Ilıca Kasabasında Rumeli Yörükleri ve göç

Ilıca Kasabasında oturan Yörüklere “Muhacir” denilmektedir. Muhacirler, Osmanlı Devletinin iskân politikası gereği yıllar önce Batı Anadolu’dan göç ettirilip Balkanlarda fethedilen Selanik yöresine yerlestirilen ve Evlad-ı Fatihan olarak adlandırılan akıncı çocuklarıdır. Devlet-i Âliyi kuran asli unsurdan olan bu Yörük boyları, çok uzun süre Rumeli’yi yurt edindikleri için tarihi belgelere Rumeli Yörükleri olarak kaydedilmistir. Bunlar Osmanlı Devletinin son dönemlerinde 1912-1913‘de yasanan Rumeli’nin kalbinde acı bir yara bırakan Balkan Harbi sırasında Selanik’in Langaza kazasından göç ettirilip Ilıca Kasabasına ve çevresindeki Süleymanlı (Zeytun) ve Kısla köylerine yerlestirilmistir. Hayatı tam bir göç serüveni olan bu Yörük oymağına yeni yerlesim yerlerinde de “Selanik Muhacirleri” adı verilmistir. Bu çalısmada, önce kavramsal çözümlemeye gidilerek, Yörük, oymak, boy, göçmen, göç, iskân ve kasaba kavramları ele alınarak tanımlanmıstır. Daha sonra Rumeli Yörüklerinin tarihi ve yasadıkları göç serüveni açıklanmıstır. Göç ve iskân olgusunun Ilıca Kasabasında iskân edilen Rumeli Yörük oymağı üzerindeki yansımaları ve göçüp geldikleri yerde yerli halkla yasanan sosyal bütünlesme sorunları incelenmistir.

Immigration and Rumeli immigrants in Ilica town

Yörüks dwelling in Ilıca Town, Kahramanmaras, Turkey are called ‘Muhacir’. As the requirements of Ottoman Empire’s settlement policy, Muhacirs are immigrated from Eastern Anatolia to Selanik territory and are the children of raiders called ‘Evlad-ı Fatihan’. One of the basics components who faunded founding the great state of Ottoman, Yörük tribes are recorded in the historical documents as Rumeli Yörüks as they were settled in Rumeli. They were immigrated at the latest period of the Ottoman Empire during Balkan War 1912-1913 and were settled firstly around Suleymanli (Zeytun) and around Kısla Villages. Yörük tribe, whose life was an adventure of immigration, is called as Selanik Muhacirs in their new settlements. In this study, firstly conceptual analyses were performed to define the terms of ‘Yörük, Oymak, Tribe (boy), immigration, immigrant settlement and town’. The history and adventure of Rumeli Yörüks immigration was explained. The reflections of immigration and settlement on Rumeli Yörük tribes, settled in Ilıca Town, and the matters of social integration between the local people were studied.

PDF

___

AĞANOĞLU, H.Yıldırım. (2001), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanların Makûs Talihi Göç, İstanbul: Kum Saati Yayınları.
AHMET REFİK (1989), Anadolu’da Türk Asiretleri, İstanbul: Enderun Yayınları.
AKDAĞ, Emin, (2005), Sahitlerin Dilinden Unutulan Büyük Göç 1923 Türk –Yunan Nüfus Mübadelesi, İstanbul: Zaman Kitap Feza Gazetecilik AS.
AKKAYAN, Taylan, (1979), Göç ve Değisme, İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2573.
ALP, İlker, (1990), Belge ve Fotoğraflarla Bulgar Mezâlimi (1878 –1989), Ankara: Trakya Üniversitesi Yayınları.
ARI, Oğuz, (1960), Bulgaristanlı Göçmenlerin İntibakı, 1950-51’de Bursa’ya İstanbul’a İskân Edilenlerin İntibakı İle İlgili Sosyolojik Arastırma, Ankara: Rekor Matbaası.
ARSLAN, Hüseyin, (2001), 16.yüzyıl Osmanlı Toplumunda Yönetim, #üfus, İskân, Göç ve Sürgün, İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
ARSLAN, Sezer, (2008), Balkan Savasları Sonrası Rumeli’den Türk Göçleri ve Osmanlı Devletinde İskânları (Yayınlanmamıs yüksek lisans tezi), Edirne: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
BAYMUR, Feriha, ( 1978), Genel Psikoloji, İstanbul: İnkilap ve Aka Kitabevleri Koll. Sti.
BOTTOMORE, Tom ve NİSBET, Robert,( 1990), Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, (Çev: Mete Tuncay ve Aydın Uğur), Ankara: Verso Yayıncılık.
ÇAVUSOĞLU, Halim, (1999), Bursa’da Yerlesik Yugoslavya-Makedonya Göçmenlerinin Sosyo Kültürel Yapısı ve Sosyal Bünye ile Bütünlesme Durumu, (Basılmamıs doktora tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DEVELLİOĞLU, Ferit, (1970), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Doğus Ltd.Sti., ss.539.
DOĞANAY, Hayati, (1991), Demografya (Nüfus Bilimi) 2. Basım, Erzurum.
DOĞANAY, Filiz,(1997), Türkiye’ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerlesimi DPT YBM 1997, http://www2.dpt.gov.tr/dptweb/ekutup96/doganayf/gocmen.html (15,05,2011).
ERÖZ, Mehmet, (1991), Yörükler, Ankara: Türk Dünyası Arastırmaları Vakfı Yayını.
EYİCİL, Ahmet, (1999), Osmanlı’nın Son Döneminde Maras’ta Ermeni Siyasi Faaliyetleri, Ankara: Gün Yayıncılık.
GAZİANTEP VALİLİĞİ, (2002), Orta Asya’dan Anadolu’ya Bir Göçün Türküsü Barak Türkmenleri, Gaziantep: Gaziantep Valiliği Kültür Yayını.
GENÇLER, Ayhan, (2006), “Avrupa Birliğinin Göç Politikası”, Sosyal Siyaset Konferansları 49, Prof. Dr. Turan YAZGAN’a Armağan Özel Sayısı, ss.173-198, İstanbul.
GÖKALP, Ziya, (1992), Kürt Asiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler, (Haz. Sevket Beysanoğlu), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
GÖKBİLGİN, M Tayyip, (1957), Rumelide Yörükler, Tatarlar ve Evlad-ı Fatihan, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
GÖKBUNAR, Ali Rıza, (2003) “Osmanlı Devleti’nde Yörüklerin Göçerlikten Yerlesik Yasama Geçirilmesinde Uygulanan Vergi Politikaları ve Sosyal Sonuçları”, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, I (2).
GÖKÇE, Birsen vd., (1993), Gecekondularda Aileler Arası Geleneksel Dayanısmanın Çağdas Organizasyonlara Dönüsümü, Ankara: TC Basbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müstesarlığı Yayını.
GÖKÇE, Gökhan, (2011), Rumeli’ye Veda, İstanbul: Kaynak Yayınları.
GÜLER Ali, (2000), Karaman http://www.konya.gov.tr/ataturk/hemsehri.htm (11.05.2006).
GÜN, Zübeyit, (2006), Psikolojide, Göç Çalısmalarındaki Metodolojik Problemler ve Çözüm Önerileri, http://www.turkpsikolojibulteni.com/PDF/TPB/38.pdf 12(38), ss.27-41, (15,05, 2011).
HALAÇOĞLU, Yusuf, (2006), XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Siyaseti ve Asiretlerin İskânı, Ankara: T.T.K. Yayınları.
HALAÇOĞLU, Yusuf, (2009), Anadolu’da Asiretler, Cemaatler, Oymaklar 1453-1650, C.I, Ankara: T.T.K. Yayınları.
HESS,B.B., MARKSON,E.W., STEİN, P.J., (1988), Sociology, New York: Mac Millan Publishing Company.
İLTER, Erdal, (1988), Ermeni Meselesinin Perspektifi ve Zeytun İsyanları, Ankara: Türk Kültürünü Arastırma Enstitüsü Yayınları:89.
İNBASI, Mehmet, (2000), “Rumeli Yörükleri” Anadolu’da ve Rumeli’de Yörükler ve Türkmenler Sempozyumu Bildirileri, 14 Mayıs 2000 Tarsus (Yayına Hz. Tufan Gündüz), Tarsus: Yörük Türkmen Vakfı Yayınları No:3, ss.145-182.
İBRAHİMGİL, Mehmet Z., (2003), “Balkanlardaki Kültür Mirasımızla İlgili Genel Bir Değerlendirme” Balkan Türkleri; Balkanlarda Türk Varlığı, (Der. E. Türbedar) Balkan Arastırmaları Dizisi 9, Ankara: ASAM Avrasya Stratejik Arastırmalar Merkezi Yayınları, ss.191- 223.
İSEN, Mustafa. (1997), “Balkanlarda Osmanlı Dönemi Türk Edebiyatı”, Baslangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dısındaki Türk Edebiyatları Antolojisi 7, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
İPEK, NEDİM, (2000), Mübadele ve Samsun, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
İNBASI, Mehmet, (2003), “Tarihsel Perspektif: Türklerin Balkanlara Yerlesmesi”, Balkan Türkleri; Balkanlarda Türk Varlığı, Der. E Türbedar, Balkan Arastırmaları Dizisi 9, Ankara: Avrasya Stratejik Arastırmalar Merkezi Yayınları ss.1-17.
JAKSON J. A. (1986), Migration, Longman, New York.
KARPAT, Kemal H.,(2003), Osmanlı #üfusu (1830-1914): Demografik ve Sosyal Özellikleri, (Çev.: B.Tırnakçı) İstanbul:Türkiye Ekonomik ve Tarih Vakfı Yayını.
KEARNEY, M.(1996), “From the Invisible Hand to Visible Feet: Antropological Studies of Migration and Development,” Theories of Migration, Der: Robin Cohen, Edward Elgar, Publishing Limited England, ss. 324-404.
KIR, İbrahim, (1979), Ilıca Köyünün (Zeytun Ilıcasının) Monografik Açıdan İncelenmesi, (Basılmamıs Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Sosyoloji Kürsüsü.
KIR, İbrahim, (1993), GAP'tan Önce Harran Kasabası'nın Sosyal Yapısı (Basılmamıs Doktora Tezi), Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KIR, İbrahim, (2003), "Barak Asireti", Fırat Üniversitesi Ortadoğu Arastırmaları Dergisi, 1(1), ss. 219-240. Elazığ.
KIVRAK, Ramazan, (2000), Fethiye’de Yörükler ve Karaçulha, Fethiye: Sirin Reklam.
KIVRAK, Ramazan, (2008), Yörük Obalarımız, Ankara: Çetin Medya Grup.
KOCABAS, Süleyman, (2000), Son Haçlı Seferi Balkan Harbi 1912-1913, İstanbul: Vatan Yayınları.
KÜÇÜK Murat, (2005), Bir #efes Balkan, İstanbul: Horasan Yayınları.
KÖPRÜLÜZADE, M. Fuat, (1923), Türkiye Tarihi, İstanbul.
KÖPRÜLÜ, M.Fuat, (1991),Osmanlı Devleti’nin Kurulusu, Ankara: T.T.K. Basımevi.
NAYIR, Yasar Nabi, (1999), Balkanlar ve Türklük, İstanbul: Cumhuriyet Yayınları.
MARSHALL, G., (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev: O. Akınhay ve D. Kömürcü),
Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
McCARTHY, Justin, (1998),Ölüm ve Sürgün, Çev. Bilge Umar, İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
ORHONLU, Cengiz, (1987), Osmanlı İmparatorluğunda Asiretlerin İskânı, İstanbul: Eren Yayıncılık.
OZANKAYA, Özer, (1984), Temel Toplumbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: Savas Yayınları.
ÖNDER, Ali Tayyar, (2007), Türkiye’nin Etnik Yapısı, 13. Baskı, Ankara: Fark Yayınları.
ÖZCAN, Gencer, (1997), “Türk Dıs Politikasında Süreklilik ve Değisim: Balkanlar Örneği” Yeni Balkanlar Eski Sorunlar, Yayına Hz. K Saybasılı,ve G. Özcan, ss.209-201 İstanbul.
ÖZDEMİR, Emrah, (2006), 01:51, 8 Nisan 2006 (UTC) Retrievedfromhttp://tr. wikipedia.org/wiki/%C5%9Eark%C3%B6y%2C_Tekirda%C4%9F, (03.05.2006).
ÖZTUNA, Yılmaz, (2006), Avrupa Türkiye’sini Kaybımız Rumeli’nin Elden Çıkısı, Babıâli, İstanbul: Kültür Yayıncılık.
ÖZEY, Ramazan, (2006), “Balkanların Coğrafi Yapısı”, Balkanlar El Kitabı, Çorum: Karam & Vadi Yayınları.
SLOANE, M. William, (1987), Bir Tarih Laboratuarı Balkanlar, Çev. Sibel Özbudun, İstanbul: Süreç Yayınları.
SÜMER, Faruk, (1952), “XVI. Asırda Anadolu, Suriye ve Irakta Yasayan Türk Asiretlerine Umumi Bir Bakıs”, İstanbul: İFM. Exı, ss.511.
SÜMER, Faruk, (1999), Oğuzlar (Türkmenler), Tarihleri- Boy Teskilatı- Destanları, İstanbul: Türk Dünyası Arastırmaları Vakfı Yayını.
SEMSEDDİN SAMİ, (1989), Kamus-ı Türkî, , İstanbul: Enderun Kitabevi.
SENER, Cemal, (2006), Türkiye’de Yasayan Etnik ve Dinsel Gruplar, Besinci baskı, İstanbul: Etik Yayınları.
SİMSİR, Bilal, N., (2003), “Türkiye ve Balkanlar, Balkan Türkleri” Balkanlarda Türk Varlığı, Der. E Türbedar, Balkan Arastırmaları Dizisi 9, Ankara: Avrasya Stratejik Arastırmalar Merkezi Yayınları ss. 328-347.
TASDELEN, H. Musa, (1997), Göçerlerin Sehirlesmesi (Beritan Asireti Örneği), İstanbul: Turan Yayıncılık.
TDK (Türk Dil Kurumu), (1988), Türkçe Sözlük, Hz.: Hasan Erden vd., Cilt: I- II, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
TÜRKAY, Cevdet, (1979), Basbakanlık Arsiv Belgelerine Göre, Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Asiret ve Cemaatler, İstanbul: Anda Yayınları.
TÜRKDOĞAN, Orhan, (1998a), Etnik Sosyoloji, İstanbul: Timas Yayınları.
TÜRKDOĞAN, Orhan, (1998b), Güneydoğu Kimliği, (2.baskı), İstanbul: Alfa Yayıncılık.
TÜRKYILMAZ, Ahmet, vd. (1998), Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan Terör Nedeniyle Göceden Ailelerin Sorunları, Ankara: Basbakanlık Aile Arastırma Kurumu Baskanlığı Yayınları, No:115.
ÜNAL, Serdar, (2008), Sosyal Bütünlesme ve Kimlik Bağlamında Türkiye’deki Balkan Göçmenleri Üzerine Bir Değerlendirme (İzmir’den Bir Örneklem), (Yayınlanmamıs yüksek lisans tezi), Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
YALÇIN, Cemal,( 2004), Göç Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık. http://www.nehaber.com/go.php?url=http://www.ilkhaber.com.tr/sove.htm (09.11.2005).
http://sahinozgul.sitemynet.com/ ozgunsozluk/id15.htm (30.10.2006):
http://www.heddam.com/ataturk/Ailesi.asp (11.05.2006).
Kaynak Kisiler:
Kahir Kaçmaz K.Maras Ilıca Köyünde doğmus ve orada vefat etmistir. Doğum ölüm tarihi tespit edilememistir. Ancak1979 yılında köyün en yaslılarından biri idi.
Fatma Kılınç (1896-1980) Langaza doğumlu Oymak bası Arif Hocanın kızı
Mümin Kır, (H.1326, 1910- 1998) Ayvalık doğumlu
Mümin Aydoğan (H.1336, 1920-2008) Haruniye (Düziçi) doğumlu
Ahmet Özdemir, 1925 K.Maras doğumlu
Ramazan Aydoğan,1930-2008 K.Maras doğumlu
Halil İbrahim Özsefil, 1930 K.Maras doğumlu
Ramazan Kır, 1930 K.Maras doğumlu
Memis Kocatepe, 1930 K.Maras doğumlu
Zeki Tasdemir, 1931 K.Maras doğumlu
Bayram Kır, 1944 K.Maras doğumlu
İbrahim Kılınç, 1948 K.Maras doğumludur.