of project delivery and thus financing due to insufficient information. Therefore, information symmetry is an important consideration in crowdfunding. In this study, first of all, crowdfunding is defined and its characteristics, related terminology, basic elements and ethical issues are discussed. Subsequently, possible risk types are examined in detail, and ethical problems and risks in different crowdfunding methods are conveyed. The final section contains the results of this study and recommendations for future research.

Keywords:

Crowdfunding, Ethics, Risks, Fraud, Entrepreneur,

PDF

___

Agrawal, A., Catalini, C., & Goldfarb, A. (2015). Crowdfunding: Geography, social networks, and the timing of investment decisions. Journal of Economics and Management Strategy, 24(2), 253–274. https://doi.org/10.1111/jems.12093
Alhammad, M. M., AlOthman, R., & Tan, C. (2021). Review of crowdfunding regulations across countries: A systematic review study. Journal of Information Systems Engineering and Management, 6(4), em0145. https://doi.org/10.21601/jisem/11395
Allison, T. H., Davis, B. C., Short, J. C., & Webb, J. W. (2015). Crowdfunding in a prosocial microlending environment: Examining the role of intrinsic versus extrinsic cues. Entrepreneurship: Theory and Practice, 39(1), 53–73. https://doi.org/10.1111/etap.12108
Assenova, V., Best, J., Cagney, M., Ellenoff, D., Karas, K., Moon, J., Neiss, S., Suber, R., & Sorenson, O. (2016). The present and future of crowdfunding. California Management Review, 58(2), 125–135. https://doi.org/10.1525/cmr.2016.58.2.125
Atsan, N., & Erdoğan Oruç, E. (2015). Girişimciler için alternatif bir finansman yöntemi: Kitlesel fonlama (Crowdfunding). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(1), 299–320.
Bahçe, H., & Tolon, M. (2021). Kitlesel fonlama: Türkiye’de son 10 yılın bibliyometrik analizi. Anadolu Akademik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 123–134.
Bayram, K., & Karaçam, Z. S. (2022). Kitlesel fonlamanın tarihsel gelişimi ve İslami finansta başarılı kitlesel fonlama platformları: ETHIS örneği. Karatay İslam İktisadı ve Finans Dergisi, 1(1), 57–76. https://orcid.org/0000- 0001-5408-7904
Belleflamme, P., Omrani, N., & Peitz, M. (2015). The economics of crowdfunding platforms. Information Economics and Policy, 33, 11–28. https://doi.org/10.1016/j.infoecopol.2015.08.003
Berns, J. P., Figueroa-Armijos, M., da Motta Veiga, S. P., & Dunne, T. C. (2020). Dynamics of lending-based prosocial crowdfunding: Using a social responsibility lens. Journal of Business Ethics, 161(1), 169–185. https://doi.org/10.1007/s10551-018-3932-0
Biancone, P. Pietro, Secinaro, S., & Kamal, M. (2019). Crowdfunding and fintech: Business model sharia compliant. European Journal of Islamic Finance, 12, 1–9.
Burtch, G., Ghose, A., & Wattal, S. (2015). Erratum: The hidden cost of accommodating crowdfunder privacy rreferences: A randomized field experiment. Management Science, 61(5), 949–962. https://doi.org/10.1287/mnsc.2015.2421
Çağlar, M. T. (2019). Yeni nesil alternatif finansman yöntemi olarak kitlesel fonlama: Dünya ve Türkiye uygulaması. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 18–34.
Canbaz, M. F. (2023). Kitle fonlaması islami finansın geleceği mi? Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 334–351. https://doi.org/10.11616/asbi.1215662
Ergen, M., Lau, J., & Bilginoğlu, K. (2013). Dağıtık girişimci sermayesi: Kitle fonlaması. 3. Sanayi Şurası, 1–14.
Gabison, G. A. (2015). Understanding crowdfunding and its regulations : how can crowdfunding help ICT innovation?. Publications Office.
Gürler, C. (2022). Kitlelerin gücü adına güç bende artık: Başarılı kitle fonlaması projelerin özelliklerinin tespit edilmesi. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 24(1), 280–289.
Hauge, J. A., & Chimahusky, S. (2016). Are promises meaningless in an uncertain crowdfunding environment? Economic Inquiry, 54(3), 1621–1630. https://doi.org/10.1111/ecin.12319
Hossain, M., & Oparaocha, G. O. (2017). Crowdfunding: Motives, definitions, typology and ethical challenges. Entrepreneurship Research Journal, 7(2). https://doi.org/10.1515/erj-2015-0045
İzmirli Ata, F. (2018). Yeni nesil finansman yöntemi olarak kitle fonlama: Türkiye potansiyeli. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 273–296. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.439447
Kılınç, M., Aydın, C., & Tarhan, Ç. (2022). Türkiye’de sosyal ve dijital girişimcilik: Veri kazıma teknikleriyle kitle fonlaması platformlarının içerik analizi. Acta Infologica, 6(1), 83–97. https://doi.org/10.26650/acin.997640
Kuran, İ. (2023). Kitle fonlamanın bölgesel kalkınma sürecinde kullanımı. Ekonomi Politik Araştırmalar Dergisi, 2(5), 1–13. http://tisej.com//?MSID=20221026141322346862
Mollick, E. (2014). The dynamics of crowdfunding: An exploratory study. Journal of Business Venturing, 29(1), 1–16. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2013.06.005
Onur, M. N., & Değirmenci, Ö. (2015). Crowdfunding-kitle fonlaması. TC Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Çalışma Raporları, 2015–7, 1–18.
Sakarya, Ş., & Bezirgan, E. (2018). Kitelesel fonlama platformaları: Türkiye ve yurtdışı karşılaştırması. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 18–33.
Sezgin, O. B., & Orçun, Ç. (2020). Türk girişimcilerin perspektifinden girişimciliğin finansmanında kitle fonlaması:
Kickstarter örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. https://orcid.org/0000-0002- 6671-8053
Sharma, S., & Lertnuwat, N. (2016). The financial crowdfunding with diverse business models. Journal of Asian and African Social Science and Humanities, 2(2), 74–89.
Shneor, R., & Torjesen, S. (2020). Ethical considerations in crowdfunding. Içinde Advances in Crowdfunding (ss. 161–182). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-030-46309-0_8
Kitle fonlaması tebliği, Pub. L. No. 31641, 1 (2021).
Stanko, M. A., & Henard, D. H. (2016). How crowdfunding influences innovation. MIT Sloan Management Review, 57(3), 15.
Tiryakioğlu, M. A., & Koy, A. (2023). Davranışsal fi̇nans eği̇li̇mleri̇ ile ki̇tle fonlama yatırım kararları ve tekrar yatırım yapma ni̇yeti̇ arasında ili̇şki̇ni̇n incelenmesi̇ ampi̇ri̇k bi̇r uygulama. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 15(28), 86–106. https://doi.org/10.14784/marufacd.1252333
Xu, B., Zheng, H., Xu, Y., & Wang, T. (2016). Configurational paths to sponsor satisfaction in crowdfunding. Journal of Business Research, 69(2), 915–927. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2015.06.040
Younkin, P., & Kashkooli, K. (2016). What problems does crowdfunding solve? California Management Review, 58(2), 20–43. https://doi.org/10.1525/cmr.2016.58.2.20